Ważne orzeczenie TK dotyczące skarg kasacyjnych składanych do SN. Ta procedura nie może być traktowana jako trzecia instancja

Przepisy odnoszące się do wstępnej oceny wpływających do Sądu Najwyższego skarg kasacyjnych, czyli do tzw. przedsądu, są zgodne z konstytucją - orzekł Trybunał Konstytucyjny. Podkreślił, że z konstytucji nie można wywodzić prawa do skargi kasacyjnej, jako prawa do „trzeciej instancji”.

Sprawa przed TK została zainicjowana przez pełnomocnika strony, która przegrała proces cywilny o zapłatę. Skargi kasacyjnej złożonej w tej sprawie Sąd Najwyższy nie przyjął do rozpoznania. Jak uzasadnił SN wniosek o przyjęcie skargi „nie został uzasadniony prawidłowo, czyli w sposób pozwalający na ustalenie, jakie wątpliwości prawne skarżący powzięli na gruncie sprawy”.

SN zastosował w tym przypadku przepisy Kpc odnoszące się do tzw. przedsądu kasacyjnego w postępowaniu cywilnym. SN przyjmuje bowiem skargę kasacyjną do rozpoznania m.in., jeżeli „w sprawie występuje istotne zagadnienie prawne”, zaś „o przyjęciu lub odmowie przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania SN orzeka na posiedzeniu niejawnym”.

Trybunał Konstytucyjny uznał dziś, że przepisy odnoszące się do wstępnej oceny wpływających do Sądu Najwyższego skarg kasacyjnych są zgodne z konstytucją.

Skoro konstytucja w pełni gwarantuje co najmniej dwuinstancyjny tryb postępowania, to nawet gdyby Kodeks postępowania cywilnego w ogóle nie przewidywał kontroli orzeczeń w trybie rozpatrywania skargi kasacyjnej, regulacja tej ustawy mieściłaby się w ramach konstytucyjnego modelu prawa do sądu

— zaznaczył w uzasadnieniu orzeczenia sędzia TK Andrzej Zielonacki.

Skarga kasacyjna to nie kolejna, trzecia instancja

Według zaskarżenia do TK „uzależnienie merytorycznego rozpoznania skargi kasacyjnej od spełnienia niedookreślonych przesłanek w sposób nieproporcjonalny ogranicza dostęp stron postępowania do SN”.

Trybunał nie podzielił jednak we wtorek tej argumentacji.

Standardem minimalnym odnoszącym się do postępowania sądowego jest jego dwuinstancyjność. Wszystko, co przekracza ten standard, włącznie z instytucją skargi kasacyjnej i sposobem jej ukształtowania, jest swoistym „naddatkiem”

— stwierdził TK.

Z przepisów Konstytucji nie można zatem wywodzić prawa do skargi kasacyjnej jako prawa do rozpoznania sprawy przez kolejną, trzecią instancję. Możliwość wniesienia środka zaskarżenia do trzeciej instancji wykracza poza konstytucyjne minimum

— zaznaczył Trybunał.

Jak wskazał w uzasadnieniu wyroku TK, SN musi zbadać skargę kasacyjną pod kątem spełnienia przesłanek jej rozpoznania, a następnie wydać postanowienie o przyjęciu lub odmowie przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania oraz je uzasadnić.

Tym samym spełnione zostają podstawowe elementy konstytucyjnego prawa do sądu

— dodał TK.

Z uwagi zaś na to, że mamy tu do czynienia z sądową procedurą nadzwyczajną, niewymaganą przez konstytucję, nie można uznać wyboru ustawodawcy co do sposobu rozpoznania wstępnego skargi kasacyjnej na posiedzeniu niejawnym za wykraczające przeciw konstytucyjnemu prawu do sądu, jeżeli procedura gwarantuje uzyskanie przez stronę motywów rozstrzygnięcia

— uznał Trybunał.

Wyrok wydany został w składzie pięciu sędziów TK. Orzeczenie zapadło większością głosów.

CZYTAJ TAKŻE: Klarowne orzeczenie TK. Rozporządzenia Nowackiej ws. ocen z lekcji religii oraz ograniczeń w ich organizowaniu są niekonstytucyjne

koal/PAP