TK wrzucił do kosza rozporządzenie Bodnara ws. sędziów sądów powszechnych. Nawacki: Wygraliśmy! Gratulacje dla całego zespołu KRS

Trybunał Konstytucyjny orzekł dziś, że rozporządzenie ministra sprawiedliwości Adama Bodnara dotyczące zmiany zasad pracy sędziów sądów powszechnych przestaje obowiązywać. Zgodnie z tym orzeczeniem, Bodnar nie tylko naruszył procedury dotyczące uzyskania opinii KRS do wydanego przez siebie rozporządzenia, ale także złamał konstytucję! Wprowadził bowiem przepisy wykonawcze, które w istocie zastępowały zapisy ustawy Prawo o ustroju sądów powszechnych. „Niniejszy wyrok usuwa z systemu prawnego skutek, jaki wywierało zakwestionowane rozporządzenie”- czytamy orzeczeniu TK.

W październiku ubiegłego roku Krajowa Rada Sądownictwa zaskarżyła do Trybunału Konstytucyjnego wydane we wrześniu przez min. Adama Bodnara rozporządzenie, które zwiększało przydział spraw dla części tzw. sędziów funkcyjnych. Znacząco zwiększało ono także przydział zwykłych spraw sędziom pełniącym jednocześnie funkcje rzeczników dyscyplinarnych oraz zasiadających w Krajowej Radzie Sądownictwa.

Analiza okoliczności prac nad projektem rozporządzenia zmieniającego prowadzi do konkluzji, że w trakcie jego wydania przez Ministra Sprawiedliwości doszło do ograniczenia możliwości realizacji konstytucyjnej funkcji KRS. Wyznaczenie przez Ministra Sprawiedliwości terminu 7 dni na wydanie opinii przez KRS jest działaniem całkowicie pozornym. Nadto termin 7 dni, krótszy nawet od terminu 10 dni przewidzianego w § 40 ust. 3 regulaminu pracy RM na przedstawienie opinii co do projektowanego aktu normatywnego, nie został w żaden sposób uzasadniony

— czytamy w komunikacje TK.

Zgodnie z rozporządzeniem min. Bodnara, sędziowie funkcyjni mieli rozpatrywać o 60 proc. więcej spraw niż do tej pory. Dla sędziów, pełniących dodatkowo zadania rzecznika dyscyplinarnego, oznaczało to wzrost rozpatrywanych spraw nawet o 90 proc., a dla członków KRS nawet o 80 proc. Według sędziego Macieja Nawackiego, który reprezentował KRS w czasie postępowania przed TK, wprowadzane przez Bodnara zmiany miały sparaliżować pracę sędziów, rzeczników dyscyplinarnych i samej KRS.

Wygraliśmy ‼️‼️‼️ 4 wygrana z rzędu. Gratulacje dla całego zespołu KRS. Przy okazji moja drobna wygrana jako autora wniosku 😅 Osobiście wolałbym, by nie było potrzeby składania wniosków do TK. Takie czasy 😑

— napisał na X po wydanym przez TK orzeczeniu sędzia dr Maciej Nawacki z Krajowej Rady Sądownictwa.

Ponad prawem

Zgodnie z prawem, aby wprowadzić tego typu zmiany, Bodnar musiał zasięgnąć opinii Krajowej Rady Sadownictwa. Do jej nadesłania wyznaczył jednak KRS krótszy termin - 7 dni - niż przewidziany obowiązującymi przepisami. Bodnar uznał jednocześnie, że jeśli opinii KRS nie otrzyma w narzuconym przez siebie terminie, wówczas uzna, że jest ona pozytywna. Takie działania ministra Bodnara zostały uznane dziś przez TK za niedopuszczalne.

Trybunał stwierdził, że brak jest jakiegokolwiek umocowania prawnego do przyjęcia przez Ministra Sprawiedliwości domniemania opinii pozytywnej w sytuacji niedotrzymania przez Radę terminu zaopiniowania narzuconego przez Ministra

— czytamy w komunikacie wydanym przez TK.

Bodnar nie odpowiedział także na pismo KRS, która domagała się wyjaśnień „w jakim stopniu zwiększenie przydziału spraw osobom wskazanym w projekcie usprawni postępowania we wszystkich kategoriach spraw przy uwzględnieniu zakresu obowiązków wynikających ze sprawowania danej funkcji”.

Zgodnie z orzecznictwem Trybunału „jeżeli obowiązek zasięgnięcia opinii wynika z przepisów prawa, brak zwrócenia się o opinię albo nieprawidłowy przebieg procedury opiniodawczej powodują, że dane rozstrzygnięcie jest wadliwe. Kwestia, jaki jest to rodzaj wadliwości, a zwłaszcza czy jej skutkiem jest nieważność aktu, nie może być rozpatrywana abstrakcyjnie. Brak związania organu decydującego treścią opinii nie oznacza, że opinia nie ma dla niego żadnego znaczenia. Organ ten powinien rozważyć, czy treść opinii nie wpływa na zmianę dotychczasowych założeń lub projektu aktu, a także poinformować o sposobie odniesienia się do uzyskanej opinii

— czytamy w komunikacie Trybunału Konstytucyjnego, który podkreślił, że „procedura opiniowania projektów aktów normatywnych powinna mieć charakter rzeczywisty, a nie formalny”.

Trybunał podkreślał, że «wymóg opiniowania regulacji przez KRS jest spełniony, jeśli w przewidzianej prawem formie zajęła ona stanowisko na etapie rządowych prac legislacyjnych, a zasadnicze elementy regulacji nie zmieniły się w sposób dezaktualizujący treść opinii»

— czytamy na stronie Trybunału Konstytucyjnego.

Tryb wydania przez Ministra Sprawiedliwości zaskarżonego w całości rozporządzenia zmieniającego jest niezgodny z ustawowym upoważnieniem, które obliguje go do czynności […] dopiero po zasięgnięciu opinii KRS.

Minister Sprawiedliwości przypisał sobie uprawnienie do uzupełnienia w drodze rozporządzenia trybu ustalenia nowego podziału czynności sędziów w całości lub części

— czytamy w komunikacie po wydaniu orzeczenia TK, który przypomina, że takie uprawnienie posiada zgodnie ustawą Prawo o ustroju sądów powszechnych prezes sądu „jeżeli przemawiają za tym względy”, „zapewnienia właściwego rozmieszczenia sędziów, asesorów sądowych i referendarzy sądowych w wydziałach sądu i równomiernego rozłożenia ich obowiązków oraz potrzeby zagwarantowania sprawnego postępowania sądowego”.

Trybunał uznał, że minister Bodnar wydał rozporządzenie, które w istocie zmieniało przepisy ustawy Prawo o ustroju sądów powszechnych, a nie je wykonywało.

Rozporządzenie zmieniające (min. Bodnara - przyp. red.) wkracza w materię zastrzeżoną dla ustawodawcy i uregulowaną w ustawie, powoduje zatem jego niezgodność z art. 176 ust. 2 Konstytucji. Kwestionowana regulacja znosi uprawnienie prezesa sądu do decydowania o celowości zmiany obciążenia sędziego, narzuca automatyzm decyzji w tym zakresie bez uwzględnienia indywidualnego obciążenia sędziego obowiązkami, a przez to wymusza też skarżenie rozstrzygnięć do Rady, przez co godzi bezpośrednio w niezawisłość sędziego

— odnajdujemy w komunikacie Trybunału Konstytucyjnego.

CZYTAJ TAKŻE: KRS zaskarżyła do TK decyzje min. Bodnara w sprawie działania sądów. „Naruszenie zasady demokratycznego państwa prawnego”

Robert Knap/TK