Adam Bodnar, minister sprawiedliwości i Prokurator Generalny przygotował wytyczne, z których wynika, że prokuratorzy mają prawo żądać wyłączenia sędziów powołanych po 2018 r. Informacja pojawiła się na stronie neo-Prokuratury Krajowej, co do której obecne władze nie uznają orzeczenia Sądu Najwyższego. Choć SN uznał, że jedynym legalnym prokuratorem krajowym jest Dariusz Barski, Tusk, Bodnar i spółka obstają przy Dariuszu Korneluku wymachującym „dekretem od Prezesa Rady Ministrów”.

Informacja o wytycznych dotyczących prokuratorów występujących przed SN, gdy w składzie orzekającym jest sędzia powołany z nominacji Krajowej Rady Sądownictwa po zmianach tej instytucji z grudnia 2017 r., pojawiła się na stronie neo-Prokuratury Krajowej. KRS - w związku z tym, że jej 15-osobowy skład sędziowski jest wyłaniany przez Sejm, a nie, jak było wcześniej, przez środowiska sędziowskie - oceniana jest przez obecne władze i część prawników jako instytucja rzekomo niekonstytucyjna i upolityczniona.

Wytyczne stanowią - jak poinformowała rzecznik Prokuratora Generalnego prok. Anna Adamiak - reakcję na niejednolitą praktykę prokuratorów biorących udział w rozprawach i posiedzeniach przed Sądem Najwyższym w zakresie oceny należytej obsady sądu w związku z udziałem w składach orzekających osób powołanych na urząd sędziego na wniosek KRS po 2017 r.

Mają służyć ukształtowaniu modelu aktywności prokuratorów w tego rodzaju sytuacjach

— podkreśliła.

Celem wytycznych - jak dodała - jest precyzyjne i jasne określenie podstaw prawnych i orzeczniczych uprawniających do badania, czy składy orzekające gwarantują stronom postępowania prawo do bezstronnego i niezależnego sądu, a także wskazanie dla prokuratorów właściwego modelu postępowania.

Do czego uprawniony jest prokurator?

Wśród wytycznych dla prokuratorów znalazł się zapis, że „prokurator jest uprawniony do kierowania wniosków (…) o wyłączenie sędziów powołanych do pełnienia urzędu w Sądzie Najwyższym na podstawie wniosku Krajowej Rady Sądownictwa ukształtowanej w oparciu o przepisy ustawy z dnia 8 grudnia 2017 r. o zmianie ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa (…) oraz popierania zasadnych wniosków w tym przedmiocie złożonych przez strony”.

Prokurator ma prawo także do składania wniosków o przeprowadzenie tzw. testu niezawisłości i bezstronności takich sędziów, także do wnioskowania o wyłączenie tzw. neosędziów, którzy zostali wyznaczeni w SN do rozpoznania wniosków o wyłączenie danego sędziego.

Prokurator może także wspierać zarzuty podniesione w kasacji przez strony, które dotyczą nienależytej obsady sądu, czyli sytuacji, w której sąd został nieprawidłowo skompletowany, np. przez niewłaściwie powołanych sędziów. Prokurator może również podnosić tego rodzaju zarzuty w kasacji i skardze kasacyjnej Prokuratora Generalnego.

Ponadto prokurator ma prawo do kierowania wobec tzw. neosędziów - wyznaczonych w SN do spraw dotyczących rozbieżności w wykładni prawa - wniosków o przeprowadzenie tzw. testu niezawisłości i bezstronności lub wniosków o ich wyłączenie.

Wskazano też, że ocena bezstronności i niezawisłości tzw. neosędziego może nastąpić w ramach tzw. kontroli prewencyjnej, czyli w trakcie postępowania bądź na wcześniejszym etapie, po wyznaczeniu składu orzekającego, oraz w ramach tzw. kontroli następczej, czyli przy rozpoznawaniu zwyczajnych i nadzwyczajnych środków odwoławczych.

Dalsza segregacja sędziów?

Prokurator Generalny zwrócił też uwagę, że ocena statusu tzw. neosędziów powinna uwzględniać m.in. uchwałę trzech izb SN z 23 stycznia 2020 r. w tej sprawie, zaznaczając, że uchwała ta ma moc zasady prawnej. W jej świetle wyznaczenie do składu orzekającego tzw. neosędziego powoduje - jak zaznaczono w informacji o wytycznych - konieczność badania czy obsada sądu z jego udziałem, w konkretnych okolicznościach sprawy, nie narusza standardu niezawisłego, niezależnego i bezstronnego sądu.

Rzecznik PG zaznaczyła też, że wytyczne nie mają charakteru polecenia lecz zawierają element oczekiwanego sposobu postępowania przez prokuratorów.

Prokurator biorący udział w rozprawach i posiedzeniach przed Sądem Najwyższym zachowuje swobodę oceny co do zagwarantowania przez skład orzekający prawa do bezstronnego i niezawisłego sądu oraz swobodę prezentowania stanowisk procesowych w tym zakresie

— podkreśliła prok. Adamiak dodając, że wytyczne nie zastępują ani nie zmieniają obowiązującego prawa.

Podała też, że Krajowa Rada Prokuratorów przy Prokuratorze Generalnym pozytywnie zaopiniowała projekt wytycznych w tej sprawie. Innymi słowy, będzie można sędziów powołanych przez KRS po 2018 r. nie tylko stygmatyzować, ale i wyłączać ze spraw.

Czy minister Bodnar zdaje sobie sprawę, że zapewne i jego neo-Prokuraturę Krajową ktoś kiedyś „wyłączy”?

CZYTAJ TAKŻE: Konferencja w Sądzie Najwyższym. Prezydent: Do ostatniego dnia urzędowania będę się sprzeciwiał niekonstytucyjnym uregulowaniom

aja/PAP