Odwołany z funkcji szefa IDEAS NCBR wybitny naukowiec profesor Piotr Sankowski zamieścił w mediach społecznościowych emocjonalny wpis, w którym opisał on swoją walkę o rozwój nauki w Polsce. Po jego publikacji w sieci zawrzało. Padło wiele gorzkich słów pod adresem rządzących, których decyzja spowodowała odpływ wielu wybitnych naukowców z polskiego instytutu.

W ostatnich dniach środowisko naukowe zbulwersowały informację o rezygnacji sześciu wybitnych ekspertów z dziedziny sztucznej inteligencji z członkostwa w radzie naukowej IDEAS NCBR.

Wśród osób, które zdecydowały się opuścić radę byli: profesor Marta Kwiatkowska z Uniwersytetu w Oxfordzie, profesor Aleksander Mądry z Massachusetts Institute of Technology, profesor Wojciech Samek z Fraunhofer Heinrich Hertz Institute oraz Zofia Dzik z Instytutu Humanites.

Ich decyzja spowodowała była wyborem nowego prezesa tego instytutu. Twórca tej instytucji, ceniony ekspert profesor Piotr Sankowski został zastąpiony przez dr. hab. Grzegorza Borowika, który nie posiada tak bogatego doświadczenia.

Rząd w opałach

Od czasu wybuchu afery trwa nieustanna krytyka pod adresem rządzących, którzy chociaż deklarowali, że będą bardziej dbać o rozwój nauki w Polsce niż ich poprzednicy, podjęli niezrozumiałą decyzję, która spowodowała zniszczenie zespołu złożonego z wybitnych naukowców.

Oliwy do ognia dolał wiceminister nauki Maciej Gdula, który zarzucił naukowcom, że ci… nie przynoszą zysków. Wymaganie generowania zysków od spółki zajmującej się nauka od polityka, który określa się mianem „lewicowego” wprowadziło w osłupienie internautów.

Cześć osób jest zaniepokojonych zmianami prezesa w IDEAS NCBR. Przypominam, że jest to spółka z o. o. powołana, żeby komercjalizować wyniki badań. W 2023 jej wynik finansowy to STRATA 28 mln. Przychody to zaledwie 173 tys. W tej sytuacji rada nadzorcza wybrała nowy kurs

— napisał.

Profesor Sankowski zabrał głos

Głos w sprawie postanowił zabrać sam Piotr Sankowski, który we wpisie zamieszczonym w serwisie X podziękował za wsparcie dla niego oraz jego zespołu w tym trudnym okresie.

IDEAS NCBR to projekt, w który zaangażowałem się aby budować AI w Polsce. Po to aby kluczowe dla rozwoju nauki rzeczy działy się tutaj, a nie za “wielką wodą” i przy udziale wszystkich osób, mogących realnie wspierać aspiracje Polski w tym zakresie. Założeniem IDEAS było i jest tworzenie wspólnej płaszczyzny dla tych, którzy chcieli tworzyć polskie rozwiązania w obszarze AI i uczenia maszynowego oraz wspierać badaczy w tym obszarze. IDEAS wspólne z uczelniami kształci młodych naukowców: w uczelniach robią oni doktoraty, jednocześnie w ramach IDEAS pracują w zespołach nad dodatkowymi projektami badawczymi umotywanymi zastosowaniami, co miało ich zachęcić do pozostania w Polsce. IDEAS zachęciło i zachęca czołowe polskie i zagraniczne nazwiska do prowadzenia i pracowania w tych zespołach w Polsce, tworząc wzorowany na najlepszych wzorcach model komercjalizacji, przez spółki spin-off, z aktywnym udziałem twórców. Z biznesem rozpoczęło wzorcową pracę nad projektami zmieniającymi całe branże. Założenia te były wynikiem szerokich konsultacji, zaś ich realizacja spotykała się z aprobatą naszych interesariuszy: nauki i biznesu w kraju i za granicą

— wskazał.

Naukowiec podkreślił, że zawsze chciał, aby naukowcy w Polsce mieli szansę nad pionierskimi badaniami i żeby przyjeżdżali do Polski właśnie w tym celu.

Ten cel nigdy nie był łatwy, a nasza organizacja od początku mierzyła się z wieloma wyzwaniami. Mimo to udawało nam się żeglować w taki sposób, aby ten nasz wspólny okręt nie dał się sztormom i szkwałom. Przede wszystkim dlatego, że wspólnie wierzyliśmy i realizowaliśmy idee IDEAS. To ogromna praca, wiele nieprzespanych nocy oraz niezliczona liczba rozmów, a przede wszystkim zapewnień partnerów, że organizacja, którą tworzymy jest stabilna. Bez tego nie byłaby w ogóle możliwa współpraca badawcza z wiodącymi firmami technologicznymi, takimi jak Amazon, Snowflake, xAI, ani konstruktywnej współpracy edukacyjnej z 11 polskimi ośrodkami naukowymi

— stwierdził profesor Sankowski.

IDEAS to naprawdę nie był łatwy projekt, ale się udało i osiągnęliśmy bardzo wiele. Przede wszystkim nasza instytucja została trwale wpisana w międzynarodową tkankę badawczą skupiającą najlepsze instytucje na świecie i w Europie, np. ELLIS, ADRA, projekt ELIAS, a także liczne inne projekty badawcze, np. NCN, czy ERC i to wszystko w zaledwie trzy lata od początku tej instytucji. Spływające ze świata głosy wsparcia nie są przypadkowe i wyraźnie potwierdzają jakość wykonywanej przez nas pracy.

— dodał.

Zwrócił on uwagę, że to właśnie ze wzgledu na ten projekt do Polski wróciło wielu wybitnych naukowców.

Właśnie dlatego tak doskonali naukowcy zajmujący się AI i uczeniem maszynowym jak Marcin Moskalewicz, Bartłomiej Twardowski, czy Przemysław Musialski wrócili po wieloletnich pobytach za granicą do Polski wierząc, że jest długofalowa szansa na budowanie swojej kariery naukowej właśnie tutaj. Dla mnie osobiście najsmutniejszym momentem jest ten, gdy usłyszałem od nich, że ponownie rozważają wyjazd z Polski. Ostatnie miesiące naszej działalności nie należały do najłatwiejszych, choćby uniemożliwianie nam podpisana okupionych wielomiesięczną pracą i wynegocjowanych umów z wybitnymi badaczami zagranicznymi, posiadaczami prestiżowych grantów Europejskiej Rady Naukowej (ERC), którzy byli gotowi przyjechać do Polski. Dlaczego poprzez niezrozumiałe i nagłe odchodzenie od działających strategii tak efektywnie zniechęcamy najlepszych badaczy do pracy w naszym kraju, który w tym samym czasie odnosi tak ogromne sukcesy ekonomiczne? Czy naprawdę w momencie gdy staliśmy się krajem wysoko rozwiniętym, nie stać nas na zatrudnianie najlepszych naukowców na świecie aby prowadzili badania dla nas? Tylko dzięki globalnym innowacjom, właśnie takim jakie robiliśmy w IDEAS NCBR, polska gospodarka będzie się dalej szybko rozwijać

— podkreślił.

Wszystko w IDEAS NCBR robiliśmy zgodnie z przepisami, cała nasza działalność jest od samego początku transparentna i przemyślana. Przedsięwzięcie zostało przygotowane w uzgodnieniu z Narodowym Centrum Badań i Rozwoju przy aktywnym głosie Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Zostało zaplanowane w perspektywie wieloletniej, a strategia została pozytywnie zaopiniowana przez Radę Narodowego Centrum Badań i Rozwoju, w której skład wchodzą przedstawiciele ministerstw i świata nauki. Realizacja i aktualizacja strategii oraz działania taktyczne były przygotowywane i realizowane pod nadzorem Narodowego Centrum Badań i Rozwoju i członków wybitnej Rady Naukowej IDEAS. Realizowane przez nas prace były zgodne z tymi planami i ramami, co widać po wynikach audytu przeprowadzonego na początku roku w spółce, czy wynikach innych zewnętrznych corocznych kontroli, jak również z corocznie udzielanymi absolutoriami z naszej działalności. Dbaliśmy o najwyższe standardy komunikacji, współpracy międzynarodowej i promocji nauki poprzez organizację wysokiej jakości eventów takich jak chociażby spotkanie z Samem Altmanem. Wszystko to robiliśmy z troską o Polską naukę i potencjał pracujących tu naukowców. Staraliśmy się również współtworzyć i wspierać scenę startupową. I pomimo trudności, czasem nawet wpadek, działaliśmy i zmienialiśmy oblicze polskiej nauki. To wszystko działo się dzięki niezwykłemu zaangażowaniu wszystkich pracowników, elastyczności organizacji i naszej wierze w to, że można zbudować w Polsce instytucję naukową na światowym poziomie. Jedyne czego potrzebujemy, to móc ten projekt kontynuować

— zakończył profesor Sankowski.

Fala komentarzy

Po emocjonalnym wpisie profesora Sankowskiego w sieci zawrzało. Jego post komentowany był przez wielu znanych polityków i dziennikarzy, którzy nie zostawiali suchej nitki na rządzie Donalda Tuska.

Panie Profesorze, Na pewno nie zostawimy tego tematu. Polski nie stać na utratę świetnych naukowców. Widać już środowiskową i społeczną mobilizację, ale trzeba ją podtrzymać, żeby na niektórych wreszcie zrobiła wrażenie. Jako Poseł do Parlamentu Europejskiego, w Komisji Rynku Wewnętrznego i Ochrony Konsumentów (IMCO), widzę jak problematyka rozwoju AI jest kluczowa dla wielu krajów. Dookoła przygotowują się do tego, by jak najlepiej wykorzystać szansę, jaką daje AI, a u nas zwyciężają partykularne interesy. Mam nadzieję, że Pana wiedza i doświadczenie będą dalej służyły Polsce

— napisał europoseł Prawa i Sprawiedliwości Piotr Müller.

Tego nie da się przykryć kolejną wrzutką, że Tusk się wściekł

— ocenił dziennikarz „Wirtualnej Polski” Szymon Jadczak, nawiązując do częstego zabiegu medialnego, w którym różne skandale związane z rządem, przykrywa się „przeciekiem medialnym” o wściekłości Donalda Tuska.

Miażdżące dla ekipy Tuska z Lewicy słowa prof. Sankowskiego. Zespół wybitnych ekspertów opuszcza Polskę, a uznani zagraniczni naukowcy, którzy mieli dołączyć do polskiego zespołu nie podpiszą wynegocjowanych umów. Dramat i wstyd w międzynarodowym środowisku naukowym

— stwierdził natomiast poseł Suwerennej Polski Sebastian Kaleta.

„Będzie dobrze panie bobrze?”

— drwił publicysta, ekspert ekonomiczny Robert Gwiazdowski.

Jeśli gdzieś powinien być audyt, to chyba w MNiSW. Były prezes IDEAS NCBR pisze właśnie, że spółka miała wynegocjowane umowy z czołówką światowych badaczy, zagranicznych zdobywców grantów ERC. Nie doszły do skutku

— zaznaczyła Anna Wittenberg, dziennikarka „Dziennika Gazety Prawnej”.

CZYTAJ TAKŻE: Koalicja 13 Grudnia uderza w polską naukę! Fala oburzenia naukowców ws. działań dot. IDEAS NCBR. „Politycy Lewicy kompromitują się”

as/X/”DGP”