Zabawne. Historycy napisali dwie fundamentalne prace o pierwszym i drugim rozbiorze, ale nie powstała monografia o rozbiorze trzecim. Widać nawet analizy upadku nie potrafiliśmy przeprowadzić do końca, więc może skazani jesteśmy na powtarzanie tej lekcji aż czegoś się w końcu nauczymy. Repetować trzeba aż do skutku.

O utracie ziem w 1773 napisał Władysław Konopczyński, o rozbiorze 1793 roku Robert Howard Lord, a trzeci rozbiór jakoś się po prostu stał i nie bardzo w to wnikano. 90 lat później krakowscy historycy rozpętali dyskusję wśród polskich elit na ile to sami Polacy zawinili upadku Rzeczpospolitej. Pospierano się, ponagłaśniano swoje stanowiska ale nic z tego nie wyniknęło. Trudno było więc rządom pułkowników iść jakimś wytyczonym torem - takiego nie było. Nie było też rozliczenia II…