Podczas Zgromadzenia Ogólnego PAN minister nauki i szkolnictwa wyższego Dariusz Wieczorek zapowiedział likwidację Akademii Kopernikańskiej. Jego słowa miały zostać nagrodzone przez akademików brawami. Czar jednak prysł, kiedy Wieczorek oznajmił, że rząd przygotowuje także ustawę o PAN. „Na razie projektu nie znamy. Dzisiejsza dyskusja była o niczym - powiedział w rozmowie z PAP prezes PAN, prof. Marek Konarzewski.

Minister nauki i szkolnictwa wyższego Dariusz Wieczorek realizuje przedwyborcze zapowiedzi. Dziś podczas Zgromadzenia Ogólnego PAN poinformował, że przekazał wniosek o złożenie dwóch ustaw do rządowego wykazu prac legislacyjnych. Jedna dotyczy likwidacji Akademii Kopernikańskiej, a druga nowelizuje ustawę o Polskiej Akademii Nauk.

Wynika to z prostej rzeczy – chcemy wzmocnić Polską Akademię Nauk. To ona skupia najwybitniejszych profesorów, instytuty badawcze. Chcemy, aby była to instytucja wiodąca, jeżeli chodzi o polską naukę. Dziś dokładnie te same zadania są powielane w Akademii Kopernikańskiej, więc wydawanie pieniędzy na dwie tego typu instytucje nie ma sensu i lepiej je ze sobą połączyć, stąd dwie ustawy w jednym czasie – chcielibyśmy w ustawie o PAN uwzględnić kwestie dotyczące potencjału i majątku Akademii Kopernikańskiej, żeby to, co jest dobre kontynuować

— wyjaśnił min. Wieczorek w wypowiedzi przekazanej w czwartek PAP przez resort nauki.

CZYTAJ TAKŻE: Już będą „opiłowywać” ważne instytucje naukowe? Wieczorek: Zlecimy audyt. Chcę wiedzieć, kto tam bierze za co pieniądze

A komu potrzebna Akademia?

Akademia Kopernikańska miała być polem współpracy najwybitniejszych przedstawicieli świata nauki na najwyższym poziomie. Kuźnią elit naukowych dla Polski, Europy i świata w ramach szerokiej współpracy uniwersyteckiej. Decyzją min. Przemysława Czarnka powstała w lutym ubiegłego roku.

Formuła składu Akademii, w której znajdują się polscy i zagraniczni naukowcy, zapewnia taką twórczą kooperacje. Popularyzuje też dziedzictwo patrona akademii Mikołaja Kopernika i jego wszechstronnych zainteresowań

— napisał od ubiegłorocznych laureatów Nagród Kopernikańskich ówczesny premier Mateusz Morawiecki. A byli nimi prof. Phillip James Edwin Peebles (twórca kosmologii fizycznej) oraz prof. Barry C. Barish (odkrywca fal grawitacyjnych).

Prezydium Akademii Kopernikańskiej jest zarazem Radą Naukową Szkoły Głównej Mikołaja Kopernika (SGKM). Jej członkami i wykładowcami są m.in. laureaci Nagrody Nobla oraz prezesi czołowych banków centralnych na świecie.

SGMK jest jedynym w Polsce publicznym centrum edukacji, gdzie nowoczesny program naukowy zostaje wprowadzony przez światowej klasy ekspertów z takich instytucji jak Princeton, Oxford, Harvard czy NASA.

Informację dotyczącą inicjatywy legislacyjnej likwidującej Akademię Kopernikańską uczestnicy czwartkowego spotkania, członkowie PAN, przyjęli brawami.

Podczas Zgromadzenia Ogólnego PAN minister natomiast zastrzegł, że w projektach ustaw „nie ma na razie tematu dotyczącego przejęcia przez PAN niemałego majątku Akademii Kopernikańskiej. Ani jej członków”.

CZYTAJ TAKŻE: Minister Czarnek wręczył Nagrody Kopernikańskie. „W ciągu tych czterech miesięcy, wiele się zadziało w Akademii Kopernikańskiej”

W PAN konsternacja

Duże kontrowersje wśród ZG PAN wzbudziła informacja o projekcie ustawy o PAN. Władze akademii zwracały uwagę na to, że treść ustawy dotyczącej PAN nie jest im znana. Min. Wieczorem nie chciał ujawnić dziś jakie konkretnie zmiany dla funkcjonowania PAN zawiera przygotowany projekt ustawy. Zaapelował natomiast do akademików, by - kiedy to będzie formalnie możliwe - przekazywać uwagi do projektu, propozycje poprawek, szczegółowych rozwiązań.

Nie będziemy się z tym spieszyć

— stwierdził polityk Lewicy i zadeklarował otwartość na dyskusję ze środowiskiem. Resort poinformował, że projekty trafiły na razie do KPRM, zaś później nastąpi etap konsultacji społecznych i prace legislacyjne.

Na razie projektu nie znamy. Pan minister zapowiedział, że dostaniemy projekt ustawy. My go nie znamy, więc dzisiejsza dyskusja była o niczym: nie o konkretnych zapisach. Co więcej, pan minister nie ujawnił, w którą stronę te zapisy zmierzają; jaki jest cel regulacji; jak ma się zmienić akademia. I poza bardzo ogólnymi przymiotnikami, ‘że chodzi o wzmocnienie akademii, że mamy być silniejsi’ - niczego konkretnego żeśmy nie usłyszeli”

— alarmuje w rozmowie z PAP prezes PAN, prof. Marek Konarzewski. Dodał, że władze akademii są w niekomfortowej sytuacji.

Pan minister zapowiedział, że projekt zostanie upubliczniony do konsultacji, w których weźmie udział nie tylko środowisko akademii, ale również inne środowiska. Chyba minister nie przyjął do wiadomości naszego apelu, żeby rozmawiać o projekcie przede wszystkim z nami. A dopiero w drugiej kolejności - z innymi środowiskami i podmiotami. Jesteśmy pełni niepokoju

— zauważył prezes PAN. Profesor poinformował, że PAN przygotowała stanowisko, w którym prosi o powrót do partnerskiego procedowania ustawy, i „proponuje po raz kolejny panu ministrowi, aby procedowanie odbywało się z jak najszerszym uwzględnieniem zapisów projektu”, który przygotowano w akademii i złożono do ministerstwa nauki jeszcze w 2023 roku.

CZYTAJ TAKŻE: Kongres naukowy Futurist of the Year 2024. Wydarzenie, jakiego potrzebuje polski świat akademicki

koal/pap