W kontekście budzących poważne wątpliwości i kontrowersje zmian, jakie w przyspieszonym trybie podejmuje nowy rząd Donalda Tuska w różnych obszarach funkcjonowania państwa polskiego, Instytut na Rzecz Kultury Prawnej Ordo Iuris opracował analizę „Kryzysu konstytucyjnego w Polsce”, jak sam nazywa swój dokument.
Analiza prawników z Ordo Iuris pt. „Kryzys konstytucyjny w Polsce” odnosi się do szeregu zagadnień z zakresu prawa konstytucyjnego, funkcjonowania instytucji państwa, mediów publicznych, pluralizmu i wymiaru sprawiedliwości.
Podstawowe ostrzeżenia jakie padają w analizie Ordo Iuris podkreślają działania nowego ministra sprawiedliwości Adama Bodnara, który upublicznił projekt rozporządzenia, w myśl którego orzeczenia sądów polskich mają zostać podporządkowane orzecznictwu międzynarodowych trybunałów.
„Dekret Bodnara” – jak zostało już określone projektowane rozporządzenie – stanowi jaskrawe naruszenie art. 178 ust 1 polskiej Konstytucji, zgodnie z którym „sędziowie w sprawowaniu swojego urzędu są niezawiśli i podlegają tylko Konstytucji oraz ustawom”. Nie wolno zatem w drodze rozporządzeń nakładać na sędziów obowiązków dotyczących orzekania i uzasadnienia orzeczeń
— wskazuje dokument.
Dalej, eksperci Ordo Iuris pochyli się nad sejmową uchwałą, która kwestionuje wybór członków KRS, którzy byli mianowani od marca 2018 do maja 2022 roku, a także nad „testami niezawisłości”, których celem - według autorów analizy - mogłoby być podważenie mianowania sędziów przez Prezydenta RP. To, według Ordo Iuris, nosi znamiona upolitycznienia sędziów i wymiaru sprawiedliwości.
Poważny kryzys instytucji państwa
W piśmie określono również próbę przejęcia kontroli nad mediami publicznymi przez koalicję większości parlamentarnej mianem „bezprawnych ataków”. W myśl tych ocen, wykorzystywanie przez ministra Sienkiewicza uchwały sejmowej ws. „przywrócenia ładu w mediach publicznych” jest bezprecedensowe i niedopuszczalne.
Wreszcie, znalazło się też odniesienie do kontrowersyjnej sytuacji, gdzie posłowie PiS Mariusz Kamiński i Maciej Wąsik zostali skazani przez Sąd Okręgowy w Warszawie mimo ułaskawienia, zastosowanego przez Prezydenta RP.
Należy jednak zauważyć, że ten sam Sąd Okręgowy, który 20 grudnia 2023 r. skazał Kamińskiego i Wąsika, 30 marca 2016 r. umorzył prowadzone przeciw nim postępowanie odwoławcze, które zostało wszczęte na skutek ich apelacji od nieprawomocnego wyroku sądu rejonowego (sądu pierwszej instancji), po tym, gdy Prezydent RP w 2015 r. zastosował wobec skazanych prawo łaski, będące jego prerogatywą zapisaną w art. 139 Konstytucji RP
— czytamy w analizie.
Podsumowując pracę Instytuty, jego prezes Jerzy Kwaśniewski zauważył w mediach społecznościowych, że tak poważny kryzys instytucji państwa nie zdarzył się od 1989 roku i odpowiedzialność za to ponosi nowa większość sejmowa i rząd Donalda Tuska.
Po raz pierwszy po 1989 roku Rzeczpospolita staje wobec tak poważnego kryzysu ustrojowego. Władza, z pełną świadomością bezprawności, sięga po fikcyjne postawy prawne, fałszywe źródła uprawnień, podważa status sędziów, kwestionuje Trybunał Konstytucyjny i prerogatywy Prezydenta RP
— napisał na platformie X Jerzy Kwaśniewski.
Publikacja dostępna na stronie: https://wpolityce.pl/polityka/675716-analiza-ordo-iuris-kryzys-konstytucyjny-w-polsce