Sejmowa komisja ustawodawcza opowiedziała się na wtorkowym posiedzeniu za przyjęciem projektu uchwały w sprawie powołania komisji śledczej do zbadania tzw. wyborów kopertowych. Wcześniej komisja przegłosowała przyjęcie poprawek dot. zakresu kontrolowanych przez Komisję Śledczą podmiotów. Pozytywnie zaopiniowano także projekt uchwały w sprawie powołania komisji śledczej ds. Pegasusa wraz z poprawkami. Przyjęte poprawki zgłoszone zostały przez Koalicję Obywatelską. Odrzucono poprawkę PiS przewidującą rozszerzenie zakresu czasowego badania spraw przez komisję śledczą. Pozytywnie zaopiniowany został również poselski projekt uchwały dot. powołania komisji śledczej w sprawie tzw. afery wizowej wraz z poprawkami. Pozytywnie zaopiniowano poprawkę, która zmienia zakres czasowy działań, które badać ma Komisja Śledcza
Tzw. wybory kopertowe
Na wtorkowym posiedzeniu sejmowa Komisja ustawodawcza zagłosowała za przyjęciem poselskiego projektu uchwały w sprawie powołania Komisji Śledczej do zbadania legalności, prawidłowości oraz celowości działań podjętych w celu przygotowania i przeprowadzenia wyborów Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej w 2020 roku w formie głosowania korespondencyjnego. Wcześniej posłowie przyjęli cztery poprawki zgłoszone przez klub KO, odnoszące się do zakresu podmiotowego i przedmiotowego działania komisji śledczej.
Wojciech Odrowąż-Sypniewski z Biura Analiz Sejmowych powiedział, że z projektu wynika, iż zakres podmiotowy tworzonej komisji śledczej obejmuje działania Sejmu IX kadencji i jego organów związanych z rozpatrywaniem rządowego projektu ustawy o szczególnych instrumentach wsparcia w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2. Zwrócił uwagę, że „kontrola sejmowa nie obejmuje możliwości prowadzenia czynności autokontrolnych nakierowanych na wcześniejszą działalność izby”.
W konsekwencji można mieć wątpliwość, czy Sejm może powierzyć komisji śledczej zbadanie działalności Sejmu poprzednich kadencji i czy może badać działania marszałka Sejmu, prezydium Sejmu i konwentu seniorów
— powiedział.
Tłumaczył też, że pojawia się wątpliwość, czy działaniami komisji śledczej można objąć spółki prawa handlowego, w szczególności jednoosobowe spółki Skarbu Państwa, co proponowali projektodawcy. Wyjaśnił, że możliwe byłoby zbadanie prawidłowości działania organów administracji rządowej, wykonujących w tych spółkach uprawnienia właścicielskiej Skarbu Państwa. Jednak, jak zauważył, w projekcie znalazły się też spółki prywatne.
Więc można mieć wątpliwość czy podlegają one kontroli przez sejmową komisję śledczą
— ocenił.
Zwrócił też uwagę na zapis projektu, według którego „przez działania podjęte w celu przygotowania i przeprowadzenia wyborów Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej w 2020 r. w formie głosowania korespondencyjnego należy rozumieć w szczególności przygotowanie przez organy administracji publicznej innych aktów prawnych, decyzji, poleceń lub postanowień w związku z przygotowaniem i przeprowadzeniem wyborów Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej w 2020 r. w formie głosowania korespondencyjnego”. W jego ocenie, gdyby zrealizować ten przepis, przedmiot śledztwa objąłby działalność PKW, Krajowego Biura Wyborczego oraz organów samorządu terytorialnego przy przygotowaniu wyborów. Wyjaśnił, że „podmioty te nie podlegają kontroli Sejmu.
Rodzi wątpliwość czy zakres działania komisji nie wykracza poza konstytucyjne ramy kontroli sejmowej
— ocenił.
Wojciech Miller z Sejmowego Biura Legislacyjnego zwrócił uwagę na zapis projektu, który głosi, że „przez działania podjęte w celu przygotowania i przeprowadzenia wyborów Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej w 2020 r. w formie głosowania korespondencyjnego należy rozumieć w szczególności: ustalenie czy przeprowadzenie wyborów Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej w 2020 r. w formie głosowania korespondencyjnego w czasie trwania pandemii COVID-19, mogło sprowadzić niebezpieczeństwo dla życia lub zdrowia wielu osób powodując zagrożenie epidemiologiczne lub szerzenie się choroby zakaźnej”. Jego zdaniem jest to działanie analityczne, polegające na weryfikacji hipotezy naukowej, które leży poza zakresem śledztwa sejmowego.
Miller zwrócił również uwagę na użyte przez projektodawców w tym i innych artykułach sformułowanie „w szczególności”. Jego zdaniem przez to sformułowanie można mieć wątpliwości, co do dokładnego określenia zakresu przedmiotowego i podmiotowego działalności komisji.
Poseł Arkadiusz Myrcha (KO) wyjaśnił, że przygotowane przez klub KO do projektu uchwały poprawki wychodzą naprzeciw uwagom zgłoszonym zarówno przez Biuro Analiz Sejmowych jak i Sejmowe Biuro Legislacyjne.
Pierwsza przyjęta poprawka polega na wykreśleniu z projektu całego ustępu drugiego artykułu pierwszego. Artykuł ten określał, co należy rozumieć przez działania podjęte w celu przygotowania i przeprowadzenia wyborów Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej w 2020 r. w formie głosowania korespondencyjnego.
Druga i trzecia przyjęta poprawka dotyczyła doprecyzowania brzmienia punktu drugiego uchwały. Doprecyzowano, że Komisji będzie badać organy administracji rządowej w szczególności działania podjęte przez członków Rady Ministrów, w tym Prezesa Rady Ministrów Mateusza Morawieckiego oraz Wiceprezesa Rady Ministrów, Ministra Aktywów Państwowych Jacka Sasina i podległych im funkcjonariuszy publicznych.
W wyniku przyjęcia tych poprawek do uchwały dodano (za pomocą czwartej poprawki) cztery punkty artykułu, który doprecyzował zakres działania komisji, zgodnie z sugestiami Biura Analiz Sejmowych oraz Sejmowego Biura Legislacyjnego.
Pegasus
Sejmowa Komisja Ustawodawcza pozytywnie zaopiniowała również poselski projekt uchwały w sprawie powołania Komisji Śledczej do zbadania legalności, prawidłowości oraz celowości czynności operacyjno-rozpoznawczych podejmowanych m.in. z wykorzystaniem oprogramowania Pegasus przez członków Rady Ministrów, służby specjalne, Policję, organy kontroli skarbowej oraz celno-skarbowej w okresie od dnia 16 listopada 2015 r. do dnia 20 listopada 2023 r.
Marek Ast (PiS) w imieniu klubu złożył poprawkę rozszerzającą zakres czasowy badania spraw przez komisję śledczą. Zgodnie z zaproponowaną poprawką PiS komisja śledcza miałaby badać legalność, prawidłowość oraz celowość czynności operacyjno-rozpoznawczych podejmowanych m.in. z wykorzystaniem oprogramowania Pegasus przez członków Rady Ministrów, służby specjalne, Policję, organy kontroli skarbowej oraz celno-skarbowej od dnia 16 listopada 2007 r. do dnia 20 listopada 2023 r. Poprawka ta nie uzyskała poparcia komisji. Poseł Ast zgłosił ją jako wniosek mniejszości.
Podczas komisji pozytywnie zaopiniowane zostały poprawki zgłoszone przez Koalicję Obywatelską. Jedna z nich dotyczy artykułu 1. projektu uchwały, mówiącego o powołaniu komisji śledczej do zbadania legalności, prawidłowości oraz celowości czynności operacyjno-rozpoznawczych podejmowanych m.in. z wykorzystaniem oprogramowania Pegasus przez członków Rady Ministrów, służby specjalne, Policję, organy kontroli skarbowej oraz celnoskarbowej w okresie od dnia 16 listopada 2015 r. do dnia 20 listopada 2023 r. Zmiana KO - jak poinformował poseł Robert Kropiwnicki (KO) - przewiduje dodanie po wyrazach: „organy kontroli skarbowej oraz celno-skarbowej” wyrazy „organy powołane do ścigania przestępstw i prokuratura”.
Kolejna poprawka zakłada, że w ustępie 2. artykułu 1., zdanie „Przez czynności operacyjno-rozpoznawcze należy rozumieć kontrolę operacyjną”, zostanie uzupełnione przez sformułowanie: „realizowaną za pomocą oprogramowania Pegasus lub podobnego oprogramowania służącego inwigilacji”.
Intencją poprawki, jest - jeżeli były inne oprogramowania, inne wersje, by komisja również miała uprawnienia do ich badania w takim samym zakresie. Dzisiaj nie jesteśmy w stanie określić, jakie dokładnie były to narzędzie, od kogo pochodziły, i jak one były nazywane
— mówił Kropiwnicki.
Ustęp 1. artykułu 2., ma - po poprawce KO - uzyskać brzmienie: „Zbadanie i ocena legalności, prawidłowości oraz celowości zakupu oprogramowania Pegasus lub podobnego oprogramowania służącego inwigilacji, umożliwiających przeprowadzenie czynności operacyjno-rozpoznawczych, w szczególności działań podjętych w tym celu przez członków Rady Ministrów, zwłaszcza przez ministra sprawiedliwości, Prokuratora Generalnego Zbigniewa Ziobro, a także prokuratora służby specjalnej, Policji oraz organy powołane do ścigania przestępstw, w tym przestępstw skarbowych, w tym szefa CBA Ernesta Bejdę”.
Sensem jest doprecyzowanie (…), żeby nie było wątpliwości, kogo i w jakim zakresie to dotyczy
— powiedział Kropiwnicki.
Kolejna zmiana, w ustępie 2 artykułu 2., spowoduje zastąpienie zdania: „innych narzędzi technicznych” na „podobnego oprogramowania służącego inwigilacji”.
Chcemy doprecyzować, że nie chodzi o wszelkie narzędzia typu imadło czy kombinerki, ale że chodzi o oprogramowanie służące inwigilacji
— wskazał poseł KO.
W 3. ustępie art. 2 wprowadzono drobną techniczną zmianę. W zdaniu „zbadanie i ocena legalności, prawidłowości oraz celowości czynności operacyjno-rozpoznawczych m.in. z wykorzystaniem oprogramowania Pegasus stosowanych wobec obywateli Rzeczypospolitej Polskiej podejmowanych przez członków Rady Ministrów” itd., doprecyzowano, że „w szczególności przez członków Rady Ministrów” itd..
W tym samym ustępie zastąpiono wyrazy „prokuratury i organy powołane do ścigania przestępstw, w tym przestępstw skarbowych”, sformułowaniem: „a także prokuraturę, służby specjalne i policję oraz organy powołane do ścigania przestępstw, w tym przestępstw skarbowych”.
W art. 2, ustępie 4. mowa jest m.in. o ustaleniu liczby zastosowanych czynności operacyjno-rozpoznawczych bez zgody i wiedzy osób, których dane dotyczyły będące następstwem decyzji członków Rady Ministrów, Wiceprezesa Rady Ministrów (…).
KO zaproponowało zmianę zdania „bez zgody i wiedzy osób, których dane dotyczyły, będące następstwem decyzji” na: „wobec obywateli w następstwie decyzji i wpływów”. Dalej - po wyrazach „członków Rady Ministrów” dodano wyrazy „w szczególności przez”. Sformułowanie: „prokuraturę i organy powołane do ścigania przestępstw, w tym przestępstw skarbowych” zastąpiono wyrazami: „a także prokuraturę, służby specjalne, policję oraz organy powołane do ścigania przestępstw, w tym przestępstw skarbowych”.
Ustęp 5. artykułu 2., w którym mowa o ustaleniu osób, wobec których były podejmowane czynności operacyjno-rozpoznawcze, m.in. z wykorzystaniem oprogramowania Pegasus, w sposób nieprawidłowy, nielegalny lub niecelowy, doprecyzowano na końcu, że „przez członków Rady Ministrów, prokuraturę, służby specjalne i policję, oraz organy powołane do ścigania przestępstw - w tym skarbowych, w szczególności szefa CBA, szefa ABW, szefa służby wywiadu wojskowego, szefa służby kontrwywiadu wojskowego, komendanta głównego Policji, komendanta głównego Straży granicznej, prokuratura generalnego, prokuratora krajowego, szefa Krajowej Administracji Skarbowej i podległych im funkcjonariuszy publicznych”.
Podobne doprecyzowanie zaproponowano w ustępie 6 - w zdaniu: „ustalenie czy miały miejsce przypadki naruszenia lub nadużycia podstaw prawnych lub faktycznych stosowania czynności operacyjno-rozpoznawczych podejmowanych przez, na polecenie, za zgodą lub wiedzą członków Rady Ministrów” uściślono, że „w szczególności przez członków RM”, a wyrazy „prokuraturę oraz organy powołane do ścigania przestępstw, w tym przestępstw skarbowych” zastąpiono wyrazami: „także prokuraturę, służby specjalne, policję oraz organy powołane do ścigania przestępstw, w tym przestępstw skarbowych”.
Ustęp 7. artykułu 2., mówiący o „ustaleniu tożsamości osób, które dopuściły lub mogły dopuścić do nielegalnego ujawnienia danych na temat zainteresowań polskich służb specjalnych obcym wywiadom, poprzez nieprawidłowe, nielegalne lub niecelowe wykorzystywanie oprogramowania Pegasus lub innego systemu służącego prowadzeniu czynności operacyjno-rozpoznawczych” - został doprecyzowany poprzez dopisane po słowie „tożsamości” zdania „spośród członków RM, prokuratury, służb specjalnych, policji oraz organów powołane do ścigania przestępstw, w tym przestępstw skarbowych, w szczególności szefa CBA, szefa ABW, szefa służby wywiadu wojskowego, szefa służby kontrwywiadu wojskowego, komendanta głównego policji, komendanta głównego Straży granicznej, prokuratura generalnego, prokuratora krajowego, szefa Krajowej Administracji Skarbowej i podległych im funkcjonariuszy publicznych”.
Analogiczną zmianę zastosowano w ustępie 8. artykułu 2.
Sprawa wiz
We wtorek sejmowa Komisja Ustawodawcza opowiedziała się także za przyjęciem poselskiego projektu uchwały w sprawie powołania Komisji Śledczej do zbadania legalności, prawidłowości oraz celowości działań, a także występowania nadużyć, zaniedbań i zaniechań w zakresie legalizacji pobytu cudzoziemców na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w okresie od dnia 1 stycznia 2019 r. do dnia 20 listopada 2023 r.
Przedstawiciel Biura Analiz Sejmowych ocenił, że projekt spełnia wymogi stawiane projektom powołującym komisje śledcze. Wyjaśnił, że m.in. zasadne byłoby doprecyzowanie pojawiającego się w projekcie uchwały sformułowania „organy powołane do ścigania przestępstw (w tym przestępstw skarbowych)”. Zaznaczył, że sprecyzowanie tego określenia pozwoliłoby „uniknąć możliwości wykroczenia poza sferę administracji rządowej jako podmiotów, organów, które mogą być badane przez komisję śledczą”. Przedstawiciel Sejmowego Biura Legislacyjnego wskazał, że stanowisko Biura Legislacyjnego pokrywa się z uwagami zgłoszonymi przez Biuro Analiz Sejmowych.
Podczas komisji pozytywnie zaopiniowano wszystkie poprawki zgłoszone przez Koalicję Obywatelską. Poseł Arkadiusz Myrcha (KO) wyjaśnił, że przygotowane przez klub KO do projektu uchwały poprawki wychodzą naprzeciw uwagom zgłoszonym zarówno przez Biuro Analiz Sejmowych jak i Sejmowe Biuro Legislacyjne.
Posłowie pozytywnie zaopiniowali poprawkę zmieniającą zakres czasowy działań, które badać ma Komisja Śledcza. Zgodnie z poprawką obejmować on będzie okres od dnia 12 listopada 2019 r. do dnia 20 listopada 2023 r. Poseł Arkadiusz Myrcha wyjaśnił, że poprawka ta ma na celu ujednolicenie okresu badania w tytule, treści projektu uchwały oraz uzasadnieniu.
Pozytywnie zaopiniowano poprawkę, zgodnie z którą rozszerzono zbadanie i ocenę prawidłowości, legalności oraz celowości działań podejmowanych w zakresie legalizacji pobytu cudzoziemców o Dyrektora Generalnego Służby Zagranicznej. Rozszerzono o niego również katalog osób, wobec których Komisja Śledcza podejmie ocenę działań podejmowanych w związku z przygotowaniem umów pośrednictwa wizowego, ich zawarciem lub realizacją.
Jak tłumaczył Myrcha, poprawka ta „jest konsekwencją zmian legislacyjnych, które nastąpiły w okresie, który będzie przedmiotem badań Komisji”.
Kolejna przyjęta poprawka dotyczy art. 2 pkt 1 projektowanej uchwały i rozszerza o służby specjalne i Policję katalog służb, których zbadanie i ocenę prawidłowości, legalności oraz celowości działań w zakresie legalizacji pobytu cudzoziemców na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej będzie prowadzić Komisja Śledcza. Przyjęto też poprawkę, która rozszerza o służby specjalne i Policję katalog służb, których ocenę działań podejmowanych w związku z przygotowaniem umów pośrednictwa wizowego, ich zawarciem lub realizacją będzie prowadziła Komisja.
Pozytywną opinię zyskała również poprawka wykreślająca z zadań Komisji Śledczej „zbadanie nadużyć, zaniedbań i zaniechań w zakresie legalizacji pobytu cudzoziemców na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej podejmowanych przez członków Rady Ministrów, sekretarzy i podsekretarzy stanu w ministerstwach, Szefa Służby Zagranicznej, osoby wchodzące w skład służby zagranicznej, w tym osoby kierujące przedstawicielstwem dyplomatycznym lub innymi placówkami zagranicznymi, urzędników konsularnych, pracowników Ministerstwa Spraw Zagranicznych niewchodzących w skład służby zagranicznej, prokuraturę oraz organy powołane do ścigania przestępstw (w tym przestępstw skarbowych), w szczególności Szefa Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Szefa Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Komendanta Głównego Policji, Komendanta Głównego Straży Granicznej, Szefa Służby Wywiadu Wojskowego, Szefa Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Prokuratora Generalnego, Prokuratora Krajowego, Szefa Krajowej Administracji Skarbowej, i podległych im funkcjonariuszy publicznych oraz urzędy”.
Przyjęto też poprawkę, zgodnie z którą wykreślono ocenę umów dotyczących pośrednictwa wizowego z zakresu działań Komisji.
Kolejna przyjęta poprawka skreśla z art. 2 pkt 4 wyrazy „lub innych podmiotów i osób podlegających kontroli Sejmu rzeczypospolitej Polskiej”. Po przyjęciu tej poprawki zadanie Komisji Śledczej brzmi: „ustalenie liczby oraz tożsamości osób, które nielegalnie przekroczyły granicę Rzeczypospolitej Polskiej lub wobec których zalegalizowano pobyt na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w wyniku nadużyć, zaniedbań i zaniechań organów administracji rządowej”.
Przyjęto także poprawkę, zgodnie z którą w zakresie działań Komisji Śledczej jest „zbadanie i ocena działań związanych z przygotowaniem” projektów ustaw, rozporządzeń, poprawek do projektów ustaw oraz innych zmian legislacyjnych w „przedmiocie legalizacji pobytu cudzoziemców na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej zgłaszanych lub opracowanych przez członków Rady Ministrów, sekretarzy i podsekretarzy stanu w ministerstwach i podległych im funkcjonariuszy publicznych oraz urzędy”.
Przez Marka Asta (PiS) złożona została poprawka rozszerzająca zakres czasowy działań, które badać ma Komisja Śledcza, na okres od dnia 16 listopada 2007 r. do dnia 20 listopada 2023 r. Poprawka ta nie uzyskała jednak poparcia komisji.
Poparcia komisji nie uzyskała również poprawka złożona przez Asta, zgodnie z którą do zadań Komisji Śledczej dodane byłoby „zbadanie mechanizmu rozpowszechniania w mediach nieprawdziwych informacji na temat legalizacji pobytu cudzoziemców na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, ze szczególnym uwzględnieniem działań, które mogły wpłynąć na wynik wyborów parlamentarnych, a także spowodować szkodę dla międzynarodowego wizerunku Rzeczypospolitej Polskiej”.
Obie poprawki zgłoszone przez Prawo i Sprawiedliwość zostały zgłoszone jako wniosek mniejszości.
CZYTAJ TAKŻE: Projekty uchwał ws. komisji śledczych. PiS zgłosi istotne poprawki! „Będą zajmowały się także okresem, kiedy rządziła PO”
olnk/PAP
Publikacja dostępna na stronie: https://wpolityce.pl/polityka/673433-komisje-sledcze-nowej-wiekszosci-komisja-poparla-projekty