„Jak przekonać świat do naszych racji?” – o tym dyskutowali Magdalena Gawin (Dyrektor Instytutu Pileckiego), Arkadiusz Mularczyk (Wiceminister MSZ), Dr Hab. Konrad Wnęk (Dyrektor ISW), Maciej Aleksiejuk (Archiwum Państwowe W Warszawie) podczas panelu dyskusyjnego prowadzonego przez Michała Karnowskiego na 15. Międzynawowym Festiwalu NNW w Gdyni. „Po stronie Niemiec nastąpiło wyparcie odpowiedzialności. Tym bardziej trzeba budzi świadomość – mówi minister Mularczyk na festiwalu NNW. „Polityka historyczna to umiejętność opowiadania o sobie. Jeśli naród ją traci, traci tożsamość” – podkreśliła prof. Magdalena Gawin.

Niemcy wciąż walczą z Polską

Rok temu Polska zaprezentowała światu raport o stratach wyrządzonych Polsce przez Niemcy podczas II wojny światowej. Ruszyła szeroka akcja dyplomatyczna. Jaki jest odzew? Prof. Magdalena Gawin, dyrektor Instytutu Pileckiego, który prężnie działa także w Niemczech, wskazała, że niechęć Niemców wobec z reparacji jest stała i widoczna. Przypomniała, że zjednoczenie Niemiec, pociągnęło za sobą konieczność zjednoczenia społeczeństwa, tworzenie nowej polityki historycznej, której elementem było uznanie Polski za ofiarę. Widać to bardzo wyraźnie, gdy Niemcy wskazują na najróżniejsze skrzywdzone i prześladowane grupy, z mniejszościami seksualnymi włącznie, a Polskę pomijają. „Są homoseksualiści, Polaków nie ma” – podkreśliła Gawin.

Jednym z celów niemieckiej polityki jest dążenie do tego, aby nie uznać Polski za ofiarę, Niemcy Niemcy prowadzą narrację, że sytuacja jest bardziej skomplikowana, że Polacy byli często współsprawcami zbrodni

— mówiła.

Polska nie prowadzi agresywnej polityki historycznej wobec innych państw. Polska została zaatakowana, Niemcy nie przeczą, ale mówią że sytuacja była skomplikowana

—mówi prof. Gawin, wskazując że taka polityka historyczna Niemiec realizowana była przez wiele dekad za przyzwoleniem Polski.

Przy udziale ośrodków w Polsce mieliśmy działania zmierzające do zablokowania reparacji dla Polski

— podkreśliła. Wskazała jednocześnie, że Niemców niepokoi wzrost gospodarczy i rozwój suwerenności Polski.

Myślę, że Niemcy nie zmienią swojej strategii wobec Polski. Nasz zachodni sąsiad nie chce mieć silnego partnera na wschodzie – dodała.

Antypolski lobbing Niemiec

Minister Arkadiusz Mularczyk wskazał na zbieżność pomiędzy publikacją „Raportu o stratach wojennych” i wysłaniem do Niemiec noty dyplomatycznej, a zaostrzoną polityką Niemiec na arenie międzynarodowej, wymierzoną w Polskę. Widać to także w ostatnich działaniach Niemiec – w kwestii relacji z Ukrainą, kryzysu migracyjnego i wzmożenia działań na tle kwestionowania polskiej praworządności.

Cała akcja przeciwko Polsce dotycząca praworządności, związana była z tym, by odeprzeć sprawę naszych roszczeń

— podkreślił min. Mularczyk. Jak przypomniał, „3 października minie rok od wysłania noty dyplomatycznej do Niemiec” i od tej chwili podjęto wiele działań dyplomatycznych i politycznych na całym świecie:

Po tym roku absolutnie przeoraliśmy świadomość międzynarodową. Dzisiaj to Niemcy są w defensywie

Niemcy wynajęły firmy lobbingowe, żeby oczernić Polskę. Mamy wysyp artykułów o polskich obozach koncentracyjnych i polskich gettach, aby obniżyć rangę działań Polski w sprawie reparacji. Uważnie śledzimy te publikacje na świecie i błyskawicznie na nie reagujemy

— podkreślił, wskazując że oprócz publikacji jest także wiele spotkań.

Nasza presja jest dla Niemców bardzo dotkliwa. (…) Łączę to ze sprawą Ukrainy i z próbą ustawienia administracji Zełenskiego przeciwko Polsce

— mówi Mularczyk. Dodaje, że problem polsko-niemiecki budzi napięcia na świecie, widzą to także Amerykanie

Wydawało się że publikacja raportu będzie wydarzeniem symboliczny, przeciwnie. Publikacja ta generuje ogromne napięcia polsko-niemieckie. Oskarżenie Scholza o kryzys migracyjny pokazuje, że przy otwartej kurtynie, bez pośredników, Niemcy mówią, że to Polska jest problemem i generuje napięcia. Większość tych problemów jest efektem nierozliczenia się Niemiec

— mówił min. Mularczyk, przypominając że 1 września Kanclerz Niemiec nie uznał za właściwe, by wspomnieć o odpowiedzialności i winie Niemiec za zbrodniczą napaść na Polskę.

Niemcy nie widzą Polski i Polaków jako ofiar. Celem jest ukazanie ich jako współpracowników przy Holokauście

— dodał.

Budować polskie instytucje na świecie

Paneliści podkreślają, że sprawa reparacji niezwykle mocno zarezonowała na świecie. Działalność w Berlinie Instytutu Pileckiego z pewnością także się do tego przyczynił. Prof. Magdalena Gawin przytoczyła szereg działań Instytutu, które bezpośrednio oddziałują na społeczność w Berlinie. Ważne jest jednak, by polskich instytucji było w Polsce jak najwięcej. Abdykacja naszego kraju z polityki historycznej procentuje dziś tym, ze musimy nadrabiać w sposób szybki i ofensywny wszystkie zaniedbania.

Naród, który nie prezentuje historii musi się liczyć z tym, że to inni będą pisać historię za ten niego

— podkreślił min. Mularczyk.

Polityka historyczna to umiejętność opowiadania o sobie. Jeśli naród ją traci, traci tożsamość

— dodała prof. Gawin, podkreślając że ogromnie ważnym problemem jest długofalowe myślenie o polityce historycznej, budowanie myśli naukowej, katedr uniwersyteckich.

Nie można prezentować historii Polski za granicą, będąc w Warszawie. Trzeba być za granicą, znać specyfikę kraju i opowiadać ją tam. (…) Jeśli walczymy o reparacje, powinno być jak najwięcej instytucji polskich poza granicami kraju. To jest podstawa prowadzenia dobrej polityki pamięci

— podkreśliła Magdalena Gawin.

Aktywność społeczna

Po stronie Niemiec nastąpiło wyparcie odpowiedzialności

— mówi min. Mularczyk, wskazując że konieczne jest wzmacnianie presji i uświadamianie światu prawdy historycznej. Widać po odzewie społecznym, że Polacy chcą, by odpowiedzialność Niemiec wybrzmiała. Kolejne samorządy podejmują uchwały w sprawie relacji.

Jednocześnie paneliści przypominają, że Niemcy starają się za wszelką cenę zneutralizować starania Polski, utrzymać własną narrację historyczną i utrzymać swój – budowany przez lata - wizerunek.

Niemcy wydają 600 mln euro rocznie promowanie swojego wizerunku na świecie. (…) Nasze przypominanie o tym, że Niemcy się nie rozliczyły, ten wizerunek psuje

— podkreśla wiceszef MSZ.

Przed nami długa droga, ale jestem przekonany, że racja jest po naszej stronie. Musimy być konsekwentni, pracować za granicą, poszerzać krąg zainteresowanych

— dodaje.

Hasłem 15. Międzynarodowego Festiwalu Filmowego Niepokorni, Niezłomni, Wyklęci (NNW) jest „Wolna Polska w wolnym świecie”. „Siłą festiwalu jest otwarcie się na historię innych krajów, bo zapraszamy te, które starły się z dwoma totalitaryzmami” – mówił podczas rozpoczęcia festiwalu jego dyrektor Arkadiusz Gołębiewski.

mall