W nowojorskim stowarzyszeniu prawników o specyfice i zagrożeniach Europy Środkowej w kontekście agresji na Ukrainę oraz pomocy USA, mówili w poniedziałek ambasador RP przy ONZ Krzysztof Szczerski i szefowa Instytutu Piłsudskiego Iwona Korga. Podkreślili konieczność czerpania z doświadczeń historycznych.

wolności czy suwerenności nie można brać za pewnik

Historia jest nauczycielką życia. Polacy są myślącym historycznie narodem. Zawsze myślimy o historii i staramy się z niej wyciągnąć lekcje

— zaznaczył Szczerski.

Ostrzegał, że takich wartości jak wolność czy suwerenność nie można brać za pewnik. W geopolityce Europy Środkowej, dodał, jest to fundamentalna kwestia. Być albo nie być. Jako niedawny przykład podał agresję Rosji na Ukrainę.

Trzy lekcje z historii

W swym wystąpieniu polski dyplomata wskazał na trzy lekcję płynące dla Polski z historii. Ocenił, że w tej części świata appeasement (polityka ustępstw) nie działa w konfrontacji z imperializmem. Jak wyjaśnił takie kraje jak nazistowskie Niemcy, Związek Sowiecki czy Rosja Putina biorą to za przejaw słabości i wykorzystują. Pobudza to „apetyt bestii”.

Przywołał zasadę „nic o nas bez nas”. Podkreślił, że stosuje się to także do aliantów, którzy po wojnie wciągnęli Polskę w orbitę Związku Sowieckiego. Inaczej było w przypadku NATO. O przyłączeniu się do paktu obronnego współdecydowali Polacy. Na tym tle Szczerski mówił też o Unii Europejskiej i niezgodzie naszego kraju na żądania kłócące się z kulturą czy tradycjami.

Trzecią lekcję ambasador wiązał z faktem, że region Europy Środkowej jest miarą pokoju i wolności na świecie. Pokazuje to np. napaść Niemiec na Polskę, co przerodziło się w II wojnę światową.

Mówca porównywał sytuację w regionie do niebezpieczeństw życia na krawędzi płyt tektonicznych w Kalifornii. Zauważył jednocześnie, że Polska ostrzegała przed zagrożeniem Ukrainy ze strony Rosji, ale wielu sprzymierzeńców nie chciało tego słuchać.

Potrzeba wspólnego budowania bezpieczeństwa

Ambasador RP przy ONZ wskazał na fundamentalne znaczenie przestrzegania prawa międzynarodowego, w tym zasady, że granice nie mogą być zmieniane w rezultacie wojny. Podnosił potrzebę wspólnego budowania bezpieczeństwa, oraz partnerstwa w relacjach międzynarodowych, bez protekcjonalizmu.

Dr Korga powiedziała PAP, że wykład Szczerskiego w amerykańskim stowarzyszeniu prawników (Bar Association) miał na celu wyjście Instytutu Piłsudskiego w Nowym Jorku poza krąg stałej publiczności. Z okazji 80. rocznicy założenie polonijnej instytucji opowiadała o jej historii, misji i oddziaływaniu.

33 wspólnota celów USA i Polski

W swym wystąpieniu nawiązała do przyjaźni polsko-amerykańskiej i wsparciu USA dla Polaków. Wyszczególniła między innymi kluczowe znaczenie 13. punktu planu pokojowego prezydenta Woodrowa Wilsona dla sprawy polskiej, nowej mapy Europy i niepodległości Polski. Przytoczyła też wysiłki współpracownika amerykańskiego przywódcy, pułkownika Edwarda House.

Prezes Instytutu przypomniała o problemach związanych z odzyskaniem przez Polskę niepodległości, wytyczeniem granic. W odniesieniu do wojny polsko-bolszewickiej, mówiła o „Eskadrze Kościuszkowskiej” w której walczyli Amerykanie, a stworzył ją kapitan Merian C. Cooper. Przypomniała również o tegorocznej wizycie prezydent USA Joe Bidena w Polsce.

Moderatorem dyskusji była Diane Fener, współprzewodnicząca komisji prawników seniorów.

rdm/PAP