Doceniamy Polskę i jej rolę we wspieraniu Ukrainy - mówił w poniedziałek premier Szwecji Ulf Kristersson po spotkaniu z szefem polskiego rządu. Podkreślał, że Polska jest dla Szwecji istotnym partnerem nie tylko jeśli chodzi o wzmacnianie więzi transatlantyckich, ale też gospodarczych. Premier Mateusz Morawiecki powiedział, że jest przekonany o tym, że NATO ze Szwecją i Finlandią będzie silniejsze, a oba te kraje będą uczestniczyły w zapewnieniu bezpieczeństwa także na wschodniej flance NATO.

Bezpieczeństwo Europy i więzi transatlantyckie

Podczas wspólnej konferencji prasowej po spotkaniu z premierem Mateuszem Morawieckim, Kristersson wskazał, że dyskutowali m.in. o bezpieczeństwie europejskim.

Wspieramy ukraińską wolność, bezpieczeństwo i jej integrację z UE

— oświadczył szef szwedzkiego rządu.

Podkreślił, że Szwecja docenia Polskę i jej rolę we wspieraniu Ukrainy, a także to, że przyjęła ukraińskie kobiety i dzieci uciekające przed wojną.

Kristersson przypomniał, że w ubiegłym tygodniu gościem specjalnym unijnego szczytu w Brukseli był prezydent Ukrainy Wołodymyr Zełenski.

Podczas tego spotkania jeszcze raz potwierdziło się, że Ukraina należy do Europy. Wspieramy kandydaturę tego kraju do członkostwa w UE

— powiedział szwedzki premier.

Podkreślał też wagę więzi transatlantyckich.

Potrzebujemy silnych więzi transatlantyckich oraz silnej współpracy między UE a NATO

— powiedział dodając, że jednym z tematów rozmowy z Morawieckim była kwestia akcesji Szwecji do NATO.

Będziemy zapewniać bezpieczeństwo również w naszym regionie i w związku z tym wzmacniać współpracę w obszarze bezpieczeństwa i obronności, wzmacniając NATO i bezpieczeństwo całego regionu

— mówił Kristersson.

Współpraca Polski i Szwecji

Odnosząc się do obecnego przewodnictwa Szwecji w UE wskazał, że ważnym elementem jest zbudowanie większej konkurencyjności i wydajności UE.

Podkreślał też, że Polska jest dla Szwecji istotnym partnerem nie tylko jeśli chodzi o wzmacnianie więzi transatlantyckich, ale też gospodarczych. Zwracał uwagę na rosnącą wymianę handlową pomiędzy Polską i Szwecją i na to, że 100 tys. miejsc pracy utworzyło w Polsce ponad 500 szwedzkich firm.

Uznajemy, że ten potencjał jest jeszcze większy, np. w zakresie energetyki jądrowej

— powiedział premier Szwecji.

Kristersson mówił też o niedawnym trzęsieniu ziemi jakie miało miejsce w Turcji i Syrii i o reakcji Szwecji i UE.

Podjęliśmy wspólne możliwe wysiłki, by europejska pomoc docierała do wszystkich społeczności w Turcji i Syrii. Zapewniamy, że oba kraje mogą liczyć na nasze wsparcie

— powiedział.

Szwecja i Finlandia w NATO

Z kolei premier Mateusz Morawiecki na konferencji po spotkaniu z szefem szwedzkiego rządu powiedział, że „byli tacy optymiści, którzy chcieliby widzieć NATO jako klub dyskusyjny, ale sądzimy, że NATO musi powrócić do roli siły, która broni porządku światowego i która broni pokoju”.

Jestem przekonany, że razem ze Szwecją i Finlandią jako członkami, NATO będzie silniejsze, a oba te kraje (..) będą uczestniczyły w zapewnieniu bezpieczeństwa na wschodniej flance NATO (…) Potrzebujemy nowych, silnych sojuszników

— powiedział Morawiecki.

Zaznaczył, że Szwecja to „kraj, bez którego nowa architektura bezpieczeństwa szybko się zawali”.

Polska jest gotowa objąć rolę lidera na wschodniej flance, ale potrzebujemy silnych sojuszników na południu i północy. To z jednej strony wzmocnienie naszego potencjału, a także silny przekaz do Rosji: „nie uda wam się rozbić Europy na kawałki”. Dlatego Polska opowiada się za przystąpieniem Szwecji i Finlandii do NATO, najlepiej równocześnie

— oświadczył Morawiecki.

Rosja opowiedziała się za przeszłością, Europa musi opowiedzieć się za przyszłością

— dodał.

Próby złamania europejskiej jedności

Premier ocenił, że w obecnym trudnym czasie Europa - a przynajmniej część państw członkowskich UE - staje na wysokości zadania.

Rosja chciała rzucić Ukrainę na kolana w zaledwie kilka dni, i od tego czasu, prawie od roku, Ukraina cały czas się broni

— powiedział.

Według niego, choć Rosja chciała złamać jedność europejską, to Europa jest dziś bardziej zjednoczona niż kiedykolwiek wcześniej. Zaznaczył, że w chwili geopolitycznego przełomu „nikt nie może stać obok i trzeba wybrać: albo wolność, albo tyrania; albo demokracja, albo imperializm, albo cywilizacja, albo barbarzyństwo”.

Premier stwierdził, że dotąd Szwecja „trzymała się z reguły z dala od zgiełku”, dlatego należy docenić jej obecną postawę. Podkreślił, że wojna w Ukrainie nie jest przejściowym problemem, tylko zwiastunem nowej ery zagrożeń.

Nowa oś geopolityczna

Szef polskiego rządu mówił też, że zarówno pandemia, jak i wojna w Ukrainie wstrząsnęły Europą, ale jednocześnie zmusiły ją do poszukiwania nowej osi geopolitycznej, na której - jak podkreślił - będziemy opierać naszą przyszłość.

Wskazał, że połączenia infrastrukturalne, drogi, koleje, telekomunikacja oraz cała infrastruktura energetyczna stanowią przyszłe podwaliny pod rozwój Europy.

Dzisiaj Szwecja i Polska leżą w obszarze, gdzie zderzają się cywilizacje, ale wierzę, że prędzej czy później przerzucimy kładkę między starą i nową Europą

— mówił Morawiecki wskazując, m.in. na Ukrainę i Mołdawię.

Morawiecki ocenił, że linia biegnąca od Sztokholmu, przez Warszawę aż po Kijów, to dziś linia oporu przeciwko Rosji - linia wolności.

Dzisiaj to może być linia rozwoju nowego regionu

— dodał, wskazując, że rozmawiał o tym z premierem Szwecji w kontekście partnerstwa regionu.

Polski premier zwrócił uwagę, że po 1989 roku na świecie panowała jedna reguła: nie ma rozwoju bez globalizacji.

Teraz ta reguła musi się zmienić. Nie ma rozwoju bez bezpieczeństwa. Wspólnie ze Stanami Zjednoczonymi, Szwecją, Finlandią, Polska buduje nową, potężną, solidną i trwałą architekturę bezpieczeństwa

— podkreślił Morawiecki.

Opodatkowanie nadzwyczajnych zysków firm

Na wspólnej konferencji prasowej w Sztokholmie Mateusz Morawiecki i premier Szwecji Ulf Kristersson byli pytani o opodatkowanie firm energetycznych z tytułu nadzwyczajnych zysków, spowodowanych wysokimi cenami energii.

Wdrożono już pewne mechanizmy, które można zakwalifikować jako podatek dla firm energetycznych. Ustaliliśmy limity dzięki którym udało nam się opodatkować nadzwyczajne zyski, szczególnie firm energetycznych. Te zyski trafią później do innych firm i do obywateli w Polsce, aby obniżyć ich rachunki za energię

— oświadczył Morawiecki.

Jak dodał Kristersson, są możliwości prawne powalające opodatkować nadzwyczajne zyski i Szwecja już je stosuje.

Już w zeszłym roku te zyski były wysokie i w tym roku to są spore dochody, które trafiają do kieszeni szwedzkich konsumentów

— powiedział premier Szwecji.

10. pakiet sankcji UE na Rosję

Premier Morawiecki pytany o oczekiwany przez niego kształt 10. pakietu sankcji Unii Europejskiej na Rosję odparł, że zarówno Szwecja jak i Polska co do zasady zgadzają się, że powinien być on „ostry i mocny”. Zauważył, że aby do tego doszło, należy przekonać te kraje, które niekoniecznie chcą zaostrzenia sankcji.

To jest zawsze poszukiwanie jakiegoś złotego środka, ale sądzę, że będzie on na tyle ostry, że wyśle zdecydowaną wiadomość dla Rosji i dla Kremla, że się nie poddamy i że nie będziemy poddawać się ich presji

— powiedział Morawiecki.

Kristersson zaznaczył, że Szwecja jest zgodna co do wprowadzenia 10 pakietu sankcji. Zauważył, że jednym z omawianych tematów jest nałożenie sankcji na rosyjski Rosatom. Dodał, że na drodze do tego stoją „pewne przeszkody”, ale „przeszkody są zawsze”.

Obaj premierzy zgodzili się również co do tego, że potrzebne jest wykorzystanie zamrożonych aktywów rosyjskich oligarchów do odbudowy Ukrainy.

Jak wpłynąć na Turcję ws. NATO?

Premierzy Polski i Szwecji - Mateusz Morawiecki i Ulf Kristersson zostali zapytani na wspólnej konferencji prasowej w Sztokholmie o to, jak wpłynąć na Turcję, która wciąż nie jest przekonana do członkostwa Szwecji i Finlandii w NATO.

Morawiecki podkreślił, że Polska i Turcja mają bardzo dobre relacje.

Staramy się wykorzystać te bardzo dobre relacje, by rozmawiając z naszymi partnerami, przyjaciółmi z Turcji przekonać ich do jak najszybszej akcesji, najlepiej równoczesnej, Szwecji i Finlandii do NATO

— powiedział.

Według niego, może to być przełom „dla architektury bezpieczeństwa na świecie”.

Prawdziwy game changer

— stwierdził Morawiecki.

Szef polskiego rządu zwracał uwagę, że również w rozmowach i negocjacjach z amerykańskimi partnerami strona polska porusza ten temat.

Tu rola Stanów Zjednoczonych może być kluczowa zwłaszcza, że w tej chwili rozpisano przetarg w Turcji na amerykańskie F-16. Więc być może to będzie sposób na znalezienie wspólnego mianownika i być może to będzie sposób na przybliżenie Turcji do tej właściwej decyzji

— zaznaczył Morawiecki.

Premier Szwecji powiedział, że z ogromnym uznaniem odnosi się do Polski, do jej pomocy dla Ukrainy oraz do zdecydowanego wsparcia członkostwa Finlandii i Szwecji w NATO.

Doceniamy to, że Polska jako jedna z pierwszych ratyfikowała protokół akcesyjny i rozmawia z Turcją

— dodał Kristersson.

Finlandia i Szwecja złożyły wnioski akcesyjne do NATO w maju 2021 roku. Turcja i Węgry są jedynymi krajami, które nie ratyfikowały jeszcze rozszerzenia Sojuszu o te dwa państwa.

Największe zastrzeżenie co do akcesji dwóch krajów nordyckich zgłaszała od początku Ankara. Dla wyrażenia poparcia domagała się zmiany polityki Helsinek i (w szczególności) Sztokholmu wobec separatystycznych organizacji kurdyjskich. Od szczytu NATO w Madrycie w połowie 2022 r. domagała się ekstradycji niektórych aktywistów.

W ostatnich tygodniach w związku z protestami antytureckimi w Szwecji oraz incydentami (wywieszenie kukły przedstawiającej tureckiego prezydenta Recepa Tayipa Erdogana przed sztokholmskim ratuszem czy spalenie Koranu przed turecką ambasadą), doszło do kryzysu w turecko-szwedzkich stosunkach dyplomatycznych, a Ankara oświadczyła, że nie poprze starań Szwecji o wejście do NATO. Erdogan w jednym ze swoich wystąpień dał do zrozumienia, że jest bardziej skłonny ratyfikować jedynie członkostwo Finlandii w NATO.

Leopardy dla Ukrainy

Premier Mateusz Morawiecki wyraził nadzieję, że Szwecja dołączy do państw przekazujących Ukrainie czołgi Leopard.

O tym także dzisiaj rozmawialiśmy. Kilka dni temu uczestniczyłem w spotkaniu z prezydentem Zełenskim. Widać, że to, czego teraz bardzo potrzeba, to przede wszystkim amunicja, tyle amunicji, ile to możliwe

— powiedział Morawiecki, pytany, czego oczekuje od Szwecji, jeśli chodzi o wsparcie Ukrainy czołgami.

Oczywiście jeśli chodzi o czołgi, wierzę, że koalicja na rzecz przekazania czołgów Leopard powiększy się. Mam nadzieję, że Szwecja, która ma ponad 100 Leopardów, także będzie mogła przekazać pewną ich liczbę Ukrainie

— dodał.

Przypomniał, że Polska przekazała Ukrainie 250 czołgów poradzieckich, w planie ma przekazanie kolejnych 60 zmodernizowanych wozów, a także 14 Leopardów 2A4.

Chcemy być bardzo aktywni w tym zakresie, bo wierzymy, że linia wolności pokrywa się z linią na polu walk w Ukrainie. Zarówno Polska, jak i Szwecja powinny zrobić wszystko co możliwe, by wesprzeć ukraińskich przyjaciół w ich walce o niepodległość i wolność, i o pokój w Europie

— mówił Morawiecki.

Dokonujemy oceny, jaki wkład może wnieść Szwecja, czego sami potrzebujemy, co dostarczają nasi partnerzy. Staramy się przekazywać Ukrainie tak dobry sprzęt, jak to możliwe

— powiedział Kristersson. Przypomniał, że Szwecja wsparła Ukrainę systemami obrony powietrznej, artylerią (przekazała samobieżne haubice Archer na podwoziu kołowym) i bojowymi wozami piechoty CV90.

CZYTAJ TEŻ:

— Minister Rau jest dobrej myśli: Jesteśmy przekonani, że dojdzie do zgody Turcji na akcesję Szwecji i Finlandii do NATO

— Szef MSZ w Sztokholmie: Dalej będziemy wspierać akcesję Szwecji do NATO. Nie należy wykluczać możliwości zwrotu Statutu Łaskiego

wkt/PAP