„Ta sprawa jest tak istotna dla obydwu naszych krajów, iż prędzej czy później w warstwie praktycznej, a nie tylko werbalnej, stanowisko niemieckie będzie musiało się zmienić. Tak jak mówili to minister Rau czy prezes Kaczyński, jesteśmy przekonani, że stanowisko niemieckie będzie ewoluowało” - mówi w rozmowie z portalem wPolityce.pl Piotr Wawrzyk, wiceminister spraw zagranicznych, odnosząc się do sprawy reparacji od Niemiec.

CZYTAJ TAKŻE:

— Spotkanie prezydentów Niemiec i Polski. Rozmawiali m.in. o reparacjach. Efekt? „Zgodzili się, że rozwiązanie musi być znalezione”

— Minister Rau upomniał się o reparacje! Szefowa MSZ Niemiec reaguje: Ta kwestia z naszego punktu widzenia jest zamknięta

— TYLKO U NAS. Kulisy spotkania z Baerbock w ambasadzie Niemiec w Warszawie! Rybińska: Dziękowano Rosjanom. Ani słowa o reparacjach

wPolityce.pl: Minister Rau podpisał niedawno notę dyplomatyczną do rządu niemieckiego ws. reparacji. Czy Niemcy są zobowiązani, by na nią formalnie odpowiedzieć?

Piotr Wawrzyk: W relacjach międzypaństwowych jest tak, że na notę dyplomatyczną trzeba odpowiedzieć notą, aczkolwiek nie jest to obligatoryjne. Bardzo rzadko, ale zdarza się, że takiej odpowiedzi nie ma.

Szefowa niemieckiego MSZ, Annalena Baerbock, podkreśliła, że według rządu niemieckiego sprawa reparacji jest już zamknięta. Z drugiej strony, jak relacjonuje prezydencki minister Jakub Kumoch, prezydenci Polski i Niemiec podczas spotkania zgodzili się, że sprawa reparacji jest trudna i oba kraje muszą znaleźć w tej sprawie jakieś rozwiązanie. Z tego komunikatu by wynikało, że także według prezydenta Niemiec to nie jest takie oczywiste, iż wszystko jest rozstrzygnięte.

W naszym przekonaniu właśnie tak jest - sprawa nie została w żaden sposób do tej pory załatwiona w relacjach między naszymi krajami. Jakaś odpowiedź ze strony niemieckiej musi być, liczymy na otwartość w tej sprawie. Paradoksalnie, wspomniana wypowiedź minister Baerbock była w pewnym sensie pozytywna, dlatego że mówiła o poczuciu odpowiedzialności Niemiec za to, co się stało w czasie drugiej wojny światowej, a skoro tak, to należą się odszkodowania.

Tak można byłoby tę wypowiedź odczytać, jednak już wielu niemieckich polityków, w tym wspomniany prezydent Steinmeier, wypowiadali się w podobnym tonie – przyznawali, że Niemcy popełniali zbrodnie podczas II wojny światowej, nie uchylali się od odpowiedzialności, przepraszali, a jednak kiedy przechodziło do konkretów – kwestii wypłaty reparacji – to zawsze odpowiedź była w takim duchu, że to sprawa zamknięta.

Myślę jednak, że ta sprawa jest tak istotna dla obydwu naszych krajów, iż prędzej czy później w warstwie praktycznej, a nie tylko werbalnej, stanowisko niemieckie będzie musiało się zmienić. Tak jak mówili to minister Rau czy prezes Kaczyński, jesteśmy przekonani, że stanowisko niemieckie będzie ewoluowało.

Jak długo MSZ zamierza oczekiwać na formalną odpowiedź na notę dyplomatyczną ws. reparacji?

Nie ma formalnie rzecz biorąc terminu na odpowiedź, ale ona powinna być udzielona bez specjalnej zwłoki. Z drugiej strony zwracam uwagę na to, że nasza nota dyplomatyczna jest dokumentem wielowątkowym, długim, zapewne wymaga analiz, tak samo jak my analizujemy noty, które dostajemy od innych krajów. Jakiś czas to potrwa, natomiast od strony niemieckiej zależy, ile.

A jeśli odpowiedź ze strony niemieckiej nie nastąpi, to co dalej? Poseł Mularczyk mówił niedawno, że wówczas strona polska podejmie szereg działań na arenie międzynarodowej. Jakie to mogłyby być konkretnie działania?

To nie jest tak, że teraz będziemy tylko biernie czekali na odpowiedź strony niemieckiej. Wiem, że polscy politycy są aktywni w ramach różnych organizacji międzynarodowych, my jako MSZ też będziemy prowadzili działania poprzez nasze placówki dyplomatyczne, by pokazać, co się działo podczas II wojny światowej, jaka była skala zniszczeń, prześladowań i mordowania osób tylko dlatego, że byli Polakami. Z drugiej strony będziemy pokazywać, że Niemcy w żaden sposób nam tego nie zrekompensowali.

To o czym Pan mówi, to jednak działalność informacyjna, a czy w grę wchodzą też jakieś aktywności międzynarodowe, zmierzające do wymuszenia na stronie niemieckiej wypłaty tych odszkodowań?

Na tym etapie nie możemy wykluczyć żadnych dalszych działań. Wszystko zależy od tego, jak przedstawiciele rządu niemieckiego podejdą do naszej noty.

Kwota przedstawiona w raporcie ws. reparacji, którą mieliby zapłacić Niemcy, jest astronomiczna – to ponad 6,2 biliona złotych. Czy przewidują Państwo możliwość, by w toku negocjacji z Niemcami została ona zmniejszona?

W tej chwili jest jeszcze za wcześnie na wypowiadanie się na ten temat.

Rozmawiał Adam Stankiewicz