Trzy dekady po odwołaniu rządu Jana Olszewskiego podział polityczny w kraju nabiera jeszcze ciekawych znaczeń. Szczególnie w kontekście wojny na Ukrainie, kryzysu na granicy z Białorusią i niemieckiej polityki wobec Rosji i Polski.

Dzisiejsza opozycja to wypisz wymaluj ówcześni przeciwnicy lustracji i obalonego wtedy rządu. To wszystko w najnowszym odcinku programu z cyklu „Magazyn śledczy Anity Gargas” wyemitowany w czwartek 2.06 br. w TVP1. Ale szczególnie ciekawie prezentuje się ona w kontekście ujawnionych ostatnio materiałów wywiadowczych UOP opisujących niemieckie cele polityczne po 1989 roku mające na celu dzielenie i destabilizację sceny politycznej w Polsce.

• Politycznie Polskę kontroluje Rosja, a gospodarczo Niemcy i to jest układ dla Niemców bardzo korzystny. Tacy gracze jak Tusk doskonale zdają sobie sprawę o co chodzi. I tu mamy ciągłość

– komentuje w reportażu Bronisław Wildstein.

Dokument przypomina sekwencję najważniejszych wydarzeń z 1992 roku i dopowiada kilka szczegółów. Np. fragment rozmowy, wtedy szefa MSW Antoniego Macierewicza z prezydentem Lechem Wałęsą, znany z dokumentu „Nocna Zmiana”. W dalszej części tej rozmowy Wałęsa w zdenerwowaniu prosi Macierewicza o swoją teczkę, denerwuje się, że jej do tej pory jej nie dostał i nie sprawdził. Minister zdziwiony tłumaczy mu, że na razie żadnej teczki Wałęsy nie widział, a realizacja uchwały lustracyjnej dopiero się zacznie. W tym teatrze wszyscy o wszystkim wiedzą a dramat musi rozegrać się do końca.

W sobotę minie 30 lat od obalenia rządu Jana Olszewskiego. Dziś to nie wywołuje zdziwienia, ale w tym czasie szokującym był fakt, że dokonała tego tzw. „koalicja strachu” sklecona z przedstawicieli partii postkomunistycznych jak SdRP i PSL z Aleksandrem Kwaśniewskim i Władysławem Pawlakiem oraz tzw. „solidarnościowych” m.in. Leszkiem Moczulskim, Stefanem Niesiołowskim, Gabrielem Janowskim i Donaldem Tuskiem.

Dysponujący kruchą większością rząd Jana Olszewskiego przetrwał pół roku. W tym czasie podjął próbę zmiany dotychczasowego kursu politycznego realizowanego po ugodzie Okrągłego Stołu.

To wtedy oficjalnie polskie władze rozpoczęły starania o włączenie do NATO i wyprowadzenie z Polski wojsk sowieckich. Jak przypominali występujący w reportażu ówczesny minister obrony Jana Parys (jego zastępcą był Radosław Sikorski) i doradca rządu Olszewskiego Krzysztof Wyszkowski Lech Wałęsa próbował przeforsować porozumienie z Rosją zawierające możliwość pozostawienia na terytorium RP spółek handlowych na terenie byłych sowieckich baz wojskowych.

Film przypomina artykuł w wychodzącym wówczas dzienniku „Nowy Świat” w którym Krzysztof Wyszkowski zwracał uwagę, że niekorzystna umowę w Moskwie forsuje Krzysztof Skubiszewski, który był agentem PRL-wskich służb specjalnych.

• Nie wszystkim podobał się pomysł wstąpienia Polski do NATO o czym świadczyło wystąpienie Lecha Wałęsy w Bundestagu, który lansował koncepcję NATO-bis czyli pozostawienia Polski z strefie wpływów rosyjskich

– wspomina w reportażu Jan Parys.

Parys bardzo szybko stał się obiektem ataków i kampanii, która doprowadziła do jego zawieszenia i w konsekwencji usunięcia z rządu. Po kilku tygodniach ustąpić musiał cały gabinet.

Kluczowym powodem jego odwołania była próba lustracji najważniejszych osób życia politycznego w kraju. Na tzw. liście Macierewicza znaleźli się m.in. prezydent Wałęsa (wtedy wykreowany na legendarnego przywódcę Solidarności), szef MSZ Krzysztof Skubiszewski, marszałek sejmu Wiesław Chrzanowski czy lider KPN Leszek Moczulski. Komentujący te wydarzenia prof. Sławomir Cenckiewicz ciekawie zauważa, że uchwała zainicjowana przez Janusza Korwin Mikke przegłosowana fortelem (część posłów była wówczas na uroczystym śniadaniu w ambasadzie Izraela) nie obejmowała współpracowników służb wojskowych. A współpracownikami Zarządu II SG LWP okazał się potem np. Józef Oleksy (premier koalicji SLD-PSL w latach 1994-995). Sam Krzysztof Wyszkowski wspomina w dokumencie, ze gdy będąc doradcą rządu J.K. Bieleckiego podsuwał Donaldowi Tuskowi pomysł lustracji ten w odpowiedzi pytał go retorycznie czy sam nie jest agentem.

• Ta sama metoda blokowania tego tematu funkcjonowała w „Gazecie Wyborczej”. Adam Michnik robił dokładnie to samo

– wspomina Krzysztof Wyszkowski.

W programie Anity Gargas wykorzystano sporo ciekawych materiałów archiwalnych, na których możemy zobaczyć m.in. wielu znanych dziennikarzy, którzy w czasach III RP zrobili oszałamiające kariery m.in. Tomasza Lisa, Monikę Olejnik, Andrzeja Morozowskiego, Agnieszkę Kublik. Wszyscy wówczas relacjonowali wydarzenia, które wstrząsnęły krajem, a media wywołały atmosferę nagonki na rząd i samą osobę premiera Olszewskiego. Jak słusznie zauważał komentujący je Bronisław Wildstein zanim doszło do „nocnej zmiany” wobec Jana Olszewskiego rozpętana była kampania czarnego PR mająca na celu jego deprecjację w oczach opinii publicznej.