Sejm przyjął szereg nowelizacji oraz nowych ustaw. Wśród nich znalazła się tzw. ustawa antykorupcyjna autorstwa Kukiz’15.
Ustawa antykorupcyjna
Sejm uchwalił w piątek tzw. ustawę antykorupcyjną przygotowaną przez koło Kukiz‘15. Za jej przyjęciem opowiedziało się 286 posłów, jeden był przeciwny, a 158 wstrzymało się do głosu.
Chodzi o nowelizację Kodeksu karnego i innych ustaw, zwaną „ustawą antykorupcyjną”. Została ona przygotowana przez posłów koła Kukiz‘15-Demokracja Bezpośrednia i poparta przez PiS w ramach umowy politycznej zawartej między oboma ugrupowaniami.
Nowelizacja poszerza katalog przestępstw, których popełnienie będzie grozić bardzo surowymi sankcjami m.in. obligatoryjną utratą pracy, a także dożywotnim zakazem pracy w instytucjach publicznych w przypadku recydywy. Ponadto zakłada ona m.in., że skazani za korupcję nie będą mogli ubiegać się o pieniądze publiczne w ramach przetargów; sąd będzie mógł pozbawić skazanego za korupcję praw publicznych; wójtowie, burmistrzowie, prezydenci miast, parlamentarzyści nie będą mogli być zatrudniani w spółkach, w których Skarb Państwa lub jednostka samorządu terytorialnego posiadają co najmniej 10 proc. akcji lub udziałów.
Zgodnie z „ustawą antykorupcyjną” partie polityczne będą miały obowiązek prowadzenia i aktualizacji rejestrów wpłat, które będą umieszczane w BIP; będą miały też obowiązek prowadzenia rejestru zawieranych umów, również udostępnianego w BIP. Obowiązek publikowania umów mają mieć również samorządy.
W trakcie głosowania posłowie odrzucili wszystkie poprawki zgłoszone przez opozycję do nowelizacji. Wśród nich była poprawka zakładająca, że zakaz pracy parlamentarzystów i samorządowców w spółkach z co najmniej 10 procentowym udziałem skarbu państwa lub samorządu, wszedłby w życie nie od następnej kadencji, ale wraz z innymi przepisami ustawy, czyli już 1 stycznia 2022 roku.
Jednocześnie posłowie w piątkowym głosowaniu opowiedzieli się za przyjęciem poprawek PiS. Sprawozdawca komisji nadzwyczajnej ds. zmian w kodyfikacjach Piotr Sak (PiS) wskazywał wcześniej w rozmowie z PAP, że poprawki te są czysto techniczne i dotyczą rozszerzenia katalogu Państwową Komisję Wyborczą, tak aby „wszystko było ze sobą zsynchronizowane”.
Paweł Kukiz mówił niedawno PAP, że uchwalenie tzw. ustawy antykorupcyjnej to jeden z postulatów, które są przedmiotem umowy z PiS, ale to także sztandarowy pomysł Kukiz‘15 od lat. Umowa pomiędzy PiS a Kukiz‘15, która została zawarta na przełomie maja i czerwca, dotyczy wzajemnego wsparcia w Sejmie inicjatyw obu ugrupowań.
Zmiany w 500+
Składanie wniosków o 500 plus wyłącznie w sposób elektroniczny i wypłata tego świadczenia jedynie w formie bezgotówkowej – m.in. takie zmiany zakłada nowelizacja, którą w piątek uchwalił Sejm. W świetle nowych przepisów obsługą programu „Rodzina 500 plus” będzie zajmował się ZUS.
Za uchwaleniem nowelizacji ustawy o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci głosowało 236 posłów, 161 było przeciw, 49 wstrzymało się od głosu.
Wcześniej Sejm odrzucił poprawki opozycji, które zakładały m.in. odrzucenie proponowanych zmian tak, by to nie ZUS, a gminy dalej zajmowały się obsługą 500 plus, dopuszczenie możliwości gotówkowej wypłaty świadczeń, możliwość składania wniosków zarówno w formie elektronicznej, jak i papierowej. Inna z poprawek przewidywała zmianę terminu wejścia w życie ustawy.
Nowela trafi teraz do Senatu.
W świetle nowych przepisów obsługą programu „Rodzina 500 plus” będzie zajmował się Zakład Ubezpieczeń Społecznych, a nie – jak obecnie – samorządy. Wnioski o przyznanie świadczenia będzie można składać tylko przez internet, a pieniądze będą wypłacane jedynie bezgotówkowo na wskazany przez wnioskodawcę numer rachunku bankowego.
Nowela zakłada, że ZUS będzie stopniowo przejmował sprawy dotyczące 500 plus. Sprawy dotyczące prawa do świadczenia wychowawczego za okresy sprzed 1 stycznia 2022 r. nadal będą realizowane, do zakończenia postępowania, przez dotychczasowe organy. Samorządy będą również kontynuować wypłacanie świadczeń wychowawczych przyznanych przed 1 stycznia 2022 r. do końca okresu, na jaki zostały przyznane, tj. do 31 maja 2022 r. w okresie styczeń – maj 2022 r.
Od 1 stycznia 2022 r. ZUS będzie wypłacał na bieżąco przyznawane przez siebie świadczenia wychowawcze, będzie też od 1 lutego 2022 r. przyjmować wnioski na kolejne okresy, począwszy od 1 czerwca 2022 r.
Koszty obsługi świadczenia „500 plus” w latach 2016–2020, czyli od początku funkcjonowania programu, wyniosły ponad 1,6 mld zł. Resort rodziny szacuje, że dzięki projektowanym zmianom koszty te spadną i dadzą oszczędności dla budżetu państwa na poziomie ok. 3,1 mld zł w okresie 10 lat.
Wcześniej podobne zmiany przeprowadzono w programie „Dobry start”, czyli w tzw. wyprawce szkolnej. Już od tego roku obsługą świadczenia zajmuje się Zakład Ubezpieczeń Społecznych, a wnioski są składane online.
Uszczelnienie handlu w niedzielę
Sejm uchwalił w piątek ustawę, która ma uszczelnić zakaz handlu w niedziele. Pozwoli ona na otwarcie w niehandlowe niedziele sklepów świadczących usługi pocztowe, jeśli przychody z tej działalności przekroczą 50 proc. przychodów danej placówki.
Chodzi o nowelizację ustawy o ograniczeniu handlu w niedziele i święta z 2018 r., za którą wraz z poprawkami głosowało 272 posłów, przeciw było 135, 37 osób wstrzymało się od głosu.
Nowela przewiduje uszczelnienie zakazu handlu w niedziele tak, by nie omijały go sklepy świadczące usługi pocztowe. Zgodnie z projektem funkcjonować w niedziele będą mogły tylko te placówki, które wykażą, że rzeczywiście zajmują się przede wszystkim usługami pocztowymi, a nie handlem detalicznym - przychody z usług pocztowych będą musiały stanowić ponad 50 proc. pozostałych przychodów danej placówki.
Rekompensaty w związku ze stanem wyjątkowym
Sejm przyjął ustawę ws. rekompensaty dla podmiotów gospodarczych w związku ze stanem wyjątkowym. Uprawnione podmioty mogą ubiegać się o rekompensatę na poziomie 65 proc. średniego miesięcznego przychodu z trzech letnich miesięcy - czerwca, lipca i sierpnia.
Za ustawą w sprawie rekompensaty dla podmiotów gospodarczych w związku ze stanem wyjątkowym głosowało 445 posłów, nikt nie zagłosował przeciw, nikt się nie wstrzymał od głosu.
Sejm odrzucił proponowane poprawki dotyczące podniesienia wysokości rekompensaty do 85 proc. lub 100 proc. Nie zaaprobowano też poprawki, która rozszerza katalog uprawnionych do rekompensat o podmioty zajmujące się przewozem turystów na terenie objętym stanem wyjątkowym, w tym transportem rekreacyjnym (np. kolejki wąskotorowe). Odrzucono również poprawkę, by rekompensaty przysługiwały podmiotom z branży kulturalnej i rozrywkowej, np. za odwołane imprezy kulturalne. Tak samo stało się w przypadku poprawki, by rekompensatę mogły dostać podmioty prowadzące detaliczną (nie hurtową) sprzedaż produktów spożywczych i pamiątek z terenu objętego stanem wyjątkowym.
Ustawa zakłada, że rekompensaty będą przysługiwać podmiotom świadczącym usługi lub prowadzącym działalność na obszarze części województwa podlaskiego i lubelskiego. Chodzi o przedsiębiorców i rolników świadczących usługi hotelarskie (jak tłumaczono podczas pierwszego czytania projektu - agroturystyka do pięciu pokoi), pilotów wycieczek, przewodników turystyki, firm gastronomicznych na obszarze objętym stanem wyjątkowym.
Rekompensata ma także przysługiwać przedsiębiorcom - organizatorom turystyki lub podmiotom ułatwiającym nabywanie powiązanych usług turystycznych, a także - co przyjęto w poprawce w pierwszym czytaniu po wniosku klubu KO - podmiotom zajmującym się dzierżawą i wypożyczaniem sprzętu rekreacyjnego i turystycznego (np. rowerów, czy kajaków), którzy świadczą te usługi na terenie objętym stanem wyjątkowym.
Rekompensata z budżetu państwa ma przysługiwać za okres obowiązywania stanu wyjątkowego. Gdyby stan ten miał być skrócony lub wydłużony, kwota rekompensaty ma być proporcjonalna do tego czasu.
Aby dostać rekompensatę, uprawniony podmiot musi wystąpić ze stosownym wnioskiem do właściwego wojewody. Mają się w nim znaleźć dokumenty potwierdzające informacje o przychodzie ze wskazanego okresu. Decyzję ws. rekompensaty wojewoda ma wydawać niezwłocznie, ale nie później niż w ciągu 14 dni od złożenia wniosku. Decyzja wojewody jest ostateczna i prawomocna. Jeśli dochodzona rekompensata ma przekroczyć kwotę 65 tys. zł, wojewoda - aby zweryfikować dane z wniosku - obligatoryjnie przeprowadzi kontrolę, w innych przypadkach może, ale nie musi jej zlecić.
Przychody z tytułu rekompensaty nie są opodatkowane. Jednocześnie wnioskodawca może się ubiegać o odszkodowanie od Skarbu Państwa jako wyrównanie straty majątkowej z działalności ograniczonej wprowadzeniem stanu wyjątkowego i z tytułu utraconych korzyści, które wnioskodawca mógłby osiągnąć, gdyby nie było ograniczeń. Jeśli wnioskodawcy zostanie wypłacona rekompensata, nie przysługuje mu roszczenie o odszkodowanie od Skarbu Państwa.
Ustawa ma wejść w życie z dniem ogłoszenia.
Stan wyjątkowy został wprowadzony 2 września na 30 dni mocą rozporządzenia prezydenta RP w związku z sytuacją na polsko-białoruskiej granicy. Stanem wyjątkowym są objęte 183 miejscowości w pasie o szerokości 3 km od granicy z Białorusią w części województw podlaskiego i lubelskiego.
Dochody samorządów
Sejm uchwalił w piątek ustawę zmieniającą zasady ustalania dochodów JST w związku z tzw. Polskim Ładem. Zakłada ona m.in. wprowadzenie nowej subwencji rozwojowej, która ma zwiększyć możliwości inwestycyjne samorządów.
Chodzi o ustawę o zmianie ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego oraz niektórych innych ustaw. Przepisy mają z jednej strony realizować postanowienia programu Polski Ład, wprowadzając m.in. nową subwencję rozwojową dla samorządów, z drugiej - zapewnić dostosowanie systemu finansów JST terytorialnego „do wyzwań, przed jakim stają samorządy w konsekwencji wdrożenia Polskiego Ładu, zwłaszcza w systemie podatkowym”.
Za ustawą głosowało 323 posłów, nikt nie był przeciw, a 121 wstrzymało się od głosu. Teraz ustawa trafi pod obrady Senatu.
Podczas piątkowego głosowania posłowie odrzucili sześć poprawek zgłoszonych przez: Koalicję Obywatelską, Lewicę i Koalicję Polską. Zakładały m.in zwiększenie udziałów w podatku PIT dla gmin powiatów i województw; podwyższenie rekompensaty dla samorządów w stosunku do tej, którą założono w projekcie ustawy, czy propozycję, by w 2021 r. JST otrzymały z budżetu państwa 12,4 mld zł na uzupełnienie subwencji ogólnej.
Podczas prac sejmowych nad ustawą wiceminister finansów Sebastian Skuza zwracał uwagę, że rozwiązania w ramach Polskiego Ładu przełożą się na sytuację samorządów. „Chodzi o większą przewidywalność dochodów jednostek samorządu terytorialnego” - wskazał. Wyjaśniał, że dlatego zostaną wprowadzone rozwiązania stabilizujące i wzmacniające finanse JST. Wymienił m.in. „wsparcie finansowe w realizacji zadań własnych kwotą 8 mld zł w tym roku”. Jak tłumaczył, regulacje tworzą podstawę prawną do przekazania JST z budżetu państwa w 2021 r. dodatkowych środków jako uzupełnienie subwencji ogólnej - algorytm podziału ma się opierać na udziale JST w PIT planowanych na 2022 r.; uwzględniałby również poziom zamożności JST.
Projekt ustawy zmieniającej zasady ustalania dochodów samorządów w związku ze zmianami wprowadzanymi przez rządowy program „Polski Ład” ma na celu m.in. „ustabilizowanie dochodów samorządów”. Założono m.in. ujednolicenie sposobu ustalania i przekazywania dochodów JST z tytułu udziału we wpływach z podatku dochodowego od osób fizycznych (PIT) oraz podatku dochodowego od osób prawnych (CIT). Ustalana globalna kwota dochodów samorządu terytorialnego z PIT i CIT bazowałaby na planowanych na dany rok budżetowy wpływach z tych podatków ustalonych przed rozpoczęciem roku budżetowego.
Według ustawy dochody samorządów z PIT i CIT nie mogą być niższe niż uzyskane w latach poprzednich; dodatkowo środki mają być przekazywane w równych ratach miesięcznych. Zapisano też utworzenie nowej części subwencji ogólnej – czyli subwencję rozwojową – która ma zwiększyć możliwości inwestycyjne samorządów.
W procedowanych regulacjach znalazł się m.in. zapis o przekazaniu samorządom w tym roku dodatkowych 8 mld zł, które mają zostać wykorzystane w roku 2022.
Polski Ład to nowy program społeczno-gospodarczy na okres po pandemii. Jego fundamenty to 7 proc. PKB na zdrowie; obniżka podatków dla 18 mln Polaków (w tym podniesienie kwoty wolnej od podatku do 30 tys. zł i progu podatkowego z 85,5 tys. zł do 120 tys. zł); inwestycje, które wygenerują 500 tys. nowych miejsc pracy; mieszkania bez wkładu własnego i dom do 70 mkw. bez formalności, a także emerytura bez podatku do 2500 zł.
Nielegalne przekroczenie granicy
Sejm uchwalił w piątek nowelę, zgodnie z którą cudzoziemiec zatrzymany niezwłocznie po nielegalnym przekroczeniu granicy zewnętrznej UE, postanowieniem komendanta placówki Straży Granicznej będzie zobowiązany do opuszczenia terytorium RP i objęty czasowym zakazem wjazdu do Polski i państw Schengen.
Za nowelizacją ustawy o cudzoziemcach oraz ustawy o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium RP głosowało 244 posłów, 178 było przeciw, 23 wstrzymało się od głosu.
Zgodnie z nowelą cudzoziemiec, zatrzymany niezwłocznie po nielegalnym przekroczeniu granicy zewnętrznej UE, postanowieniem komendanta placówki Straży Granicznej będzie zobowiązany do opuszczenia terytorium RP i objęty czasowym zakazem wjazdu do Polski i państw Schengen.
Nowela wprowadza też przepis, zgodnie z którym Szef Urzędu do Spraw Cudzoziemców może pozostawić bez rozpoznania wniosek o udzielenie ochrony międzynarodowej, jeśli został on złożony przez cudzoziemca zatrzymanego niezwłocznie po przekroczeniu granicy zewnętrznej UE (z Rosją, Białorusią i Ukrainą), chyba że ta osoba m.in. przybyła bezpośrednio z terytorium, gdzie grozi jej prześladowanie.
Podczas piątkowego głosowania posłowie odrzucili poprawki zgłoszone przez Koalicję Obywatelską i Lewicę, które zakładały m.in., że na postanowienie komendanta SG o opuszczeniu terytorium RP przysługiwałaby skarga do sądu administracyjnego lub zażalenie do sądu rejonowego. Zgodnie z jedną z poprawek, gdyby cudzoziemiec złożył skargę do wojewódzkiego sądu administracyjnego wraz z wnioskiem o wstrzymanie jego wykonania, termin wykonania postanowienia przedłużałby się z mocy prawa do wydania przez sąd prawomocnego postanowienia w sprawie wniosku.
Inna z poprawek Lewicy zakładała, że postanowienie o opuszczeniu kraju wygasa z mocy prawa w przypadku, gdy cudzoziemiec zadeklaruje zamiar złożenia wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej.
Nowelizacja ustawy o cudzoziemcach wprowadza kary więzienia lub grzywny za niszczenie infrastruktury granicznej. W regulacji wskazano, że w szczególności chodzi o ogrodzenia, zasieki, zapory lub rogatki.
Zgodnie z tym artykułem, osoba, która „zabiera, niszczy, uszkadza, usuwa, przesuwa lub czyni niezdatnymi do użytku elementy infrastruktury, znajdujące się w strefie nadgranicznej i przeznaczone do ochrony granicy państwowej, w szczególności ogrodzenia, zasieki, zapory lub rogatki”, będzie podlegała karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 5. Natomiast w przypadku mniejszej wagi, sprawca podlegałby karze grzywny.
Regulacja wprowadza również przepis, zgodnie z którym dane cudzoziemca, który nielegalnie przekroczył granicę, na okres wskazany w zarządzeniu zamieszczone zostaną w wykazie cudzoziemców, których pobyt w Polsce jest niepożądany. Dane tego cudzoziemca, na ten sam okres, szef Urzędu przekaże do Systemu Informacyjnego Schengen do celów odmowy wjazdu.
W projekcie zapisano, że ustawa wejdzie w życie z dniem następującym po dniu ogłoszenia.
W ostatnich miesiącach na granicach Białorusi z UE gwałtownie wzrosła liczba nielegalnych migrantów z Iraku, Syrii, Afganistanu i innych krajów. Początkowo najwięcej osób trafiało na Litwę, która zarzuciła Białorusi zorganizowanie przerzutu imigrantów na jej terytorium w ramach wojny hybrydowej. Później wzrosła liczba nielegalnych migrantów na granicach Łotwy i Polski.
mly/PAP
Publikacja dostępna na stronie: https://wpolityce.pl/polityka/566747-ustawa-antykorupcyjna-kukiz15-przyjeta-przez-sejm
