Utworzenie Centralnego Biura Antykorupcyjnego było przełomem; to jest do dziś niezbędna instytucja prawidłowo funkcjonującego państwa polskiego - podkreślił w środę premier Mateusz Morawiecki. Dziękował twórcom, kierownictwu oraz funkcjonariuszom CBA.

CZYTAJ TAKŻE:

— Kropiwnicki pożałuje wywiadu u Mazurka? Do CBA wpłynął wniosek ws. posła PO. „Biuro dokona analizy przedmiotowego pisma”

— Korupcja w żyrardowskim starostwie. CBA zatrzymało na gorącym uczynku trzy osoby. Wśród nich są przedsiębiorcy z Warszawy

— Jest odpowiedź na oskarżenia wobec CBA: Działania ws. Banasia nie są motywowane politycznie. Decyzje podjęto 22 kwietnia

Przełomowa decyzja

W środę na dziedzińcu Belwederu z udziałem m.in. prezydenta Andrzeja Dudy oraz premiera Mateusza Morawieckiego odbyła się uroczystość z okazji 15-lecia powołania Centralnego Biura Antykorupcyjnego oraz uroczystość nadania Sztandaru Służbie.

wołanie Centralnego Biura Antykorupcyjnego było przełomem, za który chciałbym w tym miejscu podziękować prezydentowi Lechowi Kaczyńskiemu, który wtedy tak mocno to artykułował podczas kampanii wyborczej i wcześniej, jako prezydent miasta stołecznego Warszawy. Chciałem podziękować premierowi ówczesnemu Jarosławowi Kaczyńskiemu, który konsekwentnie dążył i przeprowadził to dzieło utworzenia Centralnego Biura Antykorupcyjnego

—ówił premier Morawiecki.

Szef rządu dziękował też Mariuszowi Kamińskiemu, twórcy i pierwszemu szefowi CBA, obecnie ministrowi spraw wewnętrznych i administracji.

ciałbym też podziękować obecnym tutaj: byłemu szefowi CBA, panu Ernestowi Bejdzie i obecnemu szefowi, panu Andrzejowi Stróżnemu za ich obecną służbę. A ta służba i utworzenie biura antykorupcyjnego to był rzeczywiście przełom i to jest do dziś niezbędna instytucja prawidłowo funkcjonującego państwa polskiego

— podkreślił Morawiecki.

Klucz do naprawy państwa

Jak dodał, CBA jest także „kluczem do naprawy państwa” oraz „warunkiem budowy dostatniego, szczęśliwego, sprawiedliwego i sprawnego państwa”.

To właśnie wasze Centralne Biuro Antykorupcyjne przede wszystkim wpływa na jakość życia publicznego

— mówił premier.

Wskazał zarazem, że sukcesów w walce z nadużyciami finansowymi nie byłoby bez sprawnie działającej Krajowej Administracji Skarbowej, Ministerstwa Finansów oraz współpracy KAS z CBA.

Tę dzisiejszą jakość finansów publicznych zawdzięczamy także Centralnemu Biuru Antykorupcyjnemu, bo właśnie (…) w tak wielu miejscach życia, w milionach interakcji gospodarczych, społecznych, samorządowych, przetargach i wielu innych procedurach życia gospodarczego, biznesowego wasza sama obecność czyni nasz kraj bardziej uczciwym, sprawiedliwym, sprawnym i także sprawczym

— przekonywał Morawiecki.

Szef rządu podziękował też za dotychczasową służbę funkcjonariuszom CBA.

Chcę w imieniu całego rządu RP wyrazić ogromne słowa uznania i podziękować za waszą ofiarną, odważną, profesjonalną służbę, bez której nie byłoby tego, co dzisiaj rano przedsiębiorcy międzynarodowi nazwali na spotkaniu ze mną „cudem gospodarczym” Rzeczypospolitej Polskiej. Nie byłoby tego także bez was

— zaznaczył premier.

Dwie zmory III RP

Premier podkreślił podczas uroczystości, „że III Rzeczpospolitą od samego początku toczyły dwie zmory”.

Jedna była widoczna gołym okiem i spędzała sen z powiek milionów, właściwie dziesiątków milionów polskich rodzin - to było bezrobocie. Druga zmora była tylko częściowo widoczna, czasami niewidoczna, niedostrzegana, albo udawano, że jej nie ma i tą zmorą była korupcja. Rak korupcji, który toczył życie gospodarcze, życie społeczne, życie polityczne III Rzeczpospolitej

— powiedział szef rządu.

Można z całą pewnością powiedzieć, że to właśnie podejście pod te dwa podstawowe, główne problemy III Rzeczpospolitej było warunkiem nieodzownym naprawy słabości, naprawy niedoskonałości tworzonego przez nas wolnego już suwerennego państwa

— podkreślił.

To my w tym państwie się mogliśmy rządzić

— powiedział Mateusz Morawiecki.

Ale - dodał - „nie bądźmy naiwni”.

Po 1989 roku dawne służby, dawne układy, relacje, znajomości na wszelkich możliwych polach - biznesowym, samorządowym, rządowym determinowały w dużym stopniu reguły życia społecznego i życia gospodarczego

— podkreślił premier.

Centralne Biuro Antykorupcyjne zawsze będzie potrzebne

Korupcja jest zjawiskiem, z którym walka prawdopodobnie będzie trwała zawsze; Centralne Biuro Antykorupcyjne zawsze będzie potrzebne - oświadczył w środę prezydent Andrzej Duda na uroczystości z okazji 15-lecia powstania CBA.

Prezydent podziękował ministrowi spraw wewnętrznych i administracji, byłemu szefowi CBA Mariuszowi Kamińskiemu za służbę. Odnosząc się do Kamińskiego stwierdził, że „determinacja i nieustępliwość jest jego cechą osobowościową”.

Ale wiemy też, jak wiele trudnych chwil przeżył przez te wszystkie lata. Bardzo dziękuje za to panie ministrze. Głęboko wierzę w to, że Polska będzie o tym zawsze pamiętała i że będzie to zapisane panu na najpiękniejszych kartach polskiej historii - budowania silnego, sprawiedliwego i uczciwego państwa. Czasem niestety także wbrew temu, co nazywa się wymiarem sprawiedliwości, a było wymiarem niesprawiedliwości

— powiedział prezydent.

Nie miałem co do tego żadnych wątpliwości także i dokonując ułaskawienia pana ministra w związku z nieustępliwą walką z korupcją, w której pan minister nie cofał się także przed ryzykiem, choć wiemy doskonale, że panu grożono wielokrotnie i na różne sposoby, żeby pan tej walki nie prowadził. Bardzo dziękuję za to, że pan się nigdy nie cofnął nawet w najtrudniejszych dla siebie czasach. To miedzy innymi dzięki temu Polska jest dzisiaj państwem, o którym bardzo wielu ludzi w różnych miejscach w Europie i na świecie mówi, że jest państwem uczciwym i dobrze rozwijającym się

— powiedział prezydent.

Duda podkreślił, że „proces budowania porządnego państwa nie zakończył się i być może nigdy się nie zakończy”.

Korupcja jest takim zjawiskiem, z którym walka prawdopodobnie będzie trwała zawsze. W mniejszym, większym wymiarze - mam nadzieję, że w Polsce jak najmniejszym - ale Centralne Biuro antykorupcyjne zawsze będzie potrzebne

— oświadczył prezydent. Dodał, że bardzo uważnie należy przyglądać się tym, którzy postulują likwidację CBA”.

Budowanie porządnego, uczciwego państwa

Prezydent podczas uroczystości na dziedzińcu Belwederu podkreślił, że świętujemy dwa bardzo ważne wydarzenia - wręczenie sztandaru CBA, czyli - jak mówił - „służbie która jest młoda, ale bardzo już zasłużona dla polskiego państwa” oraz 15. rocznicę utworzenia Biura. Podziękował też premierowi za wręczenie Sztandaru Służbie.

Prezydent podkreślił, że CBA służy budowaniu siły i spoistości państwa.

Budowania tego, o czym mówiłem wręczając przed momentem wszystkie te nadane odznaczenia - dziękuję za budowanie porządnego, uczciwego państwa, taka jest wielka rola służby

— mówił Duda.

Podkreślił, że jest dla niego jako dla głowy państwa radością i zaszczytem, że ta uroczystość wręczenia sztandaru odbyła się w Belwederze - historycznej siedzibie polskiego prezydenta.

Andrzej Duda zauważył, że świętujemy także 15. rocznicę utworzenia CBA i „pamiętnej ustaw z 9 czerwca 2006 r.”.

Ogromnie pamiętnej dla mnie, bo jako człowiek, który nie brał jeszcze wtedy czynnego udziału w polityce w pełnym tego słowa znaczeniu, obserwowałem wtedy proces przyjmowanie tej ustawy. Oddychałem wtedy tym powietrzem dążenia do tego, by Polska stała się państwem uczciwym

— mówił prezydent. Dodał, że proces ten wspierał m.in. premier Jarosław Kaczyński i jego współpracownicy.

Podczas uroczystości goście, w tym prezydent i premier wbili gwoździe honorowe w sztandar CBA. Andrzej Duda wręczył też odznaczenia państwowe funkcjonariuszom CBA m.in. za wieloletnią służbę.

Korupcja stała się czymś nagannym

Dziś brak korupcji stał się czymś zwyczajnym w Polsce; korupcja stała się czymś nadzwyczajnym i nagannym, co w bardzo wielu aspektach życia społecznego zostało praktycznie absolutnie wyeliminowane - powiedział prezydent Andrzej Duda podczas uroczystości z okazji 15-lecia powołania CBA.

Podczas uroczystości prezydent na dziedzińcu Belwederu przywołał afery i patologię, które dręczyły III RP, m.in. tzw. aferę Rywina czy „aferę starachowicką”, a co - jak mówił - gorszyło i oburzało ludzi.

Pamiętamy, że w wielu aspektach życia społecznego łapówka, czy jakkolwiek by ją tam nazywano, była czymś normalnym, standardowym, bez czego wydawało się, że system nie da rady w ogóle funkcjonować, że bez tej przysłowiowej łapówki nie da się niczego załatwić i że wszystko będzie się toczyło na tej zasadzie i na zasadzie różnego rodzaju zaskorupiałych relacji tzw. układów, bardzo często o wymiarze patologicznym

— podkreślał Duda.

Bardzo wiele się od tego czasu zmieniło. Polska się zmieniła

— dodał.

Podkreślał także, że korupcja degraduje społeczeństwo i państwowość.

Jakże dzisiaj Polska jest innym krajem właśnie dzięki temu, że to nie korupcja, tylko walka z korupcją stała się normą

— mówił prezydent.

To nie korupcja jest czymś zwyczajnym, lecz brak korupcji stał się czymś zwyczajnym w Polsce, a korupcja stała się czymś nadzwyczajnym i nagannym, co w bardzo wielu aspektach życia społecznego zostało praktycznie absolutnie wyeliminowane

— dodał.

Bezkompromisowa walka z patologiami

Od 15 lat funkcjonariusze Centralnego Biura Antykorupcyjnego prowadzą bezkompromisową walkę z patologiami, walkę której celem nadrzędnym jest ochrona narodowego kapitału - mówił szef CBA Andrzej Stróżny podczas uroczystości z okazji jubileuszu Biura.

Stróżny przypomniał, że na mocy ustawy z 9 czerwca 2006 r. powstało CBA - służba specjalna do zwalczania korupcji oraz działalności godzącej w interesy ekonomiczne państwa. Jak dodał, o powstaniu CBA zdecydowała m.in. „pilna potrzeba utworzenia wyspecjalizowanego ośrodka do walki z korupcją, potrzeba wprowadzenia kompleksowych rozwiązań instytucjonalnych w obszarze wykrywania i ścigania przestępstw korupcyjnych”.

W roku 2006 wszyscy rozumieli, w tym większość parlamentarna, że aby realnie ograniczyć korupcję w Polsce musi nastąpić wyraźny wzrost efektywności ścigania tego rodzaju przestępczości. Od początku było to zadanie bardzo ambitne i trudne. Wielu uważało, że z układami nie da się walczyć inni, że nie warto. I jedni i drudzy nie mieli racji

— mówił szef Biura.

Podkreślał, że od 15 lat funkcjonariusze CBA prowadzą bezkompromisową walkę z patologiami, które wypaczają prawidłowe wykonywanie jakiegokolwiek obowiązku, prowadzą bezkompromisową walkę, której celem nadrzędnym jest ochrona narodowego kapitału.

Pełnią służbę z pokorą, w poczuci obowiązku, odważnie, wbrew niezasłużonej krytyce, która często ich spotyka

— mówił.

Stróżny przekonywał, że Biuro wyznacza dziś standardy w zakresie zwalczania korupcji, na których wzorują się zagraniczni partnerzy oraz że praca CBA jest doceniana przez instytucje międzynarodowe.

Dziękował też twórcom Biura, w tym obecnemu szefowi MSWiA Mariuszowi Kamińskiemu, który był pierwszym szefem CBA.

Słowa podziękowania skierował też do pracowników i funkcjonariuszy Biura.

CBA jest nowoczesną, profesjonalną i skuteczną formacją właśnie dzięki wam, dzięki waszemu zaangażowaniu, dzięki waszej ciężkiej pracy i odwadze

— mówił Stróżny.

15 lat CBA

Centralne Biuro Antykorupcyjne ma piętnaście lat - powołano je 9 czerwca 2006 r. Obecnie pracuje w nim 1300 funkcjonariuszy i pracowników, którzy zwalczają przestępczość korupcyjną.

Wydział komunikacji społecznej Biura przypomniał w rozmowie z PAP, że Centralne Biuro Antykorupcyjne zostało powołane ustawą z 9 czerwca 2006 roku - 15 lat temu. Na co dzień praca agentów CBA to rozpoznawanie, analiza, kontrola, wykrywanie i zwalczanie przestępstw korupcyjnych, Funkcjonariusze współpracują również z innymi służbami, monitorują, edukują, chronią, zapobiegają, „ale przede wszystkim służą obywatelom i państwu” - zapewnił wydział.

Polska zobowiązała się do wdrożenia Konwencji Narodów Zjednoczonych przeciwko korupcji przyjętej pod koniec 2003 r. przez ONZ. Jednym z jednym z punktów było powołanie wyspecjalizowanej agencji antykorupcyjnej. W Polsce wcześniej nie było takiego organu, który kompleksowo zwalczałby przestępczość korupcyjną i działał przeciw korupcji. W Unii Europejskiej w 1999 r. powołany został Europejski Urząd ds. Zwalczania Oszustw (OLAF), urzędy antykorupcyjne działały też m.in. w Wielkiej Brytanii, Francji czy Niderlandach.

Wydział przypomniał, że CBA zgodnie z ustawą sprzed 15 lat ma status służby specjalnej. Zajmuje się zwalczaniem korupcji w instytucjach państwowych i samorządzie terytorialnym oraz życiu publicznym i gospodarczym, a także zwalczaniem działalności godzącej w interesy ekonomiczne państwa. Biuro prowadzi czynności operacyjno-rozpoznawcze i dochodzeniowo-śledcze. Jest też zobowiązane do prowadzenia kontroli, pracy analitycznej oraz szeroko pojętej prewencji zjawiskom korupcji.

Co roku CBA prowadzi około 500 spraw operacyjnych i ponad 570 postępowań przygotowawczych, około 160 kontroli, 790 analiz przedkontrolnych i 1360 spraw kontrolnych. Kontrole obejmują też prawidłowość i prawdziwość składanych przez urzędników oświadczeń majątkowych.

W ramach działań analitycznych Biuro prowadzi m.in. analizy kryminalne, weryfikuje oświadczenia o braku konfliktu interesów, czy też prowadzi czynności w ramach osłony antykorupcyjnej i przedstawiania informacje o tych działaniach najważniejszym organom państwa - prezydentowi, premierowi, czy parlamentowi.

Od kilku lat działania analityczno-informacyjne CBA koncentrują się także na zjawiskach występujących na rynku farmaceutycznym i informatycznym. W związku z rozwojem pandemii COVID-19 na polecenie Ministra Koordynatora Służb Specjalnych Biuro objęło osłoną antykorupcyjną Tarczę Finansową PFR adresowaną do dużych przedsiębiorców - przekazał PAP wydział.

Analizy dotyczą też najważniejszych procesów prywatyzacyjnych i zamówień publicznych, a także zagrożeń, które mogą towarzyszyć realizacji programów rządowych oraz wykorzystaniu środków unijnych.

Działania profilaktyczne i edukacyjne, to m.in. strona antykorupcja.gov.pl i ponad 60 publikacji antykorupcyjnych w formie e-booków, czy szkolenia antykorupcyjne dla ponad 60 tys. osób w formie stacjonarnej i ponad 300 tys. szkoleń dla użytkowników platformy e-learningowej CBA. Biuro współpracuje też z 54 krajami oraz 13 organizacjami międzynarodowymi.

Wydział ocenił, że w 15-letniej działalności Biuro może odnotować systematyczny wzrost liczby prowadzonych śledztw, czy wysokości zabezpieczonego mienia, co wskazuje na coraz większą efektywność podejmowanych działań. „Łącznie CBA zabezpieczyło mienie o wartości ponad 1,5 mld zł. Tylko w ostatnich czterech latach CBA ujawniło ponad 13 mld zł szkody w mieniu Skarbu Państwa” - podał Wydział.

W piętnastoletniej historii CBA prowadziło m.in. śledztwa dotyczące korupcji w polskiej piłce nożnej, przyjmowania korzyści majątkowych przez urzędników Centrum Projektów Informatycznych MSWiA, w sprawie tzw. afery podkarpackiej, wyłudzeń podatku VAT oraz środków z funduszy unijnych, nieprawidłowości w GetBack, czy nieprawidłowości w obrocie lekami.

Biuro w swoich działaniach zajmowało się też sprawami nieprawidłowości w działaniu Komisji Majątkowej, korupcji w Sądzie Apelacyjnym w Krakowie, nieprawidłowości w Grupie Azoty ZCh Police, niegospodarności ws. nieprawidłowości w SKOK Wołomin i SK Banku, czy tzw. dzikiej reprywatyzacji, prywatyzacji Ciech, korupcji byłego senatora RP, byłych urzędników KNF. W piętnastoleciu śledztwa dotyczyły też m.in. korupcji w kopalniach, korupcji i kierowania grupą przestępczą przez byłego ministra transportu, działalności instytucji parabankowych, piramid finansowych czy w obrotu kryptowalutami.

wkt/PAP