TK umorzył sprawę powołania sędziów SN przez "starą" KRS. Jak uzasadniono postanowienie? Kto zasiadł w składzie orzekającym?

Trybunał Konstytucyjny umorzył sprawę dotyczącą powołań sędziów do Sądu Najwyższego na podstawie uchwał poprzedniej Krajowej Rady Sądownictwa oraz uprawnień do pełnienia funkcji I prezesa i prezesów SN przez takich sędziów. Pytania do TK w tej sprawie skierował latem 2019 r. sędzia Kamil Zaradkiewicz.

O zapadłym 27 kwietnia postanowieniu Trybunału umarzającym sprawę poinformowało w czwartek na swej stronie Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich. RPO, który jeszcze w 2019 r. przystąpił do tej sprawy, otrzymał w czwartek odpis postanowienia TK. Odpis ten również został zamieszczony na stronie internetowej.

Czego dotyczyły pytania?

Sędzia Zaradkiewicz z Izby Cywilnej SN wystosował te pytania 1 lipca 2019 r. na kanwie rozpatrywanej w jednoosobowym składzie na posiedzeniu niejawnym sprawy „w przedmiocie o usunięcie niezgodności pomiędzy stanem prawnym ujawnionym w księdze wieczystej, a rzeczywistym stanem prawnym”.

Jak zaznaczał, przesłanką wątpliwości uzasadniających pytania była okoliczność, iż we wcześniejszym postępowaniu w tej sprawie zapadł wyrok, w którego wydaniu „brały udział osoby powołane przez Prezydenta RP do pełnienia urzędu na stanowisku sędziów SN, wyłonione przez KRS i przedstawione na podstawie uchwał Rady w okresie jej funkcjonowania w niekonstytucyjnych składach”.

Pytania sformułowane przez sędziego Zaradkiewicza dotyczyły m.in. tego, czy zgodne z konstytucją są: przepis Kodeksu postępowania cywilnego mówiący m.in. o tym, że SN rozpoznaje skargę kasacyjną w składzie trzech sędziów oraz przepis ustawy o SN mówiący o tym, że „SN orzeka w składzie trzech sędziów, chyba że ustawa stanowi inaczej”. Chodziło o konstytucyjność tych przepisów w sytuacji, gdy sprawa rozpoznawana jest w SN z udziałem osoby powołanej na sędziego SN przez Prezydenta RP na podstawie uchwały Krajowej Rady Sądownictwa, której skład został ustalony przez przepisy w brzmieniu obowiązującym do wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 20 czerwca 2017 r.

Trybunał uznał wtedy za niekonstytucyjne m.in. zawarte w ustawie o KRS w ówczesnym brzmieniu odmienne procedury wyboru członków KRS spośród sędziów sądów powszechnych i spośród sędziów innych sądów, tj. SN, sądów administracyjnych i sądów wojskowych, a także dwie odrębne drogi wyborów członków Rady spośród sędziów sądów powszechnych - dla sędziów sądów apelacyjnych oraz dla sędziów sądów okręgowych i rejonowych. Ponadto za niezgodne z konstytucją TK uznał wtedy indywidualne kadencje członków Rady wybranych spośród sędziów.

Podstawą wątpliwości (…), jest fakt, iż w przeciwieństwie do innych podobnych spraw rozstrzygniętych przez TK, a dotyczących przepisów ustawy o KRS, w orzeczeniu z 20 czerwca 2017 r. Trybunał nie określił skutków rozstrzygnięcia o niekonstytucyjności przepisów określających skład i kadencje Rady w odniesieniu do aktów (uchwał) skutkujących powołaniami na stanowiska sędziów SN

— zaznaczał sędzia Zaradkiewicz.

Za umorzeniem tej sprawy opowiadał się w swym stanowisku RPO wskazując, że z uzasadnienia pytań nie wynikają okoliczności, które przemawiałyby za uznaniem, że od odpowiedzi na nie zależy rozstrzygnięcie sprawy, w związku z którą pytania zostały wystosowane. Ponadto Rzecznik zaznaczał, że wyrok TK z czerwca 2017 r. miał znaczenie tylko na przyszłość.

Kto znalazł się w składzie?

Jak wynika z zapadłego we wtorek postanowienia, TK umorzył sprawę w składzie pięciorga sędziów: Andrzeja Zielonackiego, Justyna Piskorskiego oraz Krystyny Pawłowicz, Stanisława Piotrowicza i Michała Warcińskiego.

Nie można uznać, by przepisy wskazane w treści pytania prawnego mogły znaleźć zastosowanie w sprawie rozpoznawanej przez sąd pytający

— wskazano w uzasadnieniu postanowienia. Dodano w nim, że „udzielenie przez Trybunał odpowiedzi na tak sformułowane pytanie prawne w żaden sposób nie przełoży się na to, jak SN może w zgodzie z obowiązującymi przepisami rozstrzygnąć (…) zawisłą przed nim sprawę”.

Nowe przepisy o wyborze sędziów-członków KRS Sejm uchwalił w grudniu 2017 r. Nowelizacja wprowadziła wybór 15 członków KRS - sędziów na wspólną czteroletnią kadencję przez Sejm - wcześniej wybierały ich środowiska sędziowskie. Pierwsze posiedzenie KRS wybranej zgodnie z nowymi zasadami odbyło się w końcu kwietnia 2018 r.

gah/PAP