Aktualnie w Sejmie Rzeczypospolitej trwają prace nad kolejną nowelizacją Ustawy o Działaczach Opozycji Antykomunistycznej i Osób Represjonowanych z Powodów Politycznych. Tymczasem rzeczywistość udowodniła, że istniejący już zapis w tej Ustawie, iż osoba ze statusem takiego działacza i/lub osoby represjonowanej jest uprawniona do zaliczenia w ZUS do swojego okresu składkowego w wymiarze podwójnym okresu z PRL, w którym była ona pozbawiona pracy z powodów politycznych, jest zapisem martwym.

Kiedy bowiem osoby tak uprawnione występują do ZUS o ponowne przeliczenie ich kapitału początkowego i emerytury, otrzymują odpowiedź, że nie ma czego przeliczać, bowiem w okresie, kiedy byli oni pozbawieni pracy, nikt nie wpłacał do ZUS ich składek emerytalnych i w związku z tym kwota składek za ten czas dla danej osoby wynosi zero lub nawet, że jest to ujemna zaległa kwota do zapłacenia. W ten sposób zero w wymiarze podwójnym, czy jakimkolwiek innym wynosi dalej zero i nie ma czego na nowo obliczać i doliczać. Zatem potrzebna jest ustawowa decyzja państwa w formie nowelizacji odpowiednich ustaw, która tę martwą i krzywdzącą ludzi zasłużonych lukę jasno wypełni i da jednoznaczne wytyczne ZUS-owi, jak ZUS ma dalej postępować. Trzeba zatem uznać, że ujemne saldo na koncie ZUS osoby uprawnionej za okres nie płaconych składek z powodu nieposiadania przez tę osobę pracy ulega abolicji, albo państwo dzisiaj tę kwotę wpłaci, podając ZUS-owi konkretny współczynnik, według którego ZUS ma ją wyliczyć, a następnie zgodnie z ustawą ująć uzyskaną kwotę w wymiarze podwójnym i o tę wielkość w określonym dla danej osoby czasie przeliczyć na nowo jej kapitał początkowy i aktualną emeryturę, jeżeli już taką pobiera.

Ustawodawca musi też powiedzieć, czy te działania mają być wszczęte automatycznie z urzędu przez ZUS wobec każdej osoby uprawnionej - wykaz takich osób dostarczy UDSKiOR i osoba uprawniona będzie jedynie przez ZUS powiadomiona o wszczęciu postępowania oraz o nawiązanie kontaktu, czy też osoba zainteresowana będzie musiała sama taką procedurę w ZUS podjąć. Z praktyki dla dobra osoby uprawnionej wynika, że powinna być przyjęta pierwsza wskazana tutaj opcja, ponieważ chodzi o naprawienie przez państwo własnego błędu ustawowego, który osobom uprawnionym od kilku już lat uniemożliwia korzystanie z ustawowego świadczenia. Z tego stanu rzeczy ustawodawca musi przyjąć jeszcze jedno jasne ustalenie, że osobom uprawnionym nowe obliczenie kapitału początkowego i emerytury przysługuje od dnia przyznania w Ustawie świadczenia o okresie składkowym w wymiarze podwójnym. Chodzi bowiem o naprawienie krzywdy niezawinionej przez osoby uprawnione i osoby uprawnione muszą otrzymać wyrównanie zaległości wstecz. Tutaj nie może mieć zastosowania zasada, że prawo nie może działać wstecz, albowiem jest to naprawienie prawa już obowiązującego, a nie nowa regulacja prawna.

Andrzej Rozpłochowski