Przewodniczący Kolegium IPN prof. Wojciech Polak ogłosił we wtorek konkurs na prezesa Instytutu Pamięci Narodowej. Kandydaci na to stanowisko mają czas na złożenie odpowiednich dokumentów do 19 marca, a ich publiczne przesłuchanie odbędzie się 27 kwietnia.

Konkurs ogłoszony

Ogłoszenie o konkursie, o którym w ubiegłym tygodniu informowała PAP, ukazało się we wtorek w Biuletynie Informacji Publicznej IPN. Procedura, którą przeprowadzi Kolegium IPN, będzie miała dwa etapy, a po wyłonieniu kandydata - zgodnie z ustawą - prezesa IPN powoła Sejm pod warunkiem zgody Senatu.

Instytut Pamięci Narodowej to największa w Polsce instytucja naukowo-archiwalna, która zajmuje się historią Polski w latach 1917-1990. Kadencja obecnego prezesa IPN Jarosława Szarka - po pięciu latach kierowania przez niego Instytutem - minie w lipcu.

Kompetencje prezesa IPN

Kompetencje prezesa IPN - Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu określa ustawa o Instytucie; kandydat na to stanowisko m.in. powinien wyróżniać się wysokimi walorami moralnymi oraz wiedzą przydatną w pracach IPN, w tym znać problematykę ustawy o Instytucie, ale także m.in. przepisów lustracyjnych, dotyczących prokuratury, archiwów, a także grobów i cmentarzy wojennych. Nie musi być historykiem, ale musi posiadać stopień naukowy co najmniej doktora; nie może to być też osoba, która pracowała lub współpracowała z komunistycznymi organami bezpieczeństwa państwa.

Prezes IPN nie może należeć do partii politycznej i związku zawodowego (a jeżeli należy, to taki kandydat musi wyrazić gotowość do rezygnacji z przynależności do nich) ani wykonywać innych zajęć zawodowych z wyjątkiem zajmowania stanowiska profesora szkoły wyższej. Stanowiska prezesa nie można również łączyć z mandatem posła albo senatora. Kandydatem na prezesa IPN - zgodnie z ustawą - nie może być też nikt, kto zasiada w Kolegium IPN.

W ogłoszeniu wskazano też na dokumenty, które do 19 marca (o zachowaniu terminu decyduje data stempla pocztowego), kandydaci mają złożyć w Kolegium IPN.

Etapy konkursu

Pierwszy etap konkursu, który odbędzie się między 6 a 9 kwietnia, polega na sprawdzeniu dokumentów i oświadczeń złożonych przez kandydatów. O dopuszczeniu do drugiego etapu konkursu kandydaci zostaną powiadomieni najpóźniej do 22 kwietnia. Drugi etap konkursu, czyli publiczne wysłuchanie kandydatów na prezesa IPN, podczas którego zaprezentują oni własną koncepcję funkcjonowania IPN i odpowiedzą na pytania członków IPN, zaplanowano 27 kwietnia.

W okresie obowiązywania stanu epidemii publiczne wysłuchanie kandydatów odbędzie się bez osobistego udziału osób innych niż członkowie Kolegium IPN i kandydaci na prezesa IPN. Transmisja na żywo z przebiegu wysłuchania dla publiczności będzie dostępna na stronie internetowej BIP IPN.

Następnie Kolegium IPN podejmie uchwałę w sprawie wyłonienia kandydata na stanowisko prezesa IPN w głosowaniu tajnym, bezwzględną większością głosów. Uchwała ta następnie zostanie skierowana do Sejmu, gdzie kandydata najpierw oceni sejmowa komisja.

Misja IPN

Misją Instytutu Pamięci Narodowej - jak to określono w preambule ustawy o IPN - jest zachowanie pamięci o ogromie ofiar, strat i szkód poniesionych przez naród polski w latach II wojny światowej i po jej zakończeniu, także pamięci o patriotycznych tradycjach zmagań z nazizmem i komunizmem oraz o czynach obywateli na rzecz niepodległości Polski. IPN ma także obowiązek ścigania zbrodni przeciwko pokojowi, ludzkości i zbrodni wojennych, a także działania na rzecz zadośćuczynienia przez polskie państwo wszystkim tym, którzy zostali pokrzywdzeni przez państwo łamiące prawa człowieka.

W ramach IPN, którego obecnie roczny budżet wynosi ponad 400 mln zł, działają Biuro Badań Historycznych, Główna Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, Archiwum IPN, Biuro Lustracyjne, Biuro Poszukiwań i Identyfikacji, Biuro Upamiętniania Walk i Męczeństwa oraz Biuro Edukacji Narodowej.

xyz/PAP