W środę w Dzienniku Ustaw opublikowano wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 22 października ub.r. o niekonstytucyjności przepisu dopuszczającego aborcję w przypadku dużego prawdopodobieństwa ciężkiego i nieodwracalnego upośledzenia płodu albo nieuleczalnej choroby zagrażającej jego życiu. Również w środę w Monitorze Polskim opublikowano uzasadnienie wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 22 października ub.r. wraz ze zdaniami odrębnymi.

CZYTAJ RÓWNIEŻ:

— Jest uzasadnienie wyroku Trybunału Konstytucyjnego ws. aborcji! Bardzo ważny dzień dla ochrony życia. Publikujemy kluczowy fragment. SPRAWDŹ TREŚĆ

— NASZA ANALIZA. Co wynika z uzasadnienia werdyktu Trybunału Konstytucyjnego? DZIEWIĘĆ kluczowych punktów. PRZECZYTAJ!

— CIR ws. wyroku TK: Zgodnie z wymogami konstytucyjnymi zostanie opublikowany dzisiaj w Dzienniku Ustaw

Wyrok TK opublikowany w Dzienniku Ustaw

LINK DO WYROKU TK w DZIENNIKU USTAW - TUTAJ

Orzeczenie TK zapadło po rozpatrzeniu przez TK wniosku grupy 119 posłów PiS, PSL-Kukiz‘15 oraz Konfederacji. Na jego mocy orzeczono, że przepis ustawy antyaborcyjnej z 1993 r. zezwalający na aborcję w przypadku ciężkiego i nieodwracalnego upośledzenia płodu albo nieuleczalnej choroby zagrażającej jego życiu jest niekonstytucyjny. Wyrok TK wywołał w kolejnych tygodniach w całym kraju falę protestów.

Zgodnie z art. 190 konstytucji, orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego „podlegają niezwłocznemu ogłoszeniu” w organie urzędowym, w którym akt normatywny był ogłoszony, a orzeczenie wchodzi w życie z dniem ogłoszenia, jednak Trybunał Konstytucyjny może określić inny termin utraty mocy obowiązującej aktu normatywnego.

Zgodnie z pierwotną informacją zamieszczoną na stronie Rządowego Centrum Legislacji orzeczenie TK powinno było zostać opublikowane najpóźniej 2 listopada ub.r., co wtedy nie nastąpiło.

Na początku grudnia ub.r. rząd przyjął stanowisko w sprawie terminu publikacji tego wyroku. Stwierdził w nim, że orzeczenie TK powinno zostać opublikowane niezwłocznie po ogłoszeniu przez TK uzasadnienia.

„Niewątpliwie wyrok Trybunału Konstytucyjnego podlega ogłoszeniu w Dzienniku Ustaw. Jednocześnie jednak sytuacja bardzo poważnych napięć społecznych wymaga przeanalizowania właściwej daty tej publikacji”

— głosiło to stanowisko.

Poinformowano w nim też, że wyrok zostanie opublikowany w Dzienniku Ustaw RP, zaś jego uzasadnienie, tego samego dnia w Dzienniku Urzędowym RP „Monitor Polski”. Jak oceniła Rada Ministrów publikacja wyroku wraz z uzasadnieniem pozwoli na „minimalizację wątpliwości obywateli dotyczących motywów oraz skutków prawnych orzeczenia”.

W środę Trybunał Konstytucyjny na swojej stronie internetowej opublikował pisemne uzasadnienie wyroku z 22 października ub.r. wraz ze zdaniami odrębnymi. Z uzasadnienia wynika m.in., że prawdopodobieństwo ciężkiego i nieodwracalnego upośledzenia płodu albo nieuleczalnej choroby zagrażającej jego życiu nie jest wystarczające dla dopuszczalności pozbawienia życia człowieka w okresie prenatalnym, a samo wskazanie na potencjalne obciążenie dziecka wadami ma „charakter eugeniczny”.

Ustawa o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży zezwalała na dokonanie aborcji w trzech przypadkach. Jednym z nich było właśnie duże prawdopodobieństwo ciężkiego i nieodwracalnego upośledzenia płodu albo nieuleczalnej choroby zagrażającej jego życiu.

Przepisy nadal dopuszczają możliwość przerywania ciąży w przypadku, gdy stanowi ona zagrożenie dla życia i zdrowia kobiety, a także gdy zachodzi uzasadnione podejrzenie, że ciąża jest skutkiem czynu zabronionego m.in. gwałtu.

W Monitorze Polskim opublikowano uzasadnienie wyroku TK

W środę w Monitorze Polskim opublikowano uzasadnienie wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 22 października ub.r. wraz ze zdaniami odrębnymi w sprawie przepisów o dopuszczalności aborcji. Wynika z niego m.in., że prawdopodobieństwo ciężkich wad płodu nie jest wystarczające dla dopuszczalności aborcji.

CZYTAJ TAKŻE: TYLKO U NAS. Czy zarzuty sędziów, którzy nie podpisali się pod werdyktem TK, są zasadne? Czy stan prawny zmusza kobiety do heroizmu? Oczywiście nie

Obwieszczenie Prezesa Rady Ministrów ws. sprawie ogłoszenia uzasadnienia do wyroku TK w Monitorze Polskim - TUTAJ

Trybunał Konstytucyjny orzekł w październiku 2020 r., że przepis tzw. ustawy antyaborcyjnej z 1993 r. zezwalający na aborcję, gdy badania prenatalne lub inne przesłanki medyczne wskazują na prawdopodobieństwo ciężkiego i nieodwracalnego upośledzenia płodu albo nieuleczalnej choroby zagrażającej jego życiu jest niekonstytucyjny.

Z uzasadnienia do tego wyroku wynika, że prawdopodobieństwo ciężkiego i nieodwracalnego upośledzenia płodu albo nieuleczalnej choroby zagrażającej jego życiu nie jest wystarczające dla dopuszczalności pozbawienia życia człowieka w okresie prenatalnym; samo wskazanie na potencjalne obciążenie dziecka wadami ma charakter eugeniczny.

W uzasadnieniu wskazano też, że ocena dopuszczalności aborcji w przypadku ciężkiego i nieodwracalnego upośledzenia płodu, a więc możliwości poświęcania dobra leżącego po stronie dziecka, wymaga wskazania analogicznego dobra po stronie matki, czyli sytuacji zagrożenia jej życia i zdrowia.

Jednocześnie Trybunał podkreślił, że ustawodawca nie może przenosić ciężaru związanego z wychowaniem dziecka ciężko upośledzonego albo nieuleczalnie chorego jedynie na matkę tego dziecka, zaś obowiązek dbania o takie osoby spoczywa także na władzy i całym społeczeństwie.

Jeszcze w październiku ub.r. zdania odrębne do wyroku ustnie wygłosili sędziowie TK Leon Kieres i Piotr Pszczółkowski. Forma pisemna tych zdań odrębnych została opublikowana wraz z uzasadnieniem. Ponadto zostały opublikowane także trzy zdania odrębne do pisemnego uzasadnienia wyroku TK. Zgłosili je sędziowie: Zbigniew Jędrzejewski, Mariusz Muszyński i Jarosław Wyrembak.

Zdaniem sędziego Muszyńskiego TK przyjął niewłaściwe wzorce kontroli, co z kolei doprowadziło do skonstruowania nieprawidłowej sentencji, „nieodpowiadającej wprost na zarzut niekonstytucyjności podniesiony we wniosku”, i „złego – z metodologicznego, logicznego oraz argumentacyjnego punktu widzenia – uzasadnienia wydanego wyroku”. Jego zdaniem „kształt wyroku i uzasadnienia osłabiają istotę rozstrzygnięcia, a także społeczne rozumienie i akceptację tego arcyważnego problemu konstytucyjnego”.

Według sędziego Jędrzejewskiego podstawowym kryterium oceny TK w tej sprawie powinna być zasada nienaruszalności godności osoby ludzkiej. „Z godności osoby ludzkiej wynika podmiotowość człowieka” - wskazywał.

Sędzia Wyrembak wskazał z kolei, że w pisemnym uzasadnieniu wyroku znalazły się argumenty, które „poważnie zmieniają stanowisko przedstawione publicznie jako ustne motywy zasadnicze wyroku” oraz momentami „znacząco zacierają” klarowność wyroku.

Jego zdaniem niektóre ze stwierdzeń mogą być też odczytywane i interpretowane jako „otwarcie ustawodawcy drogi do częściowego przywrócenia prawnej możliwości przerywania ciąży” w odniesieniu do przepisu zakwestionowanego przez TK.

Jak dodał, miałoby to odbywać się „w duchu pomysłów i projektów przedstawianych w przestrzeni publicznej przez niektórych polityków, już po publicznym ogłoszeniu wyroku, a jeszcze przed przyjęciem przez Trybunał jego uzasadnienia”.

kpc/PAP/dziennikustaw.gov.pl