Czy plan przeprowadzenia 10 maja wyborów prezydenckich za pomocą głosowania korespondencyjnego może się powieść? Czy starczy czasu?

Jaki jest plan?

Przypomnijmy: możliwość głosowania korespondencyjnego ma przysługiwać wszystkim wyborcom. Umożliwi to zminimalizowanie zagrożenia epidemiologicznego, zarówno w pierwszej, jak i ewentualnej drugiej turze.

Projekt zakłada, że komisarz wyborczy powoła gminne obwodowe komisje wyborcze najpóźniej w drugim dniu po wejściu w życie ustawy, spośród kandydatów zgłoszonych przez pełnomocników wyborczych lub upoważnione przez nich osoby do obwodowych komisji wyborczych. Z dniem wejścia w życie ustawy zostają rozwiązane obwodowe komisje wyborcze powołane w dotychczas obowiązującym trybie.

W skład gminnej obwodowej komisji wyborczej wchodzić będzie: w gminach do 50 tys. mieszkańców - nie mniej niż 3 i nie więcej niż 9 osób; w gminach powyżej 50 tys. mieszkańców - 9 osób oraz po 9 osób na każde kolejne 50 tys. mieszkańców, nie więcej jednak niż 45 osób. W skład komisji wchodzi z urzędu, jako jej przewodniczący, osoba wskazana przez komisarza wyborczego. Siedzibę gminnej obwodowej komisji wyborczej określa komisarz wyborczy, najpóźniej w 3 dni po wejściu w życie ustawy. Siedzibę gminnej obwodowej komisji wyborczej ustala się w lokalu wskazanym przez właściwego wójta, burmistrza lub prezydenta miasta. W przypadku, gdy wójt, burmistrz lub prezydent miasta nie wskaże odpowiedniego lokalu w terminie 3 dni od wejścia w życie ustawy, komisarz wyborczy ustala siedzibę gminnej obwodowej komisji wyborczej w lokalu wskazanym przez właściwego wojewodę. Wójt, burmistrz, prezydent miasta albo wojewoda (w sytuacji, gdy włodarze nie wskażą lokalu na siedzibę gminnej obwodowej komisji wyborczej), wyposaża siedzibę gminnej obwodowej komisji wyborczej w środki ochrony osobistej związane ze zwalczaniem epidemii koronawirusa w ilości wystarczającej dla wszystkich członków komisji.

Minister zdrowia w porozumieniu z ministrem spraw wewnętrznych i administracji określi w rozporządzeniu warunki, jakie musi spełniać lokal przeznaczony na siedzibę gminnej obwodowej komisji wyborczej oraz wykaz środków ochrony osobistej związanej ze zwalczaniem epidemii COVID-19 dla członków gminnych obwodowych komisji wyborczych, mając na względzie potrzebę ochronę zdrowia członków gminnej obwodowej komisji wyborczej.

Kluczowa rola Poczty

Operator pocztowy obowiązany do świadczenia usług powszechnych zapewni - w terminie przypadającym od 7 dni do dnia przypadającego przez dniem wyborów - doręczenie pakietu wyborczego bezpośrednio do oddawczej skrzynki pocztowej wyborcy na adres wskazany w spisie wyborców.

W skład pakietu wyborczego wchodzą: koperta zwrotna, karta do głosowania, koperta na kartę do głosowania, instrukcja głosowania korespondencyjnego, oświadczenie o osobistym tajnym oddaniu głosu na karcie do głosowania. W projekcie zastrzeżono jednak, że minister ds. aktywów państwowych może określić w rozporządzeniu dodatkowe elementy wchodzące w skład pakietu wyborczego, „mając na względzie zapewnienie wyborcom, skutecznego prawa do głosowania”.

Z kolei pakiety wyborcze sporządzane będą na zlecenie ministra właściwego ds. aktywów państwowych przez operatora pocztowego obowiązanego do świadczenia usług powszechnych.

Wyborca po wypełnieniu karty do głosowania wkłada ją do koperty na kartę do głosowania, którą zakleja, a następnie kopertę tę wkłada do koperty zwrotnej łącznie z podpisanym oświadczeniem o osobistym i tajnym oddaniu głosu i umieszcza ją w nadawczej skrzynce pocztowej lub w innej skrzynce pocztowej przeznaczonej do umieszczania kopert zwrotnych na terenie gminy, w której widnieje w rejestrze wyborców, zaś wyborcy głosujący w Warszawie - na terenie dzielnicy, w której widnieją w rejestrze wyborców.

Koperty zwrotne dostarczane są do właściwych gminnych obwodowych komisji wyborczych w czasie trwania głosowania. Operator pocztowy dostarcza w dniu głosowania koperty zwrotne do gminnej obwodowej komisji wyborczej transzami, nie rzadziej niż co 3 godziny.

Koperty na kartę do głosowania wyjęte z kopert zwrotnych dostarczonych do gminnej obwodowej komisji wyborczej wrzucane są do urny wyborczej.

Koperty na kartę do głosowania nie wrzuca się do urny, a kartę uważa się za nieważną i nie bierze się jej pod uwagę przy ustalaniu wyników głosowania w gminie, jeżeli w kopercie zwrotnej brak jest podpisanego oświadczenia wyborcy o osobistym i tajnym oddaniu głosu; na oświadczeniu o osobistym i tajnym oddaniu głosu wyborca nie wpisał swojego imienia i nazwiska lub numeru PESEL lub wpisał te dane nieczytelnie; koperta na kartę do głosowania nie jest zaklejona. Koperty zwrotne niedostarczone do gminnej obwodowej komisji wyborczej do zakończenia głosowania przekazywane są właściwemu dyrektorowi delegatury Krajowego Biura Wyborczego.

Minister ds. aktywów państwowych w porozumieniu z ministrem zdrowia określi w rozporządzeniu szczegółowy tryb: doręczania pakietów wyborczych, odbierania kopert zwrotnych umieszczonych w skrzynkach pocztowych, dostarczania kopert zwrotnych do właściwych gminnych obwodowych komisji wyborczych oraz odbioru pakietów wyborczych lub kopert zwrotnych w przypadku umieszczenia ich w skrzynce na zwroty.

Minister ds. aktywów państwowych określi w rozporządzeniu szczegółowy sposób i tryb dostarczania i odbioru pakietów wyborczych oraz kopert zwrotnych do i od wyborców podlegających w dniu głosowania obowiązkowej kwarantannie, izolacji lub izolacji w warunkach domowych.

Minister ds. aktywów państwowych określi w rozporządzeniu sposób postępowania z kopertami zwrotnymi dostarczonymi do obwodowej komisji wyborczej do zakończenia głosowania i po jego zakończeniu, sposób postępowania z kopertami zwrotnymi: zawierającymi niezaklejone koperty na kartę do głosowania oraz niezawierającymi podpisanego oświadczenia o osobistym i tajnym oddaniu głosu na karcie do głosowania lub zawierającymi nieprawidłowo wypełnione oświadczenie, a także pakietami wyborczymi lub kopertami zwrotnymi umieszczonymi w skrzynce pocztowej na zwroty.

Wnioski są następujące:

—1. Samorządy nie są w stanie zablokować wyborów, ponieważ tam, gdzie nie wypełnią swoich obowiązków, zastąpi je wojewoda.

—2. Jeśli Sejm przyjmie ustawę w poniedziałek, Senat przetrzyma ją przez 30 dni, a prezydent błyskawicznie podpisze, wejdzie ona w życie 6 maja.

—3. W ustawie mamy terminy dwu- lub trzydniowe, co oznacza, że będzie wystarczająco dużo czasu na powołanie komisji wyborczych i organizację infrastruktury. —4. Jedyny wyjątek dotyczy Poczty Polskiej, która ma dostarczyć pakiety wyborcze do skrzynek „w terminie przypadającym od 7 dni do dnia przypadającego przed dniem wyborów„. Jeżeli poczta podejmie przygotowania wcześniej, będzie miała trzy, cztery dni na dostarczenie 30 milionów pakietów wyborczych. Jest oczywiste, że będzie musiała sięgnąć po pomoc innych służb państwowych, ale i tak będzie to bardzo trudne, choć nie niemożliwe.

—5. Być może kluczem do sytuacji jest znalezienie rozwiązań prawnych, które pozwolą Poczcie Polskiej na rozsyłanie pakietów wyborczych przed wejściem w życie ustawy, ale z pewnością nie będzie to proste.

—6. Przeprowadzenie wyborów korespondencyjnych 10 maja jest realne. Jeśli opozycji naprawdę zależy na bezpieczeństwie Polaków, Senat powinien zagłosować nad ustawą tak szybko, jak to możliwe.

Prej, PAP