Premier Morawiecki bardzo szybko przedstawił Tarczę Antykryzysową. To już ponad 220 mld zł, czyli ok 10% PKB, co czyni ten program jednym z największych w Europie

— mówi portalowi wPolityce.pl Paweł Borys, prezes Polskiego Funduszu Rozwoju.

wPolityce.pl: Poza pytaniami związanymi ze zdrowiem, walką na polu epidemiologicznym, Polacy z niepokojem zadają sobie pytania: czy nie stracę pracy? Niektórzy niestety stracą. Ale jaka będzie skala zwolnień? Czy przedsiębiorcy mają inne wyjście?

PAWEŁ BORYS, PREZES POLSKIEGO FUNDUSZU ROZWOJU: Zagrożenie dla zdrowia wirusem SARS-CoV-2 przerodziło się obecnie niestety także w pandemie gospodarczą. Na całym świecie silnie spada popyt na towary i usługi, zerwanych jest wiele łańcuchów dostaw uniemożliwiając produkcję, a szereg branż utraciło z dnia na dzień zdolność do funkcjonowania z uwagi na restrykcje. Najbardziej dotkniętym skutkami coronawirusa regionem jest Europa, gdzie w większości krajów mamy do czynienia z znacznym wzrostem zachorowań, a kilka krajów jak Włochy, czy Hiszpania są praktycznie zamknięte.

Aktualne prognozy – choć obarczone dużą niepewnością – wskazują, że gospodarka strefy Euro weszła w głęboką recesję w marcu tego roku, a spadek PKB może wynieść ponad 10% w najbliższych 3 miesiącach. Jest to kryzys niestety bez precedensu co do skali i szybkości od II Wojny Światowej. Koszty społeczne i gospodarcze na całym świecie będą znaczące. Wskazuje na to wzrost w jednym tygodniu liczby bezrobotnych w USA o 3,2 mln osób, co jest poziomem nie notowanym w historii tego kraju. W Norwegii w ciągu zaledwie 2 tygodni bezrobocie wzrosło 3-krotnie do ok. 10%. Pomimo tego Rząd Norwegii zdecydował się na dalsze restrykcje, kierując się przede wszystkim walką o zdrowie obywateli.

Czy z punktu widzenia przedsiębiorcy zwolnienie pracownika niekoniecznie jest racjonalną decyzją?

Polska niestety również będzie silnie dotknięta skutkami gospodarczymi pandemii COVID-19. Przykładowo zamknięte są praktycznie wszystkie fabryki samochodowe, silnie spadnie eksport i wiele innych branż będzie dotkniętych silnym spadkiem przychodów, co powoduje olbrzymie problemy finansowe przedsiębiorstw. Dlatego Premier Mateusz Morawiecki bardzo szybko przedstawił Tarczę Antykryzysową – pakiet działań osłonowych dla gospodarki. Zasadniczym celem Tarczy jest ochrona miejsc pracy i wsparcie firm, aby nie doszło do masowych upadłości. Wielkość rządowego programu antykryzysowego to już ponad 220 mld zł, czyli ok 10% PKB, co czyni go jednym z największych w Europie.

Tarcza zawiera korzystne rozwiązania mające przekonać pracodawców do utrzymania miejsc pracy. Po pierwsze, wszystkie mikrofirmy zostały zwolnione ze składek ZUS. Po drugie, firmy które odczuwają spadek przychodów o 15% mogą skorzystać z tzw. postojowego, podczas którego państwo pokrywa połowę płacy pracownika oraz składki na ubezpieczenia społeczne pracodawcy. Pozwala to obniżyć koszty zatrudnienia o ponad 75%! Po trzecie, pracodawcy mogą wybrać obniżony wymiar czasu pracy o 20% i wtedy państwo także finansuje połowę płacy oraz składki. To rozwiązanie obniża koszty osobowe aż 65%.

Łatwo wykazać, że przy tak silnym wsparciu państwa nie opłaca się zwalniać, płacić odprawy, a później ponosić koszty rekrutacji i szkoleń. Dlatego jeżeli specustawa wprowadzająca Tarczę wejście niezwłocznie w życie, to już od kwietnia pracodawcy uzyskają bardzo silne wsparcie finansowe celem ochrony miejsc pracy. Należy się oczywiście liczyć, że z uwagi na skalę kryzysu, liczba bezrobotnych wzrośnie, ale Tarcza zakłada także rozwiązania, które mają szybko pobudzić gospodarkę do wzrostu po okresie pandemii. Chodzi o to, żeby ewentualny wzrost bezrobocia był możliwie najmniejszy i krótkotrwały.

Tarcza Antykryzysowa przygotowana przez rząd premiera Mateusza Morawieckiego obecnie przechodzi prace legislacyjne w Sejmie. Jakie narzędzia wsparcia firm, by przetrwały ten okres, są w pana ocenie najważniejsze?

Przede wszystkim chodzi o zapewnienie płynności finansowej przedsiębiorstw. W Grupie PFR uruchomiliśmy szereg rodzajów finansowania. BGK wprowadził olbrzymi program gwarancji dla małych i średnich firm oraz dużych przedsiębiorstw pokrywających 80% wartości kredytu. KUKE poprzez specustawę uzyska większą elastyczność w ubezpieczaniu obrotu handlowego, bo zatory płatnicze są dużym problemem. ARP prowadza preferencyjny leasing dla branży transportowej, a PFR program wsparcia kapitałowego dla firm. Dzięki reformie i wzmocnieniu polskich instytucji rozwoju w ostatnich latach w ramach tzw. Planu Morawieckiego, możemy teraz szybko działać antykryzysowo.

Jak długo może potrwać, jak głęboka może być recesja w Polsce, w Europie na świecie? Mamy świadomość kruchości takich prognoz w sytuacji, gdy zaraz trwa w najlepsze, ale czy jakąkolwiek tezę można postawić?

Badania wpływu pandemii grypy hiszpanki w 1918 roku wskazują, że wywołała ona recesję trwającą ok 3 kwartałów ze spadkiem PKB o ponad 6%. Przebieg obecnej pandemii wskazuje niestety na ryzyko głębszej recesji, ale jeżeli uda się zapanować nad rozwojem koronawirusa w 2 kwartale tego roku, to możliwa jest stabilizacja sytuacji gospodarczej na przełomie 3 i 4 kwartału oraz odbicie w gospodarce pod koniec roku. Niestety niepewność co do przebiegu pandemii powoduje, że obecnie prognozowanie tego jest bardzo trudne i trzeba bardzo szybko reagować na to jak zmienia się otoczenie.

Może to zabrzmi przewrotnie, ale zapytam: czy są jakiekolwiek dobre wiadomości? Coś pana pozytywnie zaskakuje?

Dziękuję za to pytanie, bo wiadomo jak kończą te osoby, które przynoszą złe wiadomości! Najbliższe miesiące to będzie świat, którego nie znamy i którego najchętniej nigdy nie chcielibyśmy poznać. Przyczyna jest od nas niezależna, ponieważ wirus przedostał się z odległych Chin. Musimy się na to przygotować i przejść przez ten okres solidarnie. Prawdziwe jest powiedzenie, że „zdrowie jest najważniejsze” i jeżeli szybko zastosujemy się do restrykcji wprowadzonych przez Rząd, to przede wszystkim mamy szansę ochronić życie tysięcy lub dziesiątek tysięcy osób – nasze same, członków naszych rodzin, czy przyjaciół.

A pomimo olbrzymich kosztów gospodarczych przy wsparciu Tarczy Antykryzysowej, gospodarka od 2021 r. będzie się odbudowywać i miejmy nadzieje, że w kolejnym roku świat wróci do normalności.

Rozmawiał mk

W związku z problemami z dystrybucją drukowanej wersji tygodnika „Sieci” (zamykane punkty sprzedaży, ograniczona mobilność społeczna) zwracamy się do państwa z uprzejmą prośbą o wsparcie i zakup prenumeraty elektronicznej - teraz w wyjątkowo korzystnej cenie! Z góry dziękujemy!