Wojna z lichwą, którą wypowiedziała prokuratura, to nie tylko działania z wykorzystaniem art. 304 kk. Prokuratura jednak nie tylko ściga lichwiarzy, ale i pomaga ich ofiarom w toczących się postępowaniach cywilnych i broniąc ich praw przed Sądem Najwyższym przy wykorzystaniu nadzwyczajnych środków zaskarżenia. Portal wPolityce.pl dotarł do szczegółów licznych postępowań, w których śledczy wykryli szokujące metody lichwiarzy. Niektóre ofiary życiem zapłaciły za wysokie zyski lichwiarzy.

CZYTAJ RÓWNIEŻ:Różnicę między PO a PiS widać na przykładzie stosunku do nieuczciwych praktyk lichwiarskich. SPRAWDŹ RÓŻNICĘ

Dotychczas odnotowano 76 zgłoszeń udziału prokuratora do tego rodzaju postępowań sądowych. Przy realizacji tych zadań prokuratorzy działają często tym skuteczniej, że wykorzystują przeciwko nieuczciwym pożyczkodawcom wiedzę z postępowań karnych.

Szczególną uwagę prokuratura poświęca osobom, które na skutek działania lichwiarzy straciły dach nad głową lub stoją przed realną groźbą zaistnienia takiej sytuacji. Działania w tym zakresie zostały w ostatnim czasie zintensyfikowane. W okresie od lipca 2019 r. do grudnia 2019 r. prokuratorzy skierowali 28 pozwów i wniosków dotyczących spraw osób, które utraciły prawo własności nieruchomości bądź są taką utratą zagrożone. 5 postępowań sądowych zostało zakończonych prawomocnymi wyrokami. Wśród nich znajdują się często osoby, które z racji podeszłego wieku bądź braków w wykształceniu nie rozumieją mechanizmów prawnych, sensu wykonywanych czynności ani skutków, jakie mają one wywołać. Lichwiarze nie wahają się również wykorzystywać osoby niepełnosprawne intelektualnie.

Porażające przykłady ludzkiej krzywdy

Portal wPolityce.pl dotarł do szczegółów kilku postępowań dotyczących lichwiarzy. Przestępcza działalność tego ostatniego Prokuratura Okręgowa w Jeleniej Górze zajmuje się sprawą 66-letniej kobiety, która w chwili podpisywania lichwiarskiej pożyczki, w której zabezpieczeniem było przeniesienie prawa do własności nieruchomości o wartości 176 tys. złotych miała dysfunkcje psychiczne i znajdowała się w stanie wyłączającym świadome myślenie i wyrażenie woli. To nie przeszkadzało bandytom, którzy wykorzystali bezradność i chorobę kobiety. Na szczęście, w toku postępowania wytoczonego przez prokuraturę, sąd stwierdził nieważność czynności prawnej sprzedaży nieruchomości.

CZYTAJ TAKŻE:TYLKO U NAS. Poruszające relacje pokrzywdzonych przez lichwę. „Z małych sum powstaje gigantyczny dług, który jest nie do spłacenia”

W innej sprawie, której kulisy poznał nasz portal, Innego przykładu dostarcza postępowanie Prokuratury Okręgowej w Gdańsku. Prokurator tej jednostki skierował pozew o zapłatę na rzecz poszkodowanej kwoty 170 tys. złotych. Wcześniej kobieta utraciła mienie o wartości 200 tys. złotych zaciągając kredyt w wysokości 20 tys. złotych. Postępowanie w tej sprawie jest ciągle w toku. Z kolei Prokuratura Okręgowa w Bielsku – Białej skierowała pozew o stwierdzenie nieważności umowy pożyczki w kwocie 89 tys. zł (przy faktycznie uzyskanej 11 tys. zł), której zabezpieczeniem była nieruchomość o wartości 307 tys. zł. Poszkodowani stracili tę nieruchomość. Miejmy nadzieję, że postępowanie pozwoli im ją odzyskać.

Postępowania egzekucyjne i skargi nadzwyczajne

W sprawach dotyczących lichwy prokuratorzy działają także na etapie postępowania egzekucyjnego, kierując powództwa przeciwegzekucyjne, czy o pozbawienie wykonalności tytułu wykonawczego, na podstawie którego prowadzona jest egzekucja, czy o zwolnienie spod egzekucji.

**W związku z faktem, że w wielu postępowaniach w sprawie lichwy zapadły niesprawiedliwe wyroki, które obecnie nie mogą być wzruszone w inny sposób, Prokurator Generalny Zbigniew Ziobro zdecydował się na wniesienie skarg nadzwyczajnych dotyczących tych orzeczeń. Dotychczas jedna z tych skarg została pozytywnie rozpoznana przez Sąd Najwyższy, zaś pozostałe 8 pozostaje ciągle w analizie Sądu Najwyższego.

Pożyczka 16 tys. zł, dług – 1,1 mln zł

CZYTAJ RÓWNIEŻ:Członkowie grupy przestępczej odpowiedzą za przestępstwa. Zajmowali się handlem ludźmi, lichwą i wymuszeniami rozbójniczymi

Taka, skuteczna skarga nadzwyczajna Prokuratora Generalnego dotyczy sprawy lichwiarskiej pożyczki zaciągniętej na początku 2009 roku na wyposażenie gabinetu kosmetycznego w wysokości niemal 16 tys. złotych. W czasie rozpoznania skargi nadzwyczajnej w 2019 roku wysokość zobowiązania wynosiła 1,1 mln złotych. Odsetki od należności ustalone zostały na 730 proc. rocznie! Osoba, która zaciągała pożyczkę złożyła pożyczkodawcy deklarację wekslową oraz weksel in blanco. Rozpatrujący skargę SN uchylił nakaz zapłaty w zakresie odsetek i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania przez Sąd Rejonowy w Wałbrzychu. W ocenie SN Sąd Rejonowy zasądzając tak wysokie odsetki rażąco naruszył przepis art. 359 kodeksu cywilnego, które zostały wprowadzone w 2006 roku właśnie po to, by chronić dłużników przed ustalaniem w umowach odsetek lichwiarskich. Sąd Najwyższy wskazał w ustnych motywach rozstrzygnięcia, że skarga nadzwyczajna została powołana do przywrócenia fundamentalnego poczucia sprawiedliwości i że niniejsza sprawa jest tego przykładem. Wśród pozostałych 7 skarg wniesionych do Sądu Najwyższego wszystkie związane są z działalnością lichwiarzy, jednak niektóre z nich dotyczą szczególnie bulwersujących okoliczności.

Bezdomność i śmierć ofiary lichwiarzy

Przykładem jest tu skarga nadzwyczajna od wyroku Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 30 kwietnia 2019 r., w którym sąd uznał, że jest uprawniony do oceny celowości i potrzeby wytoczenia przez prokuratora powództwa w sprawie unieważnienia hipotek ustanowionych przy zaciąganiu lichwiarskiej pożyczki.

Tłem skargi jest historia kobiety, która zaciągnęła z mężem od spółki z siedzibą na Cyprze pożyczkę w kwocie 25 tys. złotych oprocentowanej rocznie na 84 proc. Zabezpieczeniem pożyczki była hipoteka zwykła w kwocie 25 tys. złotych, a spłatę odsetek zabezpieczała hipoteka kaucyjna do 15 tys. złotych. Jako zabezpieczenie pożyczki przewidziano również weksel in blanco oraz pełnomocnictwo sprzedaży nieruchomości oraz poddanie się pożyczkobiorców rygorowi egzekucji. Małżonkowie popadli w tarapaty finansowe. Gdy w lipcu 2006 roku dług wobec cypryjskiej spółki wynosił ponad 60 tys. złotych mężczyzna popełnił samobójstwo. Dług wdowy ciągle rósł aż do 180 tys. złotych. Spółka powołując się na przekazane jej pełnomocnictwo sprzedała nieruchomość będącą zabezpieczeniem pożyczki za 220 tys. złotych, doprowadzając tym samym pożyczkobiorczynię do stanu bezdomności.

Interwencja prokuratora

Prokurator Okręgowy w Gliwicach uznał, że warunki umowy ustanowienia hipotek naruszały zasady współżycia społecznego i wniósł powództwo o ich unieważnienie. Sprawa trafiła do sądu II instancji, który stwierdził, że prokurator wytaczając powództwo nie wykazał potrzeby ochrony praworządności, praw obywateli lub interesu społecznego. We wniesionej skardze nadzwyczajnej Prokurator Generalny Zbigniew Ziobro wskazał, że orzeczenie sądu II instancji uniemożliwiło realizację najważniejszego celu pozakarnej działalności prokuratora – czyli eliminowania z obrotu prawnego czynności prawnych bezwzględnie nieważnych z przyczyn określonych w art. 58 kc. W skardze podkreślono również, że zgodnie z art. 7 kpc sąd jest zobligowany do rozpoznania roszczenia zgłoszonego przez prokuratora.Ostatnia wniesiona skarga trafiła do Sądu Najwyższego 27 lutego br. Dotyczy ona lichwiarskiej pożyczki, w której oprocentowanie wynosiło 15 proc. miesięcznie.

Wniosek o wystąpienie przez SN do TK

W innych wniesionych skargach Prokurator Generalny wskazywał na błędy w decyzjach sądów polegające m.in. na braku zbadania potencjalnie nieuczciwego charakteru zapisów umów, z których wynikało zobowiązanie. Nieuczciwość ta dotyczyła horrendalnie oprocentowanych pożyczek w skali kilkudziesięciu procent miesięcznie lub też zabezpieczenia wekslami in blanco. Prokurator Generalny zdecydował się również na zwrócenie się do Sądu Najwyższego z wnioskiem o wystąpienie przez ten sąd do Trybunału Konstytucyjnego o stwierdzenie konstytucyjności przepisów dotyczących wydawania nakazów zapłaty w postępowaniu nakazowym z weksla bez badania stosunku podstawowego w umowach konsumenckich. Prokuratorzy działając na rzecz ofiar lichwiarzy wnieśli również do Sądu Najwyższego skargi kasacyjne. Dotychczas z 5 złożonych skarg 1 została uwzględniona, 1 odrzucona, zaś 3 czekają na rozpoznanie.