Promocja koncepcji Trójmorza w środowisku naukowym. Wnioski po konferencji w Ostrowcu Świętokrzyskim

Czy koncepcja Trójmorza ma przyszłość? Jakie są przesłanki do skutecznej integracji krajów Europy Środkowo-Wschodniej? Dlaczego Kaukaz jest tak istotny dla europejskiego systemu bezpieczeństwa? Co dalej z Ukrainą? – odpowiedzi na te i wiele innych pytań szukali w dniach 17-18 października uczestnicy Międzynarodowej Konferencji Naukowej „Od Międzymorza do Trójmorza. Inicjatywy integracyjne i koncepcje zbiorowego bezpieczeństwa w Europie Środkowo-Wschodniej w XX i XXI w.”

Konferencja, zorganizowana została przez Wyższą Szkołę Biznesu Przedsiębiorczości w Ostrowcu Świętokrzyski, która już w przeszłości podejmowała podobne inicjatywy w zakresie badań nad konfliktem ukraińskim, Obroną Terytorialną czy współczesnymi konfliktami asymetrycznymi. Współorganizatorami i partnerami konferencji były natomiast m.in. Czerniowiecki Uniwersytet Narodowy z Ukrainy, Związek Oficerów Rezerwy z Rumunii, Międzynarodowy Uniwersytet Kaukaski z Gruzji, Polski Towarzystwo Geopolityczne, a także Targi Kielce S.A., które przy okazji tego wydarzenia promowały Międzynarodowy Salon Przemysłu Obronnego. Patronat nad przedsięwzięciem sprawował Szef Biura Bezpieczeństwa Narodowego Paweł Soloch.

Blisko 40 prelegentów z takich krajów jak Polska, Ukraina, Wielka Brytania, Rumunia, Gruzja, Czechy, Węgry, Litwa, a nawet Rosja, analizowało polityczne, militarne oraz ekonomiczne związki między państwami obszaru Międzymorza, oraz uwarunkowania budowy międzynarodowego systemu bezpieczeństwa obejmującego tę część świata. Tradycyjnie dużo miejsca w rozważaniach zajęła kwestia wschodnia, w tym zwłaszcza polityka zagraniczna Ukrainy i przyszłość tego państwa. Prof. Wołodymyr Komar z Uniwersytetu w Iwanofrankowsku przypominał, że tradycyjnie w koncepcję Międzymorza wpisywała się inna koncepcja – prometejska, nastawiona na wyzwolenie uciśnionych narodów okupowanych przez Związek Sowiecki. Znaczenie państw kaukaskich na geopolitycznej mapie świata zaznaczyli z kolei badacze i eksperci z Gruzji: prof. Vakhtang Maisaia, prof. Khatuna Chapichadze oraz dr Alika Guchua.

Niezależnie od szansy realizacji konkretnych koncepcji, wielu prelegentów wyrażało optymizm w kwestii zacieśniania więzów w obszarze Międzymorza. Dr Paweł Gotowiecki, rektor Wyższej Szkoły Biznesu i Przedsiębiorczości i gospodarz konferencji zauważył, że stracił na znaczeniu jeden z czynników blokujących porozumienie środkowoeuropejskie w okresie międzywojennym - silny podział na beneficjentów i przegranych traktatu wersalskiego i wynikające stąd tendencje do rewizji granic.

Pomimo, że wciąż mamy do czynienia z prymatem interesu narodowego nad myśleniem kategoriami wspólnotowymi powoli dochodzi do unifikacji tej części kontynentu – unifikacji na polu politycznym, ale także gospodarczym. I choć wciąż jeszcze więcej jest pytań niż odpowiedzi i wciąż jeszcze czynniki odśrodkowe odgrywają istotną rolę, myślenie o integracji Europy Środkowo-Wschodniej w ramach większej wspólnoty, jaką jest niewątpliwie Unia Europejska, przesunęło się z kategorii idealistycznych przemyśleń w kierunku realnej, być może wizjonerskiej koncepcji politycznej

— zauważył dr Gotowiecki.

Według przewodniczącego Komitetu Organizacyjnego Konferencji gen. broni dra Anatola Wojtana, byłego I Zastępcy Szefa Sztabu Generalnego Wojska Polskiego, wartość tego typu spotkań i dyskusji ma nie tylko teoretyczne, ale także praktyczne znaczenie i powinna być wykorzystywana przy formułowaniu polityki zagranicznej i obronnej państwa. W listopadzie gen. Wojtan, reprezentując katedrę Bezpieczeństwa Narodowego ostrowieckiej uczelni, będzie uczestniczył w konferencji w Bukareszcie dotyczącej współpracy państw NATO na rzecz obronności.

W dwudniowych debatach uczestniczyło około 100 naukowców, analityków, wojskowych i dyplomatów. Na zaproszenie organizatorów w charakterze gości pojawili się ponadto przedstawiciele dyplomatyczni Litwy i Rumunii.

Dariusz Loranty, szef zespołu ekspertów bezpieczeństwa Środkowoeuropejski Instytut Badań i Analiz Strategicznych CIRSA (Central European Institute of Research and Strategic Analysis CIRSA).