Od ceremonii powitania na dziedzińcu Pałacu Prezydenckiego przez prezydenta Andrzeja Dudę i pierwszą damę Agatę Kornhauser-Dudę rozpoczęła się wizyta w Polsce nowego prezydenta Litwy Gitanasa Nausedy wraz z małżonką Dianą Nausediene; to pierwsza zagraniczna podróż nowej pary prezydenckiej Litwy.

Prezydent Duda powiedział w wywiadzie wyemitowanym w litewskiej telewizji publicznej LRT, że z Gitanasem Nausedą łączą go konserwatywne poglądy i stosunek do tradycji, zaś oba kraje mają podobną przeszłość.

W ocenie polskiego prezydenta, stan stosunków obu państw od pewnego czasu jest dobry.

Bardzo się ucieszyłem, gdy usłyszałem, że pan prezydent z pierwszą wizytą uda się do Warszawy

—powiedział Andrzej Duda.

To wyraźnie wskazuje na stosunek pana prezydenta do naszego sąsiedztwa, do naszej wspólnej sprawy – wzajemnych stosunków, które są dla mnie bardzo ważne

—zaznaczył.

Andrzej Duda zapewnił, że odczuwa wsparcie Litwy w Unii Europejskiej, co - w jego opinii - jest związane ze wspólną przeszłością, gdy oba kraje nie z własnej woli należały do bloku sowieckiego. Zdaniem prezydenta Polski, oba kraje powinny współpracować realizując projekty transportowe i energetyczne, a także dążyć do zwiększenia obecności sił NATO w regionie.

Przed spotkaniem szef gabinetu prezydenta Krzysztof Szczerski przekazał, że przywódcy rozmawiać będą na tematy dotyczące relacji dwustronnych, kwestii bezpieczeństwa, relacji transatlantyckich, współpracy na szczeblu regionalnym – zwłaszcza w ramach państw wschodniej flanki NATO i Inicjatywy Trójmorza. Duda i Nauseda mieli także omówić też współpracę w zakresie polityki wschodniej i europejskiej, przede wszystkim w kontekście ostatnich wyborów do Parlamentu Europejskiego, formowania się nowej Komisji Europejskiej oraz brexitu.

Szczerski dodał, że rozmowy będą także dotyczyć wspólnych przedsięwzięć infrastrukturalnych, takich jak Via Carpatia i Rail Baltica oraz projektów energetycznych.

Zaznaczył, że „podczas rozmów nie zabraknie także tematów, które wymagają większego zaangażowanie na poziomie politycznym, takich jak kwestia praw mniejszości narodowych”.

Ważne jest, aby status Polaków - obywateli Litwy był w pełni widoczny i doceniony w polityce państwa litewskiego

—powiedział prezydencki minister.

55-letni Gitanas Nauseda, który wygrał w maju wybory prezydenckie, jest ekonomistą i doktorem nauk społecznych. Jest politykiem proeuropejskim o poglądach centroprawicowych; startował w wyborach jako kandydat niezależny.

Mam nadzieję, że uda nam się zbudować z prezydentem Litwy Gitanasem Nausedą relację i współpracę międzysąsiedzką opartą o przyjaźń i wzajemny szacunek - mówił we wtorek prezydent Andrzej Duda. Wierzę, że również w zakresie Polaków mieszkających na Litwie, będziemy dobrze współpracować - dodał.

Prezydent - na wspólnej konferencji prasowej z zaprzysiężonym w ostatni piątek na prezydenta Republiki Litewskiej Gitanasem Nausedą - pogratulował mu „wspaniałego zwycięstwa wyborczego” i objęcia urzędu.

Podziękował też, że „pierwsze kroki” Nauseda - „w ramach współpracy międzynarodowej i polityki zagranicznej” - skierował do Polski.

To jest rzeczywiście dla nas wielki znak jeżeli chodzi o budowanie relacji sąsiedzkich, relacji polsko-litewskich. W jakimś sensie przyjmuję to, jako zobowiązanie do tego, żeby także starać się te relacje jak najlepiej budować

—podkreślił Andrzej Duda.

Powiedziałem dzisiaj panu prezydentowi (…) otwarcie, że mam taką wielką nadzieję, że uda nam się razem zbudować taką relację, jaką kiedyś miałem możliwość z bliska oglądać pomiędzy panem prezydentem, prof. Lechem Kaczyńskim a panem prezydentem Valdasem Adamkusem. To była przyjaźń, to była rzeczywiście współpraca międzysąsiedzka, nacechowana wzajemnym szacunkiem, ale przede wszystkim wielką, wzajemną sympatią. Mam nadzieję, że z panem prezydentem taką relację zbudujemy

—mówił Andrzej Duda.

Podziękował również Polakom, którzy są obywatelami Litwy, za to, że „w ogromnej większości” zagłosowali na Nausedę.

Dziękuję im za to

—oświadczył prezydent. Wskazał, że jest to również ważne w kontekście sytuacji i praw naszych rodaków mieszkających na Litwie.

Wierzę, że również w tym zakresie będziemy z panem prezydentem dobrze współpracowali

—zaznaczył Duda.

Poinformował, że podczas rozmów z prezydentem Litwy został m.in. poruszony temat: bezpieczeństwa w regionie, współpracy wojskowej i NATO.

Bezpieczeństwo Litwy jest dla nas niezwykle istotne

—zapewnił prezydent.

Andrzej Duda po spotkaniu z Nausedą poinformował, że rozmawiał z nim o współpracy w ramach Unii Europejskiej. Przyznał, że pytał swojego litewskiego odpowiednika, o to, jak postrzega on obecną sytuację w UE i jej przyszłość.

Innym tematem rozmów była współpraca w ramach państw Trójmorza i rozwoju infrastruktury pomiędzy Polską a Litwą. Duda wymienił inwestycje transportowe: kolejową Rail Baltica oraz drogowe Via Carpatia i Via Baltica. Przyznał, że rozmawiał też o trwającej już budowie interkolektora gazowego pomiędzy Polską a Litwą.

W kwestii bezpieczeństwa energetycznego prezydenci poruszyli nie tylko temat przesyłu gazu pomiędzy dwoma państwami, ale także energii elektrycznej.

Całe spektrum tematów, które są dla nas ważne poruszyliśmy i cieszę się, że w zasadzie nie ma tematów, w których byłyby pomiędzy nami jakieś rozbieżności

—podkreślił Duda.

Jestem przekonany, że we wszystkich tych formatach będziemy dobrze współpracowali, że będziemy te relacje rozwijali

—dodał.

Duda poinformował, że zaprosił prezydenta Litwy na obchody 80. rocznicy wybuchu II Wojny Światowej, co - jak zaznaczył - spotkało się z „pozytywną odpowiedzią” Nausedy. Polski prezydent podziękował też Gitanasowi Nausedzie, że tak szybko, tuż po jego zaprzysiężeniu, doszło do wizyty w Polsce. „Jest to dla nas ważny znak przyjaźni” - zapewnił.

Na konferencji prasowej po spotkaniu z prezydentem Andrzejem Dudą, prezydent Litwy powiedział, że jedną z omówionych przez nich kwestii były problemy oświaty (dotyczące mniejszości polskiej na Litwie). Jak podkreślił, sam w tej sprawie podjął już pewne działania.

Kilka dni temu spotkałem się z przedstawicielami oświaty na Wileńszczyźnie. Wiele problemów jest do rozstrzygnięcia

—powiedział. Jak zaznaczył, nie zostały one rozwiązane, być może ze względu na to, że brakowało woli politycznej.

Myślę, że do tej kwestii trzeba wrócić

—dodał.

Nauseda wysunął pomysł spotkania litewskiego ministra edukacji z jego polskim odpowiednikiem.

Doskonałym pomysłem byłoby, żeby nasi ministrowie oświaty spotkali się i bezpośrednio omówili te kwestie, a nie kontaktowali się za pomocą listów

—zaznaczył.

Prezydent Litwy ocenił ponadto, że w wielu dziedzinach nasze kraje w kontekście współpracy zrobiły „ruch do przodu”.

Myślę, że to jest doskonały wstęp do dalszego rozwijania naszych stosunków

—oświadczył Nauseda.

Nauseda na wspólnej konferencji prasowej z Andrzejem Dudą dziękował mu za ciepłe przyjęcie.

Widzę, że pan prezydent jest ciepłym, otwartym człowiekiem, z którym można szczerze rozmawiać na przeróżne tematy z zakresu geopolityki, UE, stosunków bilateralnych, kwestii partnerstwa wschodniego

—podkreślił.

Prezydent Litwy wyraził też satysfakcję, że przy rozstrzyganiu kwestii m.in. połączeń energetycznych nie ma między Polską i Litwą żadnych nieporozumień.

Znajdujemy porozumienie praktycznie w każdej kwestii. Takie potwierdzenia otrzymuję od fachowców, którzy współpracują ze stroną polską

—podkreślił Nauseda.

Jak zaznaczył, Polska jest bardzo ważnym partnerem Litwy, jeśli chodzi o eksport.

Są przykłady pomyślnych inwestycji zarówno polskich na Litwie, jak i litewskich w Polsce

—mówił.

Nauseda poinformował, że zaprosił prezydenta Dudę do złożenia wizyty na Litwie pod koniec października lub na początku listopada i wzięcia udziału w ceremonii ponownego pochówku szczątków dowódców i uczestników powstania styczniowego na cmentarzu na Rossie w Wilnie.

kk/PAP