W przyszłej kadencji trzeba zreformować Polską Akademię Nauk - mówił w poniedziałek szef resortu nauki Jarosław Gowin. Dodał, że drugim ważnym wyzwaniem jest zdecydowana poprawa wykorzystania przez polskich uczonych środków z unijnych funduszy.

CZYTAJ RÓWNIEŻ: Wicepremier Gowin: Jeśli wygramy wybory, chciałbym pozostać ministrem nauki. Jest też pora na to, by rząd odmłodzić

TYLKO U NAS. Krasnodębski: Reformę nauki trzeba uważnie monitorować. Jeżeli będzie działo się coś złego, należy wprowadzić korektę

O to, jakie zadania w nowej kadencji powinno postawić przed sobą Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego, Gowin był pytany w poniedziałek w Radiu Kraków.

Wicepremier, minister nauki i szkolnictwa wyższego przypomniał, że w obecnej kadencji zostały zreformowane uczelnie.

W przyszłej trzeba zreformować instytucję, w której jest skumulowany wielki potencjał, czyli Polską Akademię Nauk. Druga rzecz to poprawa w wykorzystaniu przez uczonych środków z Unii Europejskiej

— dodał.

Jak zauważył, od wejścia Polski do Unii Europejskiej „do funduszu na naukę dopłacamy”.

Łącznie dopłaciliśmy ponad siedem miliardów złotych. W obecnej kadencji pojawiły się pierwsze jaskółki. Niedawno polscy uczeni po raz pierwszy zdobyli trzy granty w bardzo prestiżowym konkursie Teaming; każdy z tych grantów to jest około 120 milionów złotych. Widać, że mamy potencjał. Ministerstwo zrobi wszystko, żeby wesprzeć naukowców w staraniach się o te granty międzynarodowe

— zadeklarował Gowin.

Pytany o miejsce polskich uczelni w rankingach międzynarodowych, m.in. w rankingu szanghajskim (Akademickim Rankingu Uniwersytetów Świata) Jarosław Gowin powiedział, że „w rankingach ostatnio polskie uczelnie awansują”.

Co prawda, te najlepsze - UJ czy Uniwersytet Warszawski - są ciągle (…) na początku - ale jednak czwartej setki. Natomiast bardzo optymistyczne jest to, że szeroką ławą do pierwszego tysiąca wszystkich rankingów wchodzą kolejne uczelnie. To już jest kilkanaście uczelni, a nie parę, jak jeszcze kilka lat temu

— zwrócił uwagę szef resortu nauki.

Dodał, że niedawno polskie uczelnie odniosły „spektakularny sukces”.

W ramach tworzenia przez Komisję Europejską tak zwanej sieci Uniwersytetów Europejskich, aż pięć polskich uniwersytetów, w tym UJ, zostało wskazanych jako wiodące. Widać, że pierwsze jaskółki pozytywnych zmian już się pojawiają, ale mnóstwo pracy jeszcze przed nami

— zaznaczył Gowin.

Przypomniał również, że w 2017 roku „nakłady na badania i rozwój, tak naprawdę na komercjalizację badań naukowych, na ich wdrożenia gospodarcze, wzrosły o 15 procent”.

Jestem przekonany, że dane za rok 2018 będą zdecydowanie lepsze, dlatego, że od stycznia 2018 obowiązuje nowa, druga ustawa o innowacyjności. Tam za każdą złotówkę zainwestowaną w badania, przedsiębiorca może sobie odpisać od podstawy opodatkowania dwa złote. To jest najwyższa ulga podatkowa na świecie

— podkreślił minister.

Minister Gowin powiedział również, że na pewno w przyszłej kadencji obóz Zjednoczonej Prawicy przygotuje nową ustawę o Polskiej Akademii Nauk. Jak dodał, wierzy, że stanie się to w konsultacji ze środowiskami naukowymi.

Wicepremier, minister nauki i szkolnictwa wyższego Jarosław Gowin, podczas poniedziałkowej konferencji prasowej w Krakowie, przypomniał, że jesienią br. zostanie rozstrzygnięty konkurs na tzw. uczelnie badawcze - „elitarne uczelnie, które mają kształcić mniejszą liczbę studentów, natomiast w dużo większym stopniu będą się koncentrować na badaniach rynkowych”.

W momencie wyłonienia tych uczelni badawczych, a trzymam kciuki, żeby znalazły się w tej grupie także uczelnie krakowskie, dotychczasowa formuła funkcjonowania Polskiej Akademii Nauk właściwie stanie się kompletnym anachronizmem

— ocenił Gowin.

Jego zdaniem stanie się tak, dlatego, że uczelnie badawcze „będą +wysysać+ najzdolniejszych, młodych naukowców” z instytutów PAN.

Minister nauki podkreślił, że od „wielu lat” w środowisku naukowym toczą się debaty na temat tego, w jaką stronę reformować PAN.

Wszyscy zdają sobie sprawę z tego, że w dotychczasowym kształcie Akademia będzie się marginalizować

— wskazał.

Jak zapowiedział, jeśli w następnej kadencji dalej będzie sprawował urząd ministra nauki, postara się nadać kierunek zmianom w taki sposób, w jaki, w jego ocenie, reformował polskie uczelnie, czyli „poprzez dialog z samymi zainteresowanymi”.

Na pewno w przyszłej kadencji obóz Zjednoczonej Prawicy przygotuje nową ustawę o Polskiej Akademii Nauk. Wierzę, że stanie się to w dialogu ze środowiskiem naukowym i że te zmiany nadadzą lepszego dynamizmu rozwojowego

— zadeklarował Gowin.

Przypomniał równocześnie, że w środowisku naukowym pojawiają się „różne koncepcje” tego, w jakim kierunku zmierzać ma Akademia.

Jest wewnątrz PAN-u bardzo ożywiona dyskusja, nawet powiedziałbym, że dosyć ostry spór na temat tego, czym ma być w przyszłości Akademia

— wskazał.

Tłumaczył, że prezydium PAN-u „wyszło z koncepcją powołania na bazie Akademii uniwersytetu badawczego”.

To rozwiązanie jest bardzo mocno kontestowane przez co najmniej połowę instytutów; te instytuty domagają się właściwie tylko jednej zmiany - zwiększenia autonomii instytutu w stosunku do prezydium

— wyjaśnił Gowin.

Przypomniał również, że w Krakowie Instytut Fizyki Jądrowej rozpoczął pracę nad stworzeniem federacji z Akademią Górniczo-Hutniczą.

Moim zdaniem ten ostatni kierunek jest najbardziej obiecujący

— ocenił wicepremier. Konieczność zmian w PAN zapowiedział już w poniedziałek w Radiu Kraków.

Pod koniec czerwca wiceprezes Akademii prof. Paweł Rowiński przedstawił na Zgromadzeniu Ogólnym PAN w Warszawie projekt założeń do systemowej nowelizacji ustawy o PAN. Zakłada on m.in. większą jej autonomię, powołanie Zgromadzenia Ogólnego Instytutów Akademii i zmiany dot. członków-seniorów.

We wtorek rząd przyjął projekt noweli ustawy o PAN oraz niektórych innych ustaw, w którym określono minimalne wynagrodzenie pracowników naukowych m.in. w Akademii i możliwość stosowania 50 proc. kosztów uzyskania przychodów do całości wynagrodzenia. Projekt przedłożył resort nauki.

Polska Akademia Nauk jest państwową instytucją naukową założoną w 1952 r. w Warszawie. W jej skład wchodzą członkowie krajowi (maksymalnie 350 osób) oraz członkowie zagraniczni. Członkowie Akademii wybierani są przez Zgromadzenie Ogólne PAN spośród uczonych, którzy wyróżniają się szczególnym dorobkiem i autorytetem w środowisku naukowym.

Misją PAN jest wszechstronna działalność na rzecz rozwoju nauki oraz ustanawiania najwyższych standardów jakości badań i norm etycznych, służąca społeczeństwu i wzbogacaniu kultury narodowej.

wkt/PAP