Nie chcemy takich operetkowych spektakli - mówił w sobotę w Katowicach lider Ruchu Autonomii Śląska Jerzy Gorzelik, nawiązując do przeniesienia w tym roku do Katowic sierpniowej defilady z okazji święta Wojska Polskiego. „Tekturowe państwo pręży swoje muskuły” - ocenił lider RAŚ.

CZYTAJ RÓWNIEŻ: RAŚ zorganizował Marsz Autonomii, pojawił się europoseł Wiosny. Były niebezpieczne hasła: „Autonomia to normalność”

Na dwa dni przed 99. rocznicą przyznania przedwojennemu woj. śląskiemu autonomii przez ówczesny sejm przedstawiciele śląskich środowisk regionalnych przeszli ulicami Katowic przed historyczny gmach Sejmu Śląskiego, który był siedzibą władz autonomicznego województwa. Dziś mieszczą się tam urzędy: wojewódzki i marszałkowski.

W pochodzie, w którym uczestniczyło około tysiąca osób, dominowały śląskie, żółto-niebieskie barwy. „Autonomia” – skandowali uczestnicy marszu, wołając także nazwę „Górny Śląsk” w czterech językach - po polsku, niemiecku, czesku i śląsku. „Pódźcie (chodźcie - PAP) z nami, autonomistami” i „Autonomia to nie skrajność, autonomia to normalność” - głosiły inne hasła. Zwieńczeniem pochodu były wystąpienia śląskich regionalistów na Placu Sejmu Śląskiego.

W swoim przemówieniu lider RAŚ nawiązał m.in. do defilady, która - jak zapowiedzieli niedawno prezydent Andrzej Duda i minister obrony narodowej Mariusz Błaszczak - 15 sierpnia przejdzie ulicami Katowic. Przeniesienie dorocznej wojskowej defilady ze stolicy na Górny Śląsk wiąże się z setną rocznicą wybuchu I powstania śląskiego. Gorzelik skrytykował ten gest.

CZYTAJ TAKŻE: Tegoroczne obchody Święta Wojska Polskiego i wielka defilada będą na Śląsku! Prezydent Duda: „To rok powstań śląskich”

Próbują nam wmówić, że przeniesienie defilady z Warszawy do Katowic jest wyrazem największego szacunku dla naszego regionu; ale mam nadzieję, że wyrażam tutaj także waszą opinię: my nie chcemy takich operetkowych spektakli. Niech Warszawa zachowa swoją defiladę, ale nam niech zostawi międzynarodowy węzeł kolejowy (…), niech zostawią nam nasze pieniądze i przede wszystkim niech oddadzą nam nasze prawa nadane 15 lipca 1920 r. (dzień przyznania autonomii - PAP), a zagrabione bezprawnie w maju 1945 r.

— powiedział lider RAŚ.

Zwracając się do marszałka woj. śląskiego Jakuba Chełstowskiego (PiS), który kilka lat temu sam uczestniczył w dorocznym Marszu Autonomii, Gorzelik mówił, że w dniu defilady będzie on z trybuny „patrzył, jak tekturowe państwo pręży swoje muskuły”, podczas gdy „jego region odstawiany jest na bocznicę historii”.

Państwo, w którego miastach powietrze jest trucizną; państwo, gdzie kolejki do specjalistów są tak długie, że dostęp do publicznej służby zdrowia od dawna stał się już fikcją; państwo, w którym wciąż bardziej opłaca zatrudnić się w magazynie niż w szkole. To właśnie państwo tutaj, na Górnym Śląsku, w Katowicach, będzie demonstrować wobec nas swoją siłę - siłę mierzoną nie skutecznością w rozwiązywaniu realnych problemów obywateli, ale liczbą czołgów i samolotów. A ci, którzy mienią się naszymi reprezentantami, będą klaskać z zapałem, żeby tylko warszawscy mocodawcy nie posądzili ich o brak bezwarunkowej lojalności

— powiedział Gorzelik.

Jak mówił, „na Górnym Śląsku niezawodnym zwiastunem nadchodzących wyborów są domokrążcy, w nienagannie skrojonych garniturach i z szykiem dobranych krawatach”.

Pukają do naszych drzwi i nie czekając na zaproszenie rozkładają standardowy zestaw szklanych paciorków: komunały o tym, jacy byliśmy, jacy jesteśmy, no i obowiązkowe solenne zapewnienie, że pod górnośląskimi miastami węgiel będzie wydobywany do końca świata, a może nawet o jeden dzień dłużej

— powiedział przewodniczący Ruchu.

W tym samym czasie za naszymi plecami kradną 40 mln zł z budżetu woj. śląskiego (rząd i zarząd województwa zapewniają, że środki ze skorygowanej subwencji wrócą do regionu - PAP), w Sejmie szydzą z języka naszych przodków (chodzi o brak decyzji o uznaniu języka śląskiego za regionalny - PAP) i odstawiają Górny Śląsk na boczny tor, planując przeniesienie międzynarodowego węzła kolejowego pod małopolski Olkusz

— wyliczał Gorzelik.

Ci komiwojażerowie polskości w jej najbardziej przaśnym i zaściankowym wydaniu za naszymi plecami muszą śmiać się w kułak, bo choć powtarzają swoją ględźbę od wielu lat, choć od dawna konsekwentnie ignorują wszelkie górnośląskie aspiracje, to nadal mogą liczyć, że znajdą pośród nas tzw. pożytecznych idiotów, którzy w związku z ich wizytą każą pomalować trawę na zielono, ustawią szpaler harcerzy i sprowadzą górniczą orkiestrę. Czy tak postępują liderzy wspólnoty w społeczeństwie wolnych, obdarzonych poczuciem osobistej godności obywateli?

— pytał regionalista.

Gorzelik ocenił, że Ślązaków „reprezentują dzisiaj ludzie, którzy bardzo wiele mówią o wstawaniu z kolan, niezmiennie jednak z rządem centralnym rozmawiają z pozycji klęczącej”. Dla marszałka woj. śląskiego aktywiści RAŚ przygotowali klęcznik, zaś dla wojewody - symboliczną makietę „międzygalaktycznego” dworca w okolicach Olkusza. Lider RAŚ wezwał do wysyłania maili do wojewody śląskiego z żądaniem usunięcia z Gmachu Sejmu Śląskiego tablicy poświęconej przedwojennemu wojewodzie Michałowi Grażyńskiemu, którego Gorzelik nazwał „sanacyjnym autokratą, który deptał zasady demokratycznego państwa prawa i śląskiej autonomii, podżegał do sporów narodowościowych i zwalczał przejawy śląskiej odrębności”.

Nawiązując do ubiegłorocznej porażki związanej z RAŚ Śląskiej Partii Regionalnej w wyborach samorządowych (po ośmiu latach współrządzenia regionem sympatycy RAŚ nie znaleźli się w sejmiku), Gorzelik przyznał, że regionaliści popełnili błędy.

Ale nie daliśmy się pozbawić pewnej fundamentalnej umiejętności: umiejętności powiedzenia „nie”; potrafimy powiedzieć „nie” (…) i tą umiejętnością musimy podzielić się z innymi. Bo jeżeli chcemy trwać i rozwijać się jako wspólnota, musimy umieć mówić „nie” w sprawach dużych i małych

— podsumował Gorzelik.

B. europoseł PO Marek Plura, komentując decyzję o wyborczym starcie premiera Mateusza Morawieckiego z Katowic, ocenił, iż rząd ma teraz trzy miesiące, aby pokazać, że jego intencje wobec Ślązaków są szczere, poprzez wpisanie do ustawy o mniejszościach śląskiej mniejszości etnicznej i uznanie „slonskij godki” za język regionalny.

Pójdziemy na wybory głosować na tych, którzy nas szanują, a nie wykorzystują do swojej politycznej parady

— ocenił Plura. O tym, że środowiska regionalne będą potrzebować swoich reprezentantów w Sejmie, mówił natomiast szef Śląskiej Partii Regionalnej Rafał Adamus.

CZYTAJ WIĘCEJ: Premier Morawiecki otwiera listę w Katowicach, prezes PiS w Warszawie. Co z pozostałymi liderami Zjednoczonej Prawicy?

Ostry wpis pojawił się również na twitterowym koncie Ruchu Autonomii Śląska. Zaatakowano… „polonizację”!

Taki jest #MarszAutonomii. Radosny, uśmiechnięty, znający swoje prawa i potrafiący powiedzieć „Nie!” centralizmowi i polonizacji.

Marsz Autonomii tradycyjnie odbywa się w około 15 lipca, kiedy przypada rocznica (w tym roku 99.) nadania w 1920 r. części Górnego Śląska autonomii przez polski Sejm Ustawodawczy. Nadano ją regionowi w obliczu zbliżającego się plebiscytu, który miał zdecydować o przynależności państwowej Śląska. Autonomia została ustanowiona na mocy ustawy konstytucyjnej pod nazwą Statut Organiczny Województwa Śląskiego. Była to pierwsza w II Rzeczypospolitej ustawa konstytucyjna - uchwalona jeszcze przed konstytucją dla całej Polski.

Statut Organiczny nadawał województwu szeroką autonomię w wielu dziedzinach. Na jego mocy m.in. powołano Sejm Śląski, uchwalający własny budżet, który zasilał Skarb Śląski. Tekst Statutu Organicznego zawierał 45 artykułów. Podczas prac nad nimi dążono do zachowania równowagi między samorządnością regionu a zwierzchnictwem władzy państwowej. Autonomiczne województwo śląskie faktycznie przestało działać we wrześniu 1939 r. wraz z okupacją i przyłączeniem do III Rzeszy, a formalnie - 6 maja 1945 r., kiedy komunistyczna Krajowa Rada Narodowa zniosła autonomię. Na mocy jej decyzji mienie Skarbu Śląskiego przejął Skarb Państwa.

CZYTAJ WIĘCEJ: NASZ WYWIAD. Dr Andrzej Krzystyniak: Musimy głośno mówić: Śląsk jest Polski, jesteśmy tu gospodarzami, jesteśmy częścią Polski i nic tego nie zmieni

kpc/PAP/Twitter