To nie będzie ewolucja, ale drastyczna rewolucja, która potężną władzę oddaje samorządowcom, a państwo sprowadza do roli niepotrzebnego elementu szerszej układanki. Finansowana przez Georga Sorosa Fundacja Batorego zaprezentowała „21 propozycji”, które pod szczytnymi hasłami ukrywają szokująca wizję rozbicia państwa. Decentraliści nie tylko chcą likwidacji kuratoriów oświaty, własnych (skrajnie lewicowych) programów nauczania, ale domagają się nawet własnej policji, wielkich kompetencji dla władz metropolii oraz proponują drastyczne rozwiązania, które dyktuje dziś ekologiczna ekstrema na całym świecie.
Autorzy „21 propozycji” z Fundacji Batorego używają spokojnego języka, który ma uśpić obrońców integralności polskiego państwa. Większość z postulatów można wręcz potraktować jako drobną korektę obecnego systemu. Diabeł tkwi jednak w szczegółach, które ujawniamy. Pomysł „zatrzymania państwa” Bartosza Kramka z lipca 2017 roku, to przy planach decentralistów nieistotny wybryk. Za Kramkiem i FOD nie stały bowiem najbogatsze polskie samorządy, które wspólnie posiadają wielkie wpływy, miliardy na promocję, a ich liderzy nie kryją politycznych ambicji.
Projekt wzmacniania samorządu i pogłębiania decentralizacji na pierwszy rzut oka może być odczytywany jako wotum nieufności wobec państwa (rozumianego jako władza centralna) i manifestacją przekonania o prymacie samorządnej władzy lokalnej/regionalnej nad centralną władzą państwową. Widzimy to jednak zgoła inaczej: jako szansę na odbudowę skuteczniejszego i silniejszego państwa, które jest „odchudzone” pod względem zadań, ale też działa według odmiennej filozofii. Dziś obserwujemy państwo z dużą „nadwagą” i w stanie „przedzawałowym”. To państwo, które nie umie wyznaczyć sobie ambitnych, ale wykonalnych wizji rozwojowych, a jednocześnie traci mnóstwo zasobów i energii na centralne regulowane spraw z poziomu „mikro”.
– czytamy w projekcie decentralizacji Polski.
To państwo niezdolne do wypracowania koncepcji transformacji energetycznej czy koncepcji reformy systemu emerytalnego, a jednocześnie zajmujące się dziś rozdzielaniem dotacji na remonty dróg lokalnych czy nadzorem nad kołami gospodyń wiejskich. (…)Polska samorządów to projekt dokończenia samorządowej rewolucji i jej zwieńczenie w zdecentralizowanym samorządowym państwie dobrobytu, polegającym na współpracy samorządu lokalnego i władz centralnych oraz samoorganizującego się społeczeństwa obywatelskiego i sektora prywatnego.
– przekonują autorzy programu.
21 PUNKTÓW PROGRAMU DECENTRALISTÓW:
1. Usamorządowienie opieki zdrowotnej
– przejęcie przez samorząd województwa od Narodowego Funduszu Zdrowia roli głównego organizatora regionalnych systemów opieki zdrowotnej wraz z przejęciem funduszy na ten cel**
– możliwość tworzenia przez samorząd województwa koszyka regionalnego świadczeń zdrowotnych, finansowanego ze składki podwyższanej przez same województwa
– powiat i miasto na prawach powiatu w roli organizatora podstawowej opieki zdrowotnej w nowej, poszerzonej formule – finansowanie tych zadań trafiać będzie bezpośrednio do powiatów
– władza centralna w roli ustalającego i monitorującego standardy dostępności opieki zdrowotnej
2. Przywrócenie oświaty samorządom i nowy model finansowania.
– zwiększenie autonomii programowej szkół i samorządów – odejście od szczegółowej podstawy programowej, ustalanej na poziomie centralnym
– możliwość kształtowania przez szkoły i samorządy programów nauczania wraz z zachowaniem ogólnych wymogów w zakresie treści nauczania objętych egzaminami centralnymi
– przejęcie przez władzę centralną bezpośredniej odpowiedzialności za finansowanie wynagrodzeń nauczycieli wraz z możliwością wyrównania wynagrodzeń zasadniczych w górę
– likwidacja kuratoriów oświaty i zastąpienie ich niezależną agencją kontrolującą dostępność i jakość edukacji
3.Prawo do dobrego mieszkania w przyjaznej przestrzeni nasyconej usługami publicznymi**
– przeciwdziałanie rozlewaniu się miast poprzez rygorystyczny zakaz zabudowy na obszarach, gdzie nie ma dostępu do podstawowych usług publicznych, wyeliminowanie decyzji o warunkach zabudowy
– zapewnienie nowych źródeł finansowania samorządowych projektów mieszkaniowych, np. dzięki zreformowanemu podatkowi od nieruchomości i poprzez samorządowy bank mieszkaniowy
4. Prawo do nieposiadania samochodu – bez wykluczenia komunikacyjnego.
– ustalenie ustawowego standardu dostępu do transportu publicznego, np. na zasadzie „autobus w każdym sołectwie”
– przejęcie przez powiat odpowiedzialności za organizację transportu ponadgminnego i za realizację standardu dostępności komunikacyjnej, wraz z przejęciem dochodów na ten cel, np. z nowego podatku od obowiązkowych składek OC
– dążenie do nowego „porozumienia komunikacyjnego” – nieodpłatna komunikacja miejska w zamian za rygorystyczne ograniczenia dla transportu prywatnego
5. Prawo do kultury, czyli bon na kulturę.
– nowa formuła organizacyjna kultury w każdej gminie – lokalne centrum kultury jako instytucja łącząca bibliotekę publiczną z innymi formami działalności kulturalnej; zachęcanie do powierzenia prowadzenia lokalnego centrum kultury organizacjom pozarządowym
– przeznaczony dla każdego mieszkańca bon na kulturę do wykorzystania w gminnych instytucjach kultury
6. Policja samorządowa
– wyodrębnienie i podporządkowanie powiatowi części policji odpowiedzialnej za ruch drogowy i porządek publiczny
– likwidacja straży gminnych (miejskich) poprzez ich włączenie do policji samorządowej
7. Podatek gminny – podatek od nieruchomości powiązany z wartością nieruchomości.
– podatek od nieruchomości ściśle powiązany z wartością rynkową nieruchomości, a nie z jej powierzchnią, jako docelowo najważniejsze źródło dochodów własnych samorządu
8. Lokalny podatek dochodowy (PIT komunalny)
– ulgi lub inne mechanizmy chroniące najmniej zamożnych podatników przed skokowym wzrostem obciążeń podatkowych Lokalny podatek dochodowy (PIT komunalny)
– możliwość kształtowania przez gminę – w ramach ustawowych widełek – ostatecznej stawki PIT
– dochody z PIT komunalnego w całości zasilają budżet lokalny
9. Lokalny 1% PIT
– możliwość zwiększania przez mieszkańców udziału gminy w PIT na zasadzie analogicznej do mechanizmu dotychczasowego finansowania organizacji pożytku publicznego
– w zeznaniu rocznym podatnik określa, czy chce, aby w budżecie gminy pozostał dodatkowy 1% PIT ponad gwarantowany ustawowo udział gmin w tym podatku
10. Komunalny bank mieszkaniowy
– utworzenie – na bazie Banku Gospodarstwa Krajowego, kapitału od samorządów i Skarbu Państwa – banku kreującego kapitał przeznaczony na lokalne inwestycje mieszkaniowe
11. Lokalny crowdfunding
– pozyskiwanie przez samorządy środków na dodatkowe projekty i inicjatywy bezpośrednio od mieszkańców, dokonujących dobrowolnych wpłat poprzez internetowe platformy crowdfundingowe
12. Sprawiedliwy mechanizm wyrównawczy
– wyliczanie „janosikowego” uwzględniające potrzeby wydatkowe, a nie tylko poziom dochodów podatkowych – gminy i powiaty wykonujące bardziej kosztowne zadania zapłacą mniej
– ulga metropolitalna w „janosikowym” – metropolie płacą mniej ze względu na obciążenia wynikające z zadań metropolitalnych, a ulgę finansuje państwo – nie zmniejsza ona wpłat namniej zasobne samorządy
13. Więcej demokracji w samorządzie: zarząd miejski – rozproszone przywództwo lokalne.
– w miastach na prawach powiatu (docelowo – także w pozostałych większych miastach) organem wykonawczym powinien być zarząd miejski, składający się z wybieranego bezpośrednio przez mieszkańców prezydenta i radnych wykonawczych (wyłanianych ze składu rady miasta lub spoza niej), którzy funkcjonują jako „ministrowie” odpowiedzialni za poszczególne obszary spraw lokalnych
– silniejsza komisja rewizyjna – gwarantowana większość opozycji w komisji, możliwość zlecania przez komisję audytu zewnętrznego
– prawo do panelu obywatelskiego – zagwarantowanie w przepisach lokalnych klubom radnych, grupom mieszkańców i organizacjom pozarządowym wiążącego prawa do żądania zorganizowania panelu obywatelskiego w określonej sprawie
14. Rzecznik praw mieszkańców – lokalny ombudsman.
– wybierany bezpośrednio przez mieszkańców lub przez organy samorządowe powiatowy rzecznik praw mieszkańców, upoważniony do badania naruszeń praw i wolności obywateli na skutek działań samorządów oraz do zaskarżania uchwał i zarządzeń samorządów
15. Grupowa skarga powszechna.
– możliwość zaskarżania uchwał i zarządzeń samorządów przez grupy mieszkańców bez konieczności wykazywania interesu prawnego – ułatwienie mieszkańcom sądowego kontrolowania działań organów samorządowych
16. Sąd zamiast samorządowych kolegiów odwoławczych. – skrócenie drogi do kontroli sądowej dotyczącej decyzji organów samorządowych poprzez zniesienie samorządowych kolegiów odwoławczych i możliwość zaskarżania takich decyzji bezpośrednio do sądów administracyjnych
17. Kodeks informacji samorządowej
– większa przejrzystość działań samorządów i lepsza kontrola obywatelska dzięki znacznie poszerzonemu katalogowi informacji, które powinny być publikowane na stronach internetowych urzędów samorządowych
– likwidacja „informacyjnej szarej strefy”, np. poprzez lepszy dostęp do informacji na temat spółek komunalnych
18. Niezależna izba audytu samorządowego zamiast wojewody
– odpolitycznienie nadzoru nad samorządem i zmiana charakteru tego nadzoru w rodzaj audytu – zastąpienie wojewody niezależną od rządu izbą audytu samorządowego, utworzoną na bazie regionalnych izb obrachunkowych
– w dłuższej perspektywie izba audytu samorządowego mogłaby się również zająć rozstrzyganiem sporów między samorządami i rządem o wycenę kosztów realizacji przez samorządy zadań zleconych z zakresu administracji rządowej
19. Komisja Wspólna jako Komisja Trójstronna
– włączenie reprezentacji parlamentu do Komisji Wspólnej, co miałoby uniemożliwić pomijanie konsultacji z samorządami poprzez wykorzystywanie poselskich projektów ustaw
20. Federacja Samorządowa
– jedna silna organizacja, grupująca wszystkie samorządy, reprezentująca je wobec władzy centralnej, promująca współpracę samorządów oraz zapewniająca im eksperckie wsparcie
21. Weto samorządowe.
– możliwość czasowego wstrzymywania procesu legislacyjnego przez reprezentację samorządu, co pozwoliłoby na przeprowadzenie dodatkowych konsultacji
WB
Publikacja dostępna na stronie: https://wpolityce.pl/polityka/449402-ujawniamy-znamy-21-punktow-rozbicia-panstwa
Dziękujemy za przeczytanie artykułu!
Najważniejsze teksty publicystyczne i analityczne w jednym miejscu! Dołącz do Premium+. Pamiętaj, możesz oglądać naszą telewizję na wPolsce24. Buduj z nami niezależne media na wesprzyj.wpolsce24.
