Analiza ostatnich działań Federacji Rosyjskiej wobec krajów, które przeprowadzały wybory, wskazuje na realne zagrożenia związane z ingerowaniem w kampanię wyborczą przez stronę rosyjską. Polska analizuje sygnały płynące z innych krajów, a także monitoruje sytuację w cyberprzestrzeni i przestrzeni informacyjnej, by neutralizować zagrożenie. To zadanie przede wszystkim dla służb specjalnych.
Przypadki prób zakłócania przebiegu wyborów w poszczególnych krajach świadczą o realnym zagrożeniu wrogą ingerencją w zaplanowane w tym roku w Polsce wybory, m.in. do Parlamentu Europejskiego. Mimo że proces wyborczy realizowany jest w oparciu o papierowe wersje protokołów, dzięki czemu nie ma możliwości dokonania jego pełnego paraliżu, to jednak skuteczny atak teleinformatyczny na szeroką skalę może zakłócić działanie instytucji państwowych odpowiedzialnych za przeprowadzenie procesu wyborczego. Dotychczas nie zidentyfikowano bezpośrednich prób ataku na infrastrukturę wyborczą, nie należy jednak wykluczać takich działań. Scenariusz taki mógłby w znaczącym stopniu odbić się na wizerunku kraju zarówno w społeczeństwie, jak i w środowisku międzynarodowym. Skuteczna akcja może mieć również wpływ na ocenę wiarygodności wyborów dokonanych przez Polaków.
Zagrożenia związane z cyberprzestrzenią są naturalnym skutkiem rozwoju technologicznego, który w ostatnich latach spowodował powstanie wielu nowych narzędzi wrogiego oddziaływania. Ofensywne operacje w cyberprzestrzeni mogą obejmować m.in.:
-próby przechwycenia wrażliwych informacji dotyczących polityków, przebiegu ich kampanii oraz danych prywatnych. Uzyskaną wiedzę hakerzy mogą gromadzić na użytek ewentualnych prób dyskredytowania i kompromitowania polityków lub poddawania ich szantażowi umożliwiającemu wywieranie presji oraz kształtowanie kierunków ich aktywności;
-zakłócanie pracy systemów komputerowych bezpośrednio związanych z procesem wyborczym;
-ataki na prywatne urządzenia i skrzynki elektroniczne osób zaangażowanych w przeprowadzenie wyborów;
-ataki na systemy i urządzenia niezwiązane z infrastrukturą wyborczą (inne krajowe instytucje, portale informacyjne itp.) w celu wywołania niekorzystnych nastrojów społecznych lub pogorszenia wizerunku organów państwowych (np. ataki DDoS, podmiana treści stron internetowych -tzw. defacement).
Biorąc pod uwagę doświadczenia z okresu wyborów krajów takich jak np. USA, Francja, Holandia, Niemcy istnieje podwyższone prawdopodobieństwo wystąpienia opisanych powyżej scenariuszy obliczonych na wpływanie na wyniki wyborów w Polsce. W tym kontekście możliwa jest aktywność obcych służb specjalnych, a także niewielkich grup aktywistycznych, które np. mogłyby chcieć wpływać na aktywność poszczególnych kandydatów. Polskie służby specjalne prowadzą stały monitoring wskazanych zagrożeń. Prowadzą działania w oparciu o polskich system cyberbezpieczeństwa jak również są w kontakcie z zagranicznymi partnerami.
W związku z oceną zagrożeń Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego, w tym Zespół Reagowania na Incydenty Bezpieczeństwa Komputerowego CSIRT GOV, realizuje działania mające na celu podwyższenie poziomu bezpieczeństwa teleinformatycznego przedmiotowego wydarzenia oraz aktywności wyprzedzające, które mają zasilać ABW w informacje o możliwości wystąpienia ewentualnych działań w cyberprzestrzeni RP, mogące wskazywać na bezpośrednie lub pośrednie próby wpływu na różne aspekty wyborów. ABW w ramach rozpoznania zagrożeń analizuje informacje oraz przekazuje wyniki swoich analiz i obserwacji przedstawicielom władz RP. Agencja prowadzi również ocenę systemów teleinformatycznych wykorzystywanych do obsługi wyborów, by wykryć podatności, zlokalizować słabe punkty oraz przeciwdziałać ich wykorzystaniu. Polskie służby prowadzą intensywną współpracę z podmiotami krajowymi i partnerskimi w zakresie przeciwdziałania potencjalnym wrogim działaniom. Z doświadczeń innych państw dotkniętych wrogą ingerencją w tym zakresie wynika bowiem, że nie należy bagatelizować zagrożenia atakami teleinformatycznymi, które mogą mieć wpływ na procesy wyborcze. Jednym z kluczowych elementów, który powtarzał się w tych przypadkach, były ataki na prywatne urządzenia i skrzynki mailowe osób zaangażowanych w realizację zadań i udział w samych wyborach. Taktyka ta podyktowana jest mniejszym poziomem ich zabezpieczenia oraz zmniejszoną czujnością użytkowników podczas korzystania z prywatnych urządzeń i systemów.
Osobnym problemem, istotnym z punktu widzenia bezpieczeństwa wyborów w Polsce, jest monitorowanie i neutralizowanie działań dezinformacyjnych, a także prowadzonych w celu destabilizacji Polski operacji wpływu. Działania takie, szczególnie w okresie wyborczym, mogą mieć na celu wpływanie na decyzje polityczne w Polsce.
Z rozpoznania polskich służb wynika, że państwa trzecie ukierunkowane na prowadzenie wrogich operacji wobec RP mogą podejmować próby przeprowadzania wielowektorowych kampanii wpływu realizowanych w przestrzeni informacyjnej, służących kreowaniu sytuacji społecznej i politycznej w RP, kształtowaniu opinii i preferencji wyborczych obywateli Polski zgodnie z własnym interesem oraz podsycaniu napięć w jej stosunkach na arenie międzynarodowej. Potencjalne operacje dezinformacyjne nie muszą mieć bezpośredniego związku z procedurą elekcyjną - ich celem może być ogólne rozstrojenie społeczeństwa, wywołanie niepokojów publicznych lub pogorszenie relacji z partnerami zagranicznymi, w tym poprzez uwypuklanie kwestii spornych między Polską a innymi krajami.
Polska, jako członek NATO, ważny kraj w Europie Środkowej, jest stale narażony na ataki informacyjne oraz kampanie wpływu prowadzone przez Kreml. Celem tych działań jest przede wszystkim wytworzenie dogodnej dla Moskwy sytuacji politycznej, w której może ona realizować swoje agresywne wobec Zachodu założenia. Kampanie wrogiego wpływu są elementem politycznej ekspansji prowadzonej od lat przez Rosję. Dlatego zarówno dezinformację rosyjską, działania w cyberprzestrzeni jak i szereg innych instrumentów oddziaływania Rosji na Polskę i kraje Zachodu, w szczególności NATO, należy postrzegać jako przejaw imperialnych dążeń Rosji. Dążeń wrogich w swych zamiarach wobec Polski.
Świadomość kluczem do bezpieczeństwa
Wiedza o nakreślonych powyżej zagrożeniach jest jednym z warunków skutecznego przeciwdziałania. Polacy powinni mieć świadomość, że użytkownicy internetu - zarówno w okresie przedwyborczym, jak i w innym czasie - narażeni są na próby ataku cybernetycznego oraz - częściej – działania dezinformacyjne. Aby zmniejszyć ryzyko przechwycenia lub utraty osobistych danych należy wyposażyć użytkowane urządzenia w możliwie najnowsze, kompleksowe oprogramowanie ochronne, z których najbardziej podstawowe to program antywirusowy i firewall. Równie istotne jest systematyczne aktualizowanie wykorzystywanego systemu operacyjnego i aplikacji, w celu wyeliminowania potencjalnych luk w ich zabezpieczeniach, przez które cybernetyczny agresor może spenetrować systemy użytkownika. Kolejnym czynnikiem zmniejszającym zagrożenie cybernetyczne jest rozwaga przy udostępnianiu prywatnych informacji w sieci, w szczególności na portalach społecznościowych.
Równie istotne jest wypracowanie przez użytkownika mediów (w szczególności cyfrowych) ograniczonego zaufania do informacji przez nie oferowanych. Podczas korzystania z danych zamieszczanych na portalach społecznościowych czy informacyjnych warto weryfikować prezentowane na nich treści w kilku innych źródłach. Niektóre serwisy informacyjne oraz osoby prywatne (tzw. trolle) mogą celowo publikować fake news, próbując np. wpływać na nastroje społeczne oraz wywołać napięcia w relacjach międzynarodowych RP. Część takich działań informacyjnych może być również obsługiwana przez tzw. boty i botnety, w celu wytworzenia masowych narracji na wybrany przez przeciwnika temat. Skuteczna ochrona przed takimi działaniami wymaga zdrowego rozsądku odbiorcy treści medialnych. To kluczowe dla zabezpieczenia Polski, bowiem zarówno wrogie działania cybernetyczne jak i działania dezinformacyjne wzmacniane szeregiem działań państwowych Federacji Rosyjskiej rodzą poważne zagrożenie dla naszego państwa i nas samych.
Publikacja dostępna na stronie: https://wpolityce.pl/polityka/447208-ochronic-wybor-polakow