Co dalej ze zmianami w prawie dotyczącym cudzoziemców? Projekt został skierowany do trzeciego czytania

Projekt noweli ustawy o cudzoziemcach został w środę skierowany do trzeciego czytania. Nowela zakłada m.in. wprowadzenie rozwiązań, które wyeliminują tzw. turystykę pobytową i uniemożliwią sprowadzanie cudzoziemców, którzy wjeżdżają do kraju pod pretekstem studiów, ale ich nie kontynuują.

W środę w Sejmie odbyło się drugie czytanie rządowego projektu nowelizacji ustawy o cudzoziemcach i niektórych innych ustaw. Propozycję poparły kluby PiS, PO-KO, Kukiz‘15 i klub Nowoczesnej. Klub PSL-UED przedstawił swoje stanowisko na piśmie.

Nowela dostosowuje polskie przepisy do dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady Unii Europejskiej w sprawie warunków wjazdu i pobytu obywateli państw spoza Unii Europejskiej. Chodzi o cudzoziemców przyjeżdżających m.in. w celu prowadzenia badań naukowych, podjęcia studiów, szkoleń czy udziału w wolontariacie lub w programach wymiany szkolnej.

Propozycja zakłada ustanowienie instytucji zatwierdzania przez ministra właściwego do spraw wewnętrznych jednostek prowadzących studia, jednostek organizujących staż i jednostek organizacyjnych, na rzecz których cudzoziemcy będą wykonywać świadczenia jako wolontariusze.

Jak wskazywała podczas pierwszego czytania wiceminister MSWiA Renata Szczęch, „obowiązek zatwierdzania nie będzie jednak dotyczył uczelni akademickich, publicznych uczelni zawodowych, uczelni wojskowych, uczelni służb państwowych oraz uczelni prowadzonych przez Kościoły i związki wyznaniowe”.

Zgodnie z zarekomendowaną przez podkomisje specjalną poprawką, jak wskazywał w środę poseł sprawozdawca podkomisji Jerzy Polaczek (PiS), zwolnienie z obowiązku zatwierdzania w przypadku Kościołów i związków wyznaniowych będzie dotyczyło tylko tych, których stosunek do Rzeczypospolitej Polskiej reguluje umowa międzynarodowa lub ustawa. Zaznaczył, że ma to zmniejszyć zagrożenie bezpieczeństwa państwa, które wynikałoby „z możliwości tworzenia się w kraju uczelni, które będą założone przez działający w Polsce Kościół czy związek wyznaniowy, za pośrednictwem których o zezwolenie na pobyt czasowy w celu kształcenia na studiach będą ubiegały się osoby o poglądach bądź zachowaniu sprzecznym z zasadami porządku konstytucyjnego Rzeczypospolitej”.

Ponadto zmianie ulegają przepisy regulujące udzielanie zezwolenia na pobyt czasowy ze względu na inne okoliczności. Art. 25 implementowanej dyrektywy umożliwia studentom oraz naukowcom pozostanie na terytorium państwa członkowskiego w celu poszukiwania zatrudnienia lub założenia działalności gospodarczej po zakończeniu studiów lub okresu badań naukowych.

Jedną z zarekomendowanych przez podkomisję specjalną poprawek doprecyzowuje, że cudzoziemiec ubiegający się o zezwolenie na pobyt czasowy ze względu na tzw. inne okoliczności „z uwagi na to, że jest absolwentem polskiej uczelni i poszukuje na terytorium Rzeczypospolitej pracy lub planuje rozpocząć wykonywanie działalności gospodarczej na tym terytorium, powinien przedstawić dyplom ukończenia studiów wyższych, ale na polskiej uczelni” – podkreślił Polaczek.

Anna Nemś (PO-KO) powiedziała, że projekt noweli nie budził kontrowersji i był dobrze opracowany. Zaznaczyła, że redefiniuje on pojęcie mobilności oraz wskazuje katalog m.in. przyczyn odmowy wydania wizy studenckiej „nie tylko w przypadku uchybień kandydata, ale także złych praktyk jednostek akademickich, które mogą prowadzić do nielegalnego sprowadzania cudzoziemców do Polski”.

Podobnego zdania był poseł Paweł Skutecki (Kukiz‘15). Dodał, że zachęca do rozmowy na temat sytuacji cudzoziemców w Polsce. „Lada moment, nie wiadomo ile – kilkaset tysięcy, milion pracowników – wydajnych, uczciwych sumiennych pracowników z Ukrainy może opuścić Polskę – wskazywał. Zaproponował, by w taki sposób zmienić prawodawstwo, „żeby setki tysięcy czy miliony Polaków wygnanych przez kolejne rządy z Polski za chlebem, przynajmniej rozważało chęć i możliwość powrotu do Polski.

Jerzy Meysztowicz (N) powiedział, że projekt noweli nie budzi kontrowersji. „W związku z tym ja tylko mogę potwierdzić fakt, że klub Nowoczesna będzie głosować za przyjęciem tej ustawy” – powiedział.

Wiceminister MSWiA Renata Szczęch, odpowiadając na pytania posłów w kwestii m.in. możliwego odpływu z Polski pracowników z Ukrainy, powiedziała, że Polska jest krajem, który spośród krajów Unii Europejskiej wydaje najwięcej pozwoleń dla pracowników z Ukrainy. „Wydaliśmy około 700 tys. zezwoleń na pobyt ze względu na pracę, w związku z powyższym ten argument nie znajduje uzasadnienia” – powiedziała. Dodała, że obecnie na wszystkich polskich uczelniach studiuje około 74 tys. cudzoziemców.

Proponowane przepisy nakładają na szefa Urzędu do Spraw Cudzoziemców m.in. obowiązki informacyjne względem komendanta głównego Straży Granicznej i szefa ABW, związane z korzystaniem z różnego rodzaju mobilności na terenie Polski.

Projekt wprowadza także rozwiązania mające na celu wyeliminowanie tzw. turystyki pobytowej, które to zjawisko zostało dostrzeżone przez organy polskie na przestrzeni szczególnie 2017 roku

— informowała wcześniej Szczęch.

Jak wyjaśniła, zjawisko to polega na składaniu – głównie przez obywateli państw spoza UE – wniosku o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy. Chodzi o osoby przebywające w Polsce na podstawie wizy wydanej przez inne państwo należące do strefy Schengen. Problem dotyczy m.in. obywateli: Iraku, Bangladeszu, Pakistanu i Indii.

W związku z tym proponuje się dodanie dwóch nowych przesłanek odmowy wszczęcia postępowania w sprawie udzielenia zezwolenia na pobyt czasowy i pracy oraz zezwolenia na pobyt czasowy w celu wykonywania pracy w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji, które będą zależne od tego, na jakiej podstawie cudzoziemiec przebywa na terytorium RP w chwili złożenia wniosku o zezwolenie na pobyt czasowy

— mówiła wiceminister MSWiA.

Wdrożenie dyrektywy unijnej wiąże się z potrzebą dodania nowych celów, dla których wydawane są wizy, czyli – odbycia stażu i udziału w programie wolontariatu europejskiego, a także wprowadzenia zmian w zakresie przepisów regulujących udzielanie zezwolenia na pobyt czasowy w celu kształcenia się na studiach, prowadzenia badań naukowych oraz dla członków rodzin obywateli Polski lub cudzoziemców

gah/PAP