Prezydent Andrzej Duda podpisał w czwartek nowelizację ustaw m.in. o ustroju sądów, Sądzie Najwyższym, Krajowej Radzie Sądownictwa i prokuraturze - poinformowała Kancelaria Prezydenta. Nowelizacja została w czwartek opublikowana w Dzienniku Ustaw.

W nowelizacji chodzi m.in. o zmiany procedur wyboru I prezesa SN i kwestie obsady stanowisk w tym sądzie.

Sejm uchwalił te zmiany - złożone przez klub PiS - w zeszły piątek. Senat przyjął je - bez poprawek - w nocy z wtorku na środę.

Jak powiedział wiceszef Kancelarii Prezydenta Paweł Mucha „jeżeli chodzi o rozwiązania prawne, które są zawarte w tej ustawie, to one nie budziły żadnych wątpliwości natury konstytucyjnej”. Mucha pytany w TVN24 o zastrzeżenie Biura Legislacyjnego Senatu, co do konstytucyjności nowelizacji, odpowiedział: „nie widzimy tam tego rodzaju niezgodności”.

Mucha zapewnił, że w Kancelarii Prezydenta dokładnie przeanalizowano wszystkie zapisy nowelizacji pod względem jej zgodności z konstytucją.

Ta zmiana prawa, też była spowodowana taką sytuacją, która nie jest normalna, która jest sytuacją atypową, że mamy teraz do czynienia z pewnego rodzaju niepodporządkowaniem się prawu przez część sędziów, którzy uważają, że prawo ich nie obowiązuje

— powiedział wiceszef Kancelarii Prezydenta.

To jest zwykła, normalna rzecz, że ustawodawca reaguje, żeby nie była możliwa obstrukcja

—dodał Mucha.

Na uwagę, że sędziowie SN w uchwale w końcu czerwca wskazali, że Małgorzata Gersdorf nadal pozostaje I prezesem SN, Mucha stwierdził, że nie każda wypowiedź sędziego ma moc wyroku.

Przepisy nowelizujące ustawy o KRS i SN mają wejść w życie w dniu następującym po dniu ogłoszenia, czyli w piątek. Pozostałe przepisy nowelizacji mają natomiast wejść w życie po upływanie 14 dni od ogłoszenia z wyjątkiem zmian w ustawie o komornikach, których termin wejścia w życie określono na 1 stycznia 2019 r.

Zgodnie z uzasadnieniem nowelizacji „zasadniczym celem zmian w ustawie o Krajowej Radzie Sądownictwa i ustawie o Sądzie Najwyższym jest doprowadzenie do usprawnienia postępowań prowadzonych przez KRS w sprawach powołania do pełnienia urzędu na stanowisku sędziego, w tym sędziego SN”. Jak zaznaczono, w zmianach chodzi m.in. o wyłączenie możliwości obstrukcji prowadzonych przed KRS postępowań nominacyjnych do SN.

Zmiany przewidują też m.in. że Zgromadzenie Ogólne Sędziów SN będzie wybierało i przedstawiało prezydentowi kandydatów na I prezesa SN niezwłocznie po obsadzeniu 2/3 liczby stanowisk sędziów SN, a nie - tak jak obecnie głosi przepis - dopiero, gdy obsadzone są niemal wszystkie stanowiska.

W noweli przewidziano ponadto, aby odwołanie od uchwały KRS obejmującej rozstrzygnięcie w przedmiocie wniosku o powołanie do pełnienia urzędu sędziego nie wyłączało uprawomocnienia się jej w zakresie, w jakim rozstrzyga o przedstawieniu wniosku o powołanie do pełnienia urzędu sędziego SN. Jedynie w przypadku uznania odwołania i uchylenia przez Naczelny Sąd Administracyjny uchwały KRS o nieprzedstawieniu wniosku o powołanie konkretnej osoby do pełnienia urzędu sędziego SN, przepis ma dać kandydatowi „możliwość uwzględnienia jego wniosku w najbliższym, niezakończonym postępowaniu nominacyjnym”.

NSA rozpoznaje odwołanie i wydaje orzeczenie w terminie 14 dni od dnia przekazania temu sądowi odwołania

— przewiduje nowelizacja.

W końcu czerwca w Monitorze Polskim opublikowane zostało obwieszczenie prezydenta Andrzeja Dudy o wolnych stanowiskach sędziego w SN. Zgodnie z obwieszczeniem, do objęcia są łącznie 44 wakaty sędziowskie. Zgodnie z ustawą o SN, każda osoba, która spełnia warunki do objęcia stanowiska sędziego SN, może zgłosić swoją kandydaturę KRS w terminie miesiąca od dnia obwieszczenia.

Pytany w TVN24 o powołanie się w ustawie na „nieistniający przepis” - na co zwracały uwagę media i część prawników już po przyjęciu ustawy przez Senat - Mucha odpowiedział, że jest to związane z „przepisem przejściowym”.

Chodzi o to, że w przejściowych przepisach art. 22 nowelizacji, gdy mowa jest o dokumentach, które kandydat na stanowisko sędziego w SN może dołączyć do karty zgłoszenia, jest odesłanie do przepisu pierwotnie oznaczonego w projekcie tej nowelizacji jako par. 2a artykułu 31 ustawy o SN, który ostatecznie - po pracach w parlamencie - nosi teraz oznaczenie par. 3a.

Jak poinformowano w komunikacie na stronie KPRP w związku z tym do Kancelarii Prezydenta w środę i czwartek wpłynęły wyjaśnienia szefa Kancelarii Sejmu Agnieszki Kaczmarskiej, Biura Legislacyjnego Sejmu oraz Krajowej Rady Sądownictwa.

Z przedstawionych stanowisk wynika, że przepis ten, pomimo zaistnienia błędu, nie budzi jednak wątpliwości natury konstytucyjnej

— głosi komunikat KPRP.

Mucha zaznaczył, że w nowelizacji jest „pewne uchybienie i ono nie ma doniosłości prawnej, ale jest to po prostu kwestią przenumerowania numerów artykułów w przepisie przejściowym”.

Jak wskazała Kancelaria Prezydenta do postępowań w sprawach indywidualnych dotyczących powołania do pełnienia urzędu na stanowisku sędziego SN wszczętych i niezakończonych przed dniem wejścia w życie nowelizacji będzie się stosować przepisy w brzmieniu nadanym nowelizacją.

Jeżeli zatem ustawa nowelizująca wejdzie w życie do dnia 29 lipca 2018 r., wówczas do postępowania nominacyjnego wszczętego obwieszczeniem Prezydenta RP z 29 czerwca 2018 r. znajdzie zastosowanie również norma art. 31 par. 3a ustawy o SN i każda z osób ubiegających się o stanowisko sędziego SN będzie mogła dołączyć do karty zgłoszenia inne dokumenty potwierdzające jej kwalifikacje

— głosi komunikat KPRP.

Jeżeli ustawa będzie ogłoszona i wejdzie w życie przed 29 lipca, będzie dotyczyć tej procedury naboru na wolne stanowiska sędziowskie, która jest w toku, to bez zastosowania tego przepisu przejściowego, bezpośrednio skutek będzie następował na podstawie przepisu bazowego

— stwierdził Mucha.

Podpisana w czwartek przez prezydenta nowelizacja w odniesieniu do przepisów o ustroju sądów wprowadza m.in. ograniczenie kompetencji kolegiów sędziowskich. Zmieniono np. organ - z kolegium na KRS - rozpoznający odwołania sędziów od decyzji prezesów sądów w sprawach podziału czynności i zakresu obowiązków. Zwiększone mają być też kompetencje prezesów sądów rejonowych.

Zmiany objęły też ustawę o Krajowej Szkole Sądownictwa i Prokuratury i wprowadzić „nowy rodzaj aplikacji - aplikację uzupełniającą - w celu ułatwienia dojścia do zawodu sędziego lub prokuratora osobom posiadającym doświadczenie zawodowe w wymiarze sprawiedliwości, to jest referendarzom sądowym oraz asystentom sędziów i prokuratorów”.

W przepisach o prokuraturze dookreślono charakter oraz zakres uczestnictwa prokuratora w postępowaniach prowadzonych przez organy władzy i administracji publicznej oraz sądy i trybunały.

mly/PAP