NASZ WYWIAD. Szef KNF o SKOK-ach: „Atrakcyjna alternatywa i wartościowy element rynku finansowego”

Polskie SKOK-i stanowią atrakcyjną finansowo i organizacyjnie alternatywę dla kredytów i pożyczek udzielanych przez instytucje pożyczkowe. Z tej perspektywy sektor SKOK stanowi potrzebny i wartościowy element rynku finansowego

—mówi w rozmowie z portalem wPolityce.pl przewodniczący Komisji Nadzoru Finansowego Marek Chrzanowski, komentując też sytuację Getin Noble Banku i proces repolonizacji naszego sektora bankowego.

wPolityce.pl: Jaka jest ogólna kondycja polskiego rynku finansowego w okresie jego repolonizacji. Jakie korzyści płyną z większego udziału polskiego kapitału w bankach?

Marek Chrzanowski, przewodniczący KNF: Rzeczywiście, od kilku lat obserwujemy proces konsolidacji polskiego sektora bankowego oraz wzrostu znaczenia krajowych inwestorów. Na koniec ubiegłego roku polscy inwestorzy kontrolowali niemal 55% sektora bankowego. Mamy też dobrze zdywersyfikowane źródła kapitału zagranicznego (kapitał niemiecki to 10,2% sektora, hiszpański – 8,6%, francuski – 7,0%, a holenderski – 6,9%). Daje to pewną gwarancję bezpieczeństwa sektora bankowego, z uwagi na brak istotnej koncentracji kapitału w ręku inwestorów zagranicznych z jednego kraju. Mówiąc o procesie „polonizacji” sektora bankowego zawsze podkreślam, że należy go postrzegać nie tyle przez pryzmat „narodowości” kapitału, lecz przez pryzmat jego jakości. Wzrost udziału polskich inwestorów w sektorze idzie w parze z poprawą warunków służących bezpiecznemu funkcjonowaniu banków, takich jak ich stabilne finansowanie. Z rynku wycofują się z reguły inwestorzy słabsi, nie będący w stanie zagwarantować finansowania na poziomie adekwatnym do potrzeb dzisiejszej bankowości. Wycofują się także grupy kapitałowe obarczone problemami w swoich krajach macierzystych. Dbamy o to, aby na ich miejsce wchodzili mocni gracze o dużych zasobach kapitału i niezachwianej płynności, ugruntowanej reputacji, dobrym rozeznaniu na rynkach finansowych i doświadczonej kadrze. Konsekwentnie przestrzegamy zasady, aby nowi inwestorzy w polskim sektorze bankowym nie byli gorsi niż dotychczasowi i aby zapewniali stabilne finansowanie i bezpieczne zarządzanie bankiem. Jeśli takich inwestorów udaje się znaleźć w Polsce, to przyjmujemy to satysfakcją. Z drugiej strony podkreślamy także, że nie preferujemy ani nie stygmatyzujemy inwestorów z uwagi na kraj pochodzenia. Każdy potencjalny inwestor jest badany w analogicznym procesie według tych samych przesłanek prawnych. Musi spełniać te same kryteria, czyli mieć dobrą sytuację ekonomiczno – finansową i dawać gwarancję ostrożnego i stabilnego zarządzania bankiem.

Czy możemy liczyć na postępowanie procesu polonizacji?

Nie mamy w tym zakresie żadnych „prognoz” czy „przewidywań”. Komisja sama z siebie tych procesów nie inicjuje. Zostawiamy to mechanizmom rynkowym. Nadzór nie zajmuje się procesem repolonizacji jako takim. Bada konkretne zmiany właścicielskie, warunki ekonomiczno - finansowe, pomysł nowego właściciela na bank, w tym jego strategię i ocenia, czy nie generuje istotnego ryzyka dla banku i sektora finansowego. Analiza jest dokonywana z perspektywy warunków transakcji w danym czasie i jej wpływu na bank.

Wróćmy do pytania o stan polskich banków…

Jeśli chodzi o kondycję sektora bankowego, jest on stabilny, bezpieczny, rentowny i płynny. Gwarantem tego jest solidna baza kapitałowa zapewniająca bankom zachowanie wiarygodności na rynkach finansowych na wypadek zjawisk kryzysowych. Ważnym elementem tego systemu jest sektor bankowości spółdzielczej, którego sytuacja finansowa pozostaje stabilna, choć Urząd KNF identyfikuje tu pewne nieprawidłowości występujące w części podmiotów tego sektora, jak na przykład relatywnie wysokie ryzyko kredytowe przy niskim poziomie rezerw celowych czy wysoka koncentracja kredytowa oraz brak właściwego rozpoznania powiązań kapitałowych i osobowych finansowanych podmiotów. W sektorze banków spółdzielczych trwają obecnie istotne zmiany organizacyjne, które zmierzają w stronę głębszej niż do tej pory integracji. Kwestie sektora banków spółdzielczych są niezwykle istotne, jeśli chodzi o działania Komisji Nadzoru Finansowego oraz Urzędu KNF czego wyrazem było niedawne wyodrębnienie w strukturze Urzędu osobnego departamentu bankowości spółdzielczej. Chcemy mocniej skoncentrować się na uporządkowaniu tego sektor i wyeliminowaniu zjawisk o niekorzystnym charakterze.

Jakie są najważniejsze, z perspektywy nadzoru i stabilności rynku finansowego, wyzwania stojące w najbliższym czasie przed Komisją Nadzoru Finansowego?

Z mojego punktu widzenia bardzo ważne jest podnoszenie efektywności prac Komisji oraz Urzędu KNF, aby sprawnie realizować nasz ustawowy cel, jakim jest zapewnienie prawidłowego funkcjonowania rynku finansowego. Z tego względu istotnym wyzwaniem jest mądra implementacja nowych regulacji, zwłaszcza tych mających na celu ochronę konsumentów. Urząd KNF prowadzi dialog z resortem finansów odpowiadającym za proces legislacyjny oraz z podmiotami nadzorowanymi w zakresie nowych rozwiązań regulacyjnych. Trzeba jednak podkreślić, że wprowadzanie nowych regulacji nie zwalnia inwestorów i klientów z konieczności podejmowania przemyślanych i ostrożnych decyzji. Żadne regulacje nie zastąpią zdrowego rozsądku inwestorów. Niedoświadczeni inwestorzy powinni unikać inwestycji obciążonych znacznym ryzykiem, jeśli nie są w stanie go prawidłowo ocenić. W kategorii wyzwań możemy mówić także o podejmowanych przez nas intensywnych działaniach na rzecz wypracowania przyjaznego środowiska i standardów na potrzeby rozwoju rynku innowacji finansowych, tzw. FinTech. Chcemy być w czołówce krajów, które określane są mianem FinTech Hubów, czyli takich, gdzie firmy z branży nowoczesnych usług finansowych mogą liczyć na pomocną dłoń ze strony instytucji państwowych i gdzie regulacje są dla nich przyjazne w rozwijaniu ich działalności.

Sprawa problemów Getin Noble Banku – poczynione odpisy finansowe – jest dziś powszechnie dyskutowana. KNF nie komentuje sytuacji poszczególnych instytucji, jednak rodzi się pytanie – czy Getin Noble Bank może sprawić problemy sektorowi bankowemu, jako całości?

Zapewniam, że Urząd KNF na bieżąco monitoruje ryzyko w systemie bankowym jako całości i poszczególnych jego podmiotach i podejmuje działania zapobiegawcze oraz prorozwojowe. Jeśli chodzi o Getin Noble Bank SA, należy powiedzieć, że jest on dużym podmiotem notowanym na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie. Finansuje swoją działalność głównie środkami pozyskanymi z bazy depozytowej. Na koniec 2017 r. bank wykazał ujemne wyniki finansowe i jest w trakcie realizacji Programu Postępowania Naprawczego oraz ma zatwierdzony przez KNF Plan Ochrony Kapitału.

Jaka jest ogólna kondycja sektora SKOK, jak przebiegają prowadzone tam procesy naprawcze? Czy, zgodnie z sugestią pojawiającą się dziś w mediach, KNF zamierza lub czuje się zobowiązana podejmować „radykalne” działania w tej grupie instytucji?

Sektor SKOK przechodzi aktualnie restrukturyzację, a priorytetem KNF pozostaje zapewnienie bezpieczeństwa środków zgromadzonych w kasach. Częścią tej restrukturyzacji jest nie tylko postępujący proces mający na celu poprawę sytuacji finansowej Kas w oparciu o programy postępowania naprawczego, ale również przejmowanie kas przez inne kasy lub banki w sytuacji, w której programy naprawcze nie mogą być zrealizowane. W chwili obecnej KNF przygląda się aktualnej sytuacji finansowej Kas na bieżąco nadzorując ten sektor. Podkreślenia wymaga, że zgodnie z komunikatami dostępnymi na stronie internetowej KNF, toczące się postępowania w przedmiocie przejęcia SKOK przez bank dotyczą dwóch spośród 33 podmiotów w sektorze SKOK.

Związek Banków Polskich usilnie lobbuje za zmianami w systemie gwarantowania depozytów w SKOK-ach. Jednocześnie, już trok temu premier Mateusz Morawiecki podkreślał, że nie widzi zasadności wdrażania proponowanych przez ZBP rozwiązań i podkreślił istotę obecności spółdzielczych kas na polskim rynku. Czy z perspektywy Komisji polskie SKOK-i są wartościowym elementem rynku finansowego, czy jednak oustiderem tego sektora?

Polskie SKOK-i stanowią atrakcyjną finansowo i organizacyjnie alternatywę dla kredytów i pożyczek udzielanych przez instytucje pożyczkowe. Z tej perspektywy sektor SKOK stanowi potrzebny i wartościowy element rynku finansowego.