NASZ WYWIAD. Prof. Żaryn: "Cieszę się z zapowiedzi prezydenta Dudy. Konstytucja z 1997 r. jest nieadekwatna do współczesności"

Senat i MSZ powinien bardzo mocno wesprzeć Polonię amerykańską. Jest niedopuszczalne, żeby Polacy mieszkający w USA nie mieli prawa skutecznie dawać świadectwa swoich przeżyć wspólnotowych. Podobne prawo mają obywatele Stanów Zjednoczonych innego pochodzenia

— mówi senator PiS, prof. Jan Żaryn w rozmowie z portalem wPolityce.pl.

wPolityce.pl: „Złożę w Senacie stosowny wniosek, aby referendum konsultacyjne w sprawie konstytucji, odbyło się w tych wielkich listopadowych datach – 10 i 11 listopada tego roku” - zapowiedział prezydent Andrzej Duda podczas obchodów rocznicy podpisania Konstytucji 3 Maja. Co pan senator sądzi o pomyśle prezydenta?

Prof. Jan Żaryn: Cieszę się z zapowiedzi prezydenta Dudy. Konstytucja z 1997 r. jest nieadekwatna do współczesności. Wynika to z wielu powodów, także z kontekstu historycznego latach 90., kiedy wydobywaliśmy się z komunizmu i postkomunizmu. Dzisiaj jesteśmy w innym miejscu historycznym. Praktyka ustrojowa pokazuje, że należy dostosować w jakiejś mierze do niej literę konstytucyjną. Jestem zwolennikiem większej ochrony życia i rodziny. Jest wiele pytań dotyczących zmiany Konstytucji odnoszącej się do dzisiejszego stanu świadomości propaństwowej i proniepodległościowej narodu polskiego. Pojawiają się także pytania w bardziej szczegółowych kwestiach dotyczących porządku konstytucyjnego, który by wyznaczył najważniejszy system wartości w którym mamy żyć jako wspólnota narodowa. Pytania referendalne powinny być adekwatne do zmiennej rzeczywistości naszego społeczeństwa.

Jak Senat wesprze Polonię broniącą Pomnika Katyńskiego w Jersey City?

Nie wiem, jaka będzie decyzja kierownictwa Komisji Spraw Emigracji i Łączności z Polakami za Granicą oraz pana marszałka Senatu. Sądząc jednak po wadze sprawy podczas najbliższego posiedzenia Senatu, które odbędzie się w dniach 9,10,11 maja będziemy się nad tą kwestią zastanawiać. Senat i MSZ powinien bardzo mocno wesprzeć Polonię amerykańską. Jest niedopuszczalne, żeby Polacy mieszkający w USA nie mieli prawa skutecznie dawać świadectwa swoich przeżyć wspólnotowych. Podobne prawo mają obywatele Stanów Zjednoczonych innego pochodzenia. Szeregowanie Polaków jako osób drugiej kategorii przez łamanie umów i próbę przeniesienia tegoż pomnika bez liczenia się z Polonią jest z punktu widzenia zasad demokracji amerykańskiej bardzo złym sygnałem dzielącym ludzi na gorszego i lepszego pochodzenia narodowego. Niedopuszczalne działanie w jakiejkolwiek formie. Argumentacja, że dzieci w parku rozrywki nie mogą patrzeć na żołnierza ugodzonego bagnetem w plecy przez nienawistnego przeciwnika jest tłumaczeniem niesamowicie pokrętnym. Świadczy o tym, że nie chce się przyjąć do wiadomości, że w procesie wychowawczym dzieci i młodzieży istnieje rozpoznawanie skomplikowanych i tragicznych dziejów człowieka. Nie przyjmuję tego wyjaśnienia za dobrą monetę tylko za szukanie wykrętu, który mógłby zostać przyjęty bez przyznawania się do tego, że Polonia została w ten sposób uznana za ludzi gorszej kategorii.

Warto amerykańskiej opinii publicznej przypomnieć, że wszystkie znaki polskości, które funkcjonują na terenie Stanów Zjednoczonych nie są  przypadkowe.

Zawsze są połączone z jakimś dialogiem polsko-amerykańskim. Mamy wiele wspólnych postaci i wydarzeń historycznych ważnych dla relacji polsko-amerykańskich jak Kościuszko, Pułaski, konferencja w Wersalu, zakończenie I wojny światowej. Wiele innych wydarzeń wiąże nasze narody i trzeba o tym przypominać. Katyń to nie jest tylko nasze przeżycie. To część wielkiej historii, także dotyczącej amerykańskiego reagowania na zbrodnię katyńską. Zarówno zaangażowania z naszego punktu widzenia negatywnego, czyli zacierania śladów jak i  pozytywnego, czego przejawem była komisja Maddena. Niepokojące, że dialog polsko-amerykański jest niezrozumiały dla elit samorządowych, które podejmują się tego typu działań. Przecież burmistrz Jersey City ma świadomość jak wielu Polaków tam mieszka.

Steven Spielberg powiedział, że kiedy kręcił go w Polsce kobieta krzyknęła do aktora ubranego w mundur SS, że „bardzo podoba mu się jej ten mundur życzyłaby sobie, żeby Niemcy tu wrócili i znów nas chronili”. Jak można skomentować jego słowa?

Jesteśmy postawieni na baczność w relacjach polsko-żydowskich, żeby bronić prawdy o II wojnie światowej. Musimy przypominać o tym, że Polskie Państwo Podziemne, Rząd Polski na Uchodźstwie oraz Polacy wierni temu państwu i rządowi ratowali Żydów podczas okupacji niemieckiej. Realizowali cel wojny jakim było niesienie pomocy Żydom. Bo to był nasz cel wojny od 1942 r. A z drugiej strony jesteśmy także postawieni na baczności, aby nie dopuszczać do pozornego dialogu polsko-żydowskiego. A byłby dyktatem roszczeniowo-własnościowym. Współczesna Polska realizuje ważny segment naszej przeszłości, czyli zadośćuczynienie i prawo do spadku po własności obywateli II Rzeczypospolitej. Należę nie tylko do klubu senatorskiego PiS, ale m.in. również do Polskiego Towarzystwa Ziemiańskiego, które od wielu lat jest zwolennikiem ustawy reprywatyzacyjnej.

Jakie najważniejsze kwestie powinna regulować ustawa reprywatyzacyjna?

W ramach tej ustawy, której jeszcze niestety nie ma, powinna być uregulowana także kwestia spadkobrania, bo to by zamknęło sprawę roszczeń. Ale ustawa reprywatyzacyjna to nasza wewnętrzna sprawa. Nikt z zewnątrz, żadna, nawet bardzo potężna organizacja nie może nam stawiać warunków według których mamy regulować wewnętrzne kwestie. Mieszkańcami II RP byli Polacy narodowości polskiej i żydowskiej. Jedni i drudzy powinni mieć prawo do dziedziczenia swojej własności. Brak ustawy reprywatyzacyjnej jest jednym z powodów dla których mniej lub bardziej bezczelnie próbuje się wtrącać w nasze sprawy. Robią to struktury i organizacje międzynarodowe, którym się wydaje, że mogą w Polsce bezkarnie dyktować warunki i wpływać na nasze wewnętrzne regulacje prawne i stosunki własnościowe co należy do kompetencji państwa polskiego.

Not. TP