W sprawie tzw. ustawy degradacyjnej prezydent podjął decyzję ważną, ale też odważną, mając świadomość, że reakcje mogą być różne, że spotka się i z krytyką, także ze strony osób z obozu, z którego się wywodzi, czy z grona swych sympatyków

— powiedział rzecznik prezydenta Krzysztof Łapiński.

Prezydent Andrzej Duda w piątek ogłosił, że zdecydował o zawetowaniu tzw. ustawy degradacyjnej. Ustawa pozbawia stopni wojskowych członków Wojskowej Rady Ocalenia Narodowego i daje możliwość pozbawiania takich stopni osób i żołnierzy rezerwy, którzy w latach 1943-1990 swoją postawą „sprzeniewierzyli się polskiej racji stanu”.

Zapytany w sobotę w radiowej Trójce, jak prezydent zareagował na krytykę jego decyzji o zawetowaniu tej ustawy, Łapiński odpowiedział, że „spokojnie, bo przecież (prezydent) spodziewał się, że część osób może zareagować trochę emocjonalnie, nie do końca zrozumieć intencje prezydenta”.

Stąd - zaznaczył Łapiński - prezydent sam na konferencji przedstawił swą decyzję i ją wyjaśniał, to nie był komunikat prasowy, czy wystąpienia któregoś z prezydenckich ministrów. Rzecznik prezydenta podkreślił, że Andrzej Duda sam bardzo precyzyjnie wyjaśniał, jaki ma pogląd na aparat represji czy na osoby, które ten aparat w PRL tworzyły i „dawał przykłady swoich działań politycznych, kiedy trzeba było to rozliczyć”, jak współtworzenie ustawy lustracyjnej, czy podpisanie ustawy dezubekizacyjnej.

Stąd mam nadzieję, że osoby, które dziś krytykują prezydenta z pozycji takich nazwijmy prawicowych, czy rozczarowanych, także dostrzegą te aspekty, na które prezydent zwracał uwagę

— powiedział rzecznik prezydenta.

Dodał, że ma nadzieję, iż „emocje opadną i już takiej krytyki nie będzie w najbliższym czasie”.

Zaznaczył, że prezydent zwrócił uwagę na kilka rzeczy, jako prawnik wskazał na mankamenty ustawy. W tym kontekście Łapiński mówił, że jeśli chodzi o członków Wojskowej Rady Ocalenia Narodowego nie ma tam trybu odwoławczego, a więc „nawet na gruncie europejskich konwencji może być to kwestionowane” i powodować potem roszczenia wobec państwa polskiego.

Rzecznik prezydenta dodał, że Andrzej Duda wskazywał na konkretne przykłady.

Trudno, żeby do jednego worka wrzucać gen. Kiszczaka, czy Jaruzelskiego, z gen. Hermaszewskim i też nie pozostawiać mu prawa do odwołania się od tej decyzji

— powiedział Łapiński.

Podkreślił, że prezydent powiedział „jeśli ta sprawa jest ważna i można ją uregulować, to trzeba zrobić taką ustawę, która będzie, jeśli chodzi o jej aspekt prawny, napisana bardzo dobrze”. Stąd - przypomniał Łapiński - prezydent zaprosił m.in. środowiska kombatanckie i szefa MON na spotkanie po świętach.

Pytany o weto prezydenta inny z gości sobotniej audycji, europoseł PiS Ryszard Czarnecki, który prywatnie jest zięciem gen. Mirosława Hermaszewskiego, powiedział, że chcąc być lojalnym zarówno wobec rodziny, jak i wobec rodziny politycznej, w sprawie tej „będzie głośno milczał”.

Natomiast rzeczywiście sytuacja, w której pierwszy i jedyny do tej pory polski kosmonauta, jest traktowany tak samo, jak pan Kiszczak, myślę, że wielu Polaków zaskoczyła

— powiedział Czarnecki.

Podkreślił przy tym, że „sama ustawa, jako taka, kierunkowo, jest potrzebna”.

Poseł Kukiz‘15 Grzegorz Długi stwierdził, że tego, iż „polski wymiar sprawiedliwości nie poradził sobie z gen.Jaruzelskim” nie można „nadrabiać jakimiś ustawami, które tak naprawdę, gdyby nie były smutne, to (byłyby) zabawne”.

Pomników nie burzmy, mówmy jaka była prawda - nawet jeśli była trudna. Dla mnie Jaruzelski nigdy nie był polskim generałem, wobec tego nie ma mu co odbierać i szkoda czasu na takie emocjonalne zabawy (…) nie wiem, dlaczego w ogóle zabraliśmy się na ten temat

— powiedział.

Według posła Kukiz‘15, Jaruzelski zasługuje „na maksymalne potępienie historyczne”. „I historia to zrobi” - powiedział dodając, że stanie się tak „pomimo że ostanie dwadzieścia kilka lat to była jednak próba wybielania Jaruzelskiego” i twierdzenia, że stan wojenny to było „mniejsze zło”.

To wybielanie Jaruzelskiego prawdopodobnie powoli się zakończy, natomiast to nie oznacza, że mamy się bawić w jakieś odbieranie tytułów. Są argumenty logiczne, że skoro pośmiertnie można nadać czy podwyższyć stopień wojskowy, to można go też obniżyć, ale w tej chwili nie o to chodzi, skończmy z emocjami, zabierzmy się za solidną pracę. Historia oceni tych czy innych członków WRON w sposób odpowiedni, myślę, że już oceniła i na tym bym pozostał

— dodał Długi.

Szefowa Nowoczesnej Katarzyna Lubnauer powiedziała, że cieszy ją weto. Według niej, ustawa jest bezsensowna i „nie ma sensu ściganie duchów”. Lubnauer stwierdziła, że ta ustawa to jeden z przykładów, jak PiS uprawia coś, co ona nazywa polityką zastępczą.

Czyli zamiast zajmowania się rzeczywistymi problemami Polaków zajmujemy się degradacją osób, które już nie żyją. Co to da komukolwiek?

— powiedziała szefowa Nowoczesnej dodając, że historia najlepiej ocenia dokonania lub błędy różnych polityków, w tym wypadku generałów.

Lubnauer oceniła ponadto, że wśród polityków obozu rządzącego trwa wyścig o głosy prawicowego elektoratu i wśród związanych z tym działań wymieniła m.in. przygotowanie w kierowanym przez Zbigniewa Ziobrę Ministerstwie Sprawiedliwości nowelizacji ustawy o IPN, niedawne wypowiedzi b. szefa MON Antoniego Macierewicza, czy b. premier Beaty Szydło. Zdaniem Lubnauer być może weto prezydenta będzie jednym z elementów wykorzystywanych w tej walce o poparcie wśród prawicowego elektoratu.

Również europoseł PSL Jarosław Kalinowski ocenił, że tzw. ustawa degradacyjna jest bezsensowna i dobrze, że prezydent ją zawetował.

Przy deficycie dobrych decyzji pana prezydenta to w dwójnasób dobra decyzja. Przy okazji jest to, mam wrażenie, jeżeli nie cios, to porządny pstryczek w byłego już, na szczęście, ministra Antoniego Macierewicza

—skomentował.

Często słyszałem taką opinię, że gen. Jaruzelskiego trzeba zdegradować z dwóch przyczyn: bo złamał konstytucję wprowadzając stan wojenny i dlatego, że odpowiada za śmierć naszych współobywateli w 1970 i 1981 roku. Ale w ten sposób można by degradować też innych wojskowych. Przepraszam za to porównanie, którego użyję, ale chcę pokazać bezsensowność tej ustawy. Był taki wojskowy w naszej historii, bardzo ważna postać w historii, który też złamał konstytucję i odpowiada za śmierć bratnią - marszałek Józef Piłsudski

— dodał Kalinowski.

Europoseł zastanawiał się także, na ile prezydentowi w decyzji pomogły sondaże, według których - jak mówił Kalinowski - 75 proc. Polaków jest przeciwna tego typu ustawie.

Pozytywnie do decyzji prezydenta ws. tzw ustawy degradacyjnej odniósł się także poseł PO Andrzej Halicki.

Prezydent słusznie podjął decyzję o wecie. (…) Problem polega na tym, że ta ustawa nie dotyka tylko WRON, ona ma dużo szersze działanie i może stanowić także podstawę do degradacji innych - jest aktem, który zbiorowo osądza winę

— powiedział.

Halicki uważa, że „jeżeli już oceniać tych, którzy sprzeniewierzyli się interesowi narodowemu i działali przeciwko polskiemu społeczeństwu, nawet tak dramatycznie, że są tego ofiary, to powinna być to ocena indywidualna, prawna bądź też symboliczna, ale indywidualna, a nie zbiorowa”.

Żadna ustawa nie powinna zbiorowo karać i zbiorowo osądzać

— podkreślił poseł PO.

Prezydent przedstawiając w piątek decyzję o zawetowaniu tzw. ustawy degradacyjnej podkreślił, że ma jednoznaczne poglądy na osoby budujące aparat opresji, ale jego sprzeciw budzi pozbawianie stopni wszystkich członków Wojskowej Rady Ocalenia Narodowego, w tym gen. Mirosława Hermaszewskiego, z mocy samego prawa. Stawia ich to - mówił - w gorszej sytuacji niż stalinowskich oprawców, którym przysługuje tryb odwoławczy. Wyraził też zastrzeżenia wobec przepisów o odebraniu stopnia wojskowego osobom nieżyjącym. Chodzi o to, że w przypadku, jeśli nie ma rodziny lub instytucji, która przystąpiłaby do postępowania ws. odebrania stopnia wojskowego osobie nieżyjącej, nie jest zapewniona w inny sposób reprezentacja interesów takiej osoby.

ems/PAP