NASZ WYWIAD. Dr Majchrzak (IPN): Do ustawy degradacyjnej powinien zostać wprowadzony tryb odwoławczy

Nie nazywam ani Jaruzelskiego ani Kiszczaka generałami. Jeżeli ktoś o chce o nich mówić, powinien dodawać, że byli generałami Ludowego Wojska Polskiego. Z takimi życiorysami żaden z nich w wolnym i demokratycznym kraju nie powinien być generałem. Jeżeli weźmie pan do ręki jakikolwiek mój tekst, przy Jaruzelskim ani przy Kiszczaku nie ma wpisanego stopnia generalskiego

— mówi portalowi wPolityce.pl dr Grzegorz Majchrzak, historyk IPN.

wPolityce.pl: Prezydent Andrzej Duda w dzisiejszym przemówieniu zanim poinformował o zawetowaniu tzw. ustawy degradacyjnej, odwołał się do pańskich argumentów. „A jak przyznaje historyk IPN, nie tylko Hermaszewski został wpisany do WRON bez swojej woli, prawdopodobnie to był rozkaz” - powiedział prezydent.

Grzegorz Majchrzak: Na pewno Mirosław Hermaszewski o tym najgłośniej mówił. Drugi członek Wojskowej Rady Ocalenia Narodowego (WRON) też mówił, że o obecności w tej instytucji dowiedział się dopiero 13 grudnia rano. Generalnie to jest rzecz znana historykom. WRON był w rzeczywistości ciałem dekoracyjnym i fasadowym. Prawdziwe centrum decyzyjne było w zupełnie innym miejscu.

Kto w stanie wojennym rzeczywiście podejmował decyzje?

Wojciech Jaruzelski i jego najbliższe otoczenie, czyli tzw. Dyrektoriat. Gdybyśmy przyjrzeli się czym zajmował się WRON to okażę się, że spotykali się z robotnikami w zakładach pracy.

Ale nie ulega wątpliwości, że Jaruzelski i Kiszczak powinni zostać zdegradowani.

Nie nazywam ani Jaruzelskiego ani Kiszczaka generałami. Jeżeli ktoś o chce o nich mówić, powinien dodawać, że byli generałami Ludowego Wojska Polskiego. Z takimi życiorysami żaden z nich w wolnym i demokratycznym kraju nie powinien być generałem. Jeżeli weźmie pan do ręki jakikolwiek mój tekst, przy Jaruzelskim ani przy Kiszczaku nie ma wpisanego stopnia generalskiego. Jaruzelski i Kiszczak powinni zostać pozbawieni stopni wojskowych za życia. Dla Jaruzelskiego to byłaby najgorsza kara.

Prezydent wskazywał, że do tzw. ustawy degradacyjnej powinien być wprowadzony tryb odwoławczy. Co pan sądzi o tej propozycji?

Do ustawy degradacyjnej powinien zostać wprowadzony tryb odwoławczy. Nie wiem jednak jak powinno się to odbywać, bo jestem historykiem, a nie prawnikiem. Ludzie, którzy zachowywali się niegodnie, służyli złej sprawie, nie powinni tych stopni wojskowych posiadać. To nie ulega wątpliwości.

Gen. Hermaszewski i inni, którzy zostali zapisani do WRON wbrew własnej woli, mogli zrezygnować z przynależności do tej instytucji.

W przypadku gen. Hermaszewskiego przynależność do WRON z pewnością nie jest powodem do dumy. On zajmował się we WRON młodzieżą. Dla mnie to jednak nie jest powód, żeby go degradować. Istnieją dużo poważniejsze zachowania, za które degradacja powinna następować. Jeżeli pan porówna Hermaszewskiego, który z powodów czysto propagandowych został włączony do WRON i pasował tam jak kwiatek do kożucha, z Kiszczakiem czy Jaruzelskim to są zupełnie inne kwestie.

Pojawiają się propozycje karania członków Rady Państwa za wprowadzenie stanu wojennego. Jak pan skomentuje tę propozycję?

Członkowie Rady Państwa tylko przyklepali wprowadzenie stanu wojennego. Osobami decyzyjnymi i odpowiedzialnymi za wprowadzenie stanu wojennego był zupełnie kto inny. Członkowie Rady Państwa robili za alibi dla autorów stanu wojennego. Rozliczajmy tych, którzy odgrywali poważne i ważne role. Wyciągajmy konsekwencje wobec tych, którzy rzeczywiście odpowiadają za stan wojenny.

Trudno się nie zgodzić, że należy rozliczać rzeczywistych sprawców.

Tak i rozliczajmy ich zdecydowanie.

Not. TP

CZYTAJ RÓWNIEŻ: NASZ WYWIAD. Dr Majchrzak: „Ustawa dezubekizacyjna dotyczy osób zatrudnionych w SB. To był wybór piłkarzy, że zostawali funkcjonariuszami”