Strona ukraińska wprowadziła zakaz dla poszukiwania polskich ofiar i nie zniosła go. Dziś Ukraina protestuje przeciwko temu, że w Polsce znowelizowano ustawę o IPN. Przemilczeli, że oni to samo zrobili w odniesieniu do  OUN-UPA ponad rok temu. Polska strona wtedy nie protestowała. Nie podejmowała żadnych kroków, które miały blokować po stronie ukraińskiej badania i  poszukiwania. To w ogóle nie do pomyślenia

— mówi wiceprezes Instytutu Pamięci Narodowej oraz dyrektor Biura Poszukiwań i Identyfikacji IPN prof. Krzysztof Szwagrzyk w rozmowie z portalem wPolityce.pl.

wPolityce.pl: Panie profesorze, jakie konkretnie przepisy blokują poszukiwania polskich ofiar na Ukrainie?

Prof. Krzysztof Szwagrzyk: Rzecz nie polega na tym, że istnieją przepisy, które nakładają na polską stronę obowiązek spełnienia formalności, żebyśmy uzyskali zgodę na poszukiwania. Sprawa polega na niechęci strony ukraińskiej, żebyśmy prowadzili prace poszukiwawcze i ekshumacyjne na terenie Ukrainy.

Ukraińska ustawa o ochronie bojowników OUN-UPA nie blokuje prac poszukiwawczych?

Na pewno ta ustawa miała wpływ na decyzje, które zostały podjęte wiosną 2017 r. Przypomnijmy, że te decyzje ciągle są aktualne. Strona ukraińska wprowadziła zakaz dla poszukiwania polskich ofiar i nie zniosła go. Dziś Ukraina protestuje przeciwko temu, że w Polsce znowelizowano ustawę o IPN. Przemilczeli, że oni to samo zrobili w odniesieniu do  OUN-UPA ponad rok temu. Polska strona wtedy nie protestowała. Nie podejmowała żadnych kroków, które miały blokować po stronie ukraińskiej badania i  poszukiwania. To w ogóle nie do pomyślenia.

Czy jest jakaś szansa na porozumienie ze stroną ukraińską?

Nie mogę sobie wyobrazić trwałej sytuacji, trwającej latami, w której strona ukraińska, którą Polska wspiera na wielu polach mówiła nam Polakom: nie będziecie mieli prawa do poszukiwania szczątków swoich rodaków pochowanych na terenie państwa ukraińskiego. Zakaz poszukiwań szkodzi nam wszystkim, ale najbardziej szkodzi samej Ukrainie, jedynemu państwu w Europie, które zakazują nam prowadzenia prac poszukiwawczych. My nie mówimy o upamiętnianiu, nie mówimy w tej chwili o budowach pomników. Mówimy jedynie o ludzkim niezbywalnym prawie do poszukiwania szczątków swoich bliskich.

Panie profesorze, chciałem spytać jak wyglądają poszukiwania ofiar żołnierzy AK zamordowanych przez Sowietów w „obławie augustowskiej”? Czy prace będą prowadzone również na Białorusi?

Prace poszukiwawcze będą prowadzone w różnych miejscach. To jest jedno z tych miejsc, które badaliśmy i będziemy badać do skutku.

Rozmawiał Tomasz Plaskota

CZYTAJ RÓWNIEŻ:

Prof. Szwagrzyk dla wPolsce.pl: Jeszcze w tym roku odbędzie się konferencja, na której ujawnimy kolejne nazwiska ofiar. WIDEO

Dziś Dzień Pamięci Ofiar Obławy Augustowskiej. 72 lata temu, rozpoczęto operację, w której zginęło co najmniej 592 działaczy podziemia niepodległościowego