Jeżeli wobec Polski się uruchamia różne procedury o charakterze quasi-sankcji, to również Polska powinna także w sposób zdecydowany upomnieć się o stworzenie ścieżek prawnych, które by przymusiły państwo niemieckie do zwrotu dzieł sztuki zrabowanych w Polsce

— powiedział w rozmowie z portalem wPolityce.pl Arkadiusz Mularczyk, poseł PiS.

wPolityce.pl: Niemiecka prawnik Claudia von Selle w wywiadzie dla „Deutsche Welle” przyznała, że w Niemczech znajduje się co najmniej 0,5 mln zrabowanych podczas II wojny światowej polskich dzieł sztuki i nie ma wciąż regulacji prawnych dotyczących ich zwrotu, ponieważ niemieccy politycy nie chcą podejmować tego tematu. Może warto byłoby, aby strona polska wykazała zdecydowaną inicjatywę w tej sprawie?

Arkadiusz Mularczyk: Zwróciłem uwagę na ten wywiad. Rzeczywiście można odnieść wrażenie, że cała restytucja to są tylko działania pozorowane. Jeśli wiemy, że tych dzieł sztuki było zagrabionych setki tysięcy, a rocznie Polska odzyskuje kilkanaście obrazów i innych dzieł sztuki, to jest to proces pozorny, który toczy się bez większych efektów.

Czy można pana zdaniem zrobić, aby to zmienić?

Widzę tutaj pole do działania w Parlamencie Europejskim oraz Radzie Europy. Nie chcę, jeszcze mówić o konkretnych działaniach, ale widzę tutaj kilka pól do działań. Skłonić organizacje międzynarodowe, których Polska jest członkiem, do podniesienia tej problematyki i przygotowania rezolucji, które by obligowały państwo niemieckie do stworzenia odpowiednich procedur. Jeżeli wobec Polski się uruchamia różne procedury o charakterze quasi-sankcji, to również Polska powinna także w sposób zdecydowany upomnieć się o stworzenie ścieżek prawnych, które by przymusiły państwo niemieckie do zwrotu dzieł sztuki zrabowanych w Polsce. Być może polski MSZ powinien też wprost zwrócić się do niemieckiego MSZ czy do nawet do kanclerz Niemiec z prośbą o przygotowanie odpowiedniej regulacji prawnej dotyczącej tych dzieł. Wspomniany artykuł daje pole do działań, które powinny być podjęte w najbliższych miesiącach.

Czy polska strona powinna się skonsultować z niemiecką prawnik, które wydaje się mieć sporą wiedzę w kwestii zrabowanych polskich dzieł sztuki?

Tak, myślę, że warto z nią nawiązać kontakt. Ona ma wiedzę i wie, jak dotychczas procedury w tej sprawie wyglądały.

Polska nie jest jedynym państwem, któremu Niemcy zrabowały dzieła sztuki podczas II wojny światowej. Czy widzi pan pole do współpracy z tymi państwami w kwestii odzyskania dzieł sztuki?

Zdecydowanie tak. Na chwilę obecną należałoby ustalić wśród takich krajów naszych sojuszników. Tych krajów jest co najmniej kilkanaście. To wymaga skordynowanych działań polskiej dyplomacji na arenie międzynarodowej. Myślę, że kluczem do tego jest przygotowanie raportów dotyczących tej kwestii w poszczególnych krajów. W Polsce nad tym pracujemy. Raport dotyczący problemów z odzyskaniem dzieł sztuki powinien być pewnym punktem wyjścia.

Niemiecka prawnik mówi we wspomnianym wywiadzie, że niemieccy politycy nie chcą podjąć kwestii oddania Polsce zrabowanych dzieł sztuki, bo w ten sposób „ryzykowaliby utratą popularności”. Czy to odpowiednie uzasadnienie do tego, aby nie oddać Polsce dzieł sztuki?

Ten argument o jakimś polsko-niemieckim pojednaniu, którym próbuje się dusić wszelkie inicjatywy restytucyjne czy reparacyjne pokazuje, że problem rozliczenia się z drugą wojną światową jest problemem wstydliwym i niepopularnym dla Niemców. Ta propaganda, która w Polsce jest prezentowana przez niektórych niemieckich dziennikarzy i media mija się z rzeczywistością. W Niemczech w ogóle nie myślą o jakimkolwiek pojednaniu, ale wręcz przeciwnie myślą o tym, żeby się nie rozliczać i nie zapłacić Polsce jakichkolwiek zadośćuczynień w związku z kradzieżami i zbrodniami jakie były podczas II wojny światowej. Jeśli oni twierdzą, że się rozliczyli z nazizmu, a z drugiej strony nie chcą oddać zrabowanych dzieł sztuki, bo to spowoduje spadek poparcia dla polityków, to świadczy o tym, że po prostu wobec nas są nieszczerzy.

Rozmawiał Adam Stankiewicz