W ramach III edycji Funduszy Norweskich społeczeństwo obywatelskie otrzyma 53 mln euro - poinformował w środę wicepremier Piotr Gliński. Środki te zostaną podzielone na dwa fundusze: ogólnopolski i regionalny; zarządzane przez oddzielnych operatorów. O sprawie poinfrmował dziś portal wPolityce.pl.

CZYTAJ WIĘCEJ: NASZ NEWS. Znamy warunki kompromisu ws. Funduszy Norweskich. Polski rząd wynegocjował warunki, gwarantujące wsparcie III sektora. Dziś Norwegia prześle memorandum

Na spotkaniu poświęconym zakończeniu negocjacji dotyczących Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego (tzw. Funduszy Norweskich) Gliński przypomniał, że w ramach III edycji Polska otrzymała w sumie 809 mln euro, z czego w ramach priorytetu „społeczeństwo obywatelskie” - 53 mln euro, czyli 6,5 proc. całej kwoty.

Gliński przyznał, że rozmowy, zwłaszcza dotyczące społeczeństwa obywatelskiego były trudne, ale - w dużej mierze dzięki wsparciu norweskiej ambasady - udało się je doprowadzić do pozytywnego finału. Ocenił, że negocjacje przedłużały się ze względu na sytuację polityczną w Norwegii - po wyborach przebiegały sprawniej.

Wicepremier zwrócił uwagę, że Polska jest największym beneficjentem tych środków.

Jak poinformował dyrektor Departamentu Społeczeństwa Obywatelskiego w KPRM Wojciech Kaczmarczyk, w czasie negocjacji strona polska wskazywała na to, że obecnie środki z Funduszy Norweskich nie docierają do organizacji z mniejszych ośrodków - około połowę otrzymywały organizacje w Polski centralnej i Mazowsza. Przykładowo, na ponad 600 dotacji organizacje w woj. opolskiego otrzymały 4, a z podkarpackiego - 11.

„Sposób dystrybucji tych środków w jakiś sposób dyskryminował organizacje działające z daleka od Warszawy”

— ocenił Kaczmarczyk.

W nowej edycji wynegocjowano, jak poinformował Kaczmarczyk, stworzenie dwóch funduszy w ramach priorytetu „społeczeństwo obywatelskie” - ogólnopolskiego, na który przeznaczono 56 proc. środków (30 mln euro) oraz regionalnego, który otrzyma 44 proc. środków (23 mln euro).

Kluczową kwestią był wybór operatora środków. Dotychczas środki rozdzielała Fundacja im. Stefana Batorego, z czego część organizacji nie była zadowolona. Pojawił się pomysł, żeby operatorem został powstający Narodowy Instytut Wolności - Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego, nowa instytucja, która ma wspierać organizacje. Jednak Norwegowie, jak tłumaczył Kaczmarczyk, chcą dążyć to tego, by środki te były rozdzielane przez organizacje pozarządowe.

W ramach nowej perspektywy będzie dwóch operatorów wyłonionych w konkursie. Startować w nim będą mogły konsorcja organizacji, które mają już jakieś doświadczenie w dystrybucji środków, np. z Funduszu Inicjatyw Obywatelskich.

Zdaniem Kaczmarczyka w Polsce jest zbyt mało organizacji, które samodzielnie udźwignęłyby takie zdanie, stąd wymóg, by w konkursie startowały konsorcja, złożone z przynajmniej dwóch podmiotów.

Konkurs przeprowadzać będzie Biuro Mechanizmów Finansowych EOG w Brukseli, jednak wyboru dokonywać ma komitet selekcyjny złożony w równej mierze z przedstawicieli polskiego rządu i rządów państw darczyńców. Konkurs rozstrzygany ma być w drodze kompromisu; jeśli się to nie uda, zostanie zorganizowana druga tura. Jeśli i w niej nie uda się dojść do konsensusu, głos decydujący będzie mieć przewodniczący - przedstawiciel państwa darczyńcy.

W opinii Kaczmarczyka podział środków na dwa fundusze i procedura konkursu na operatorów stwarzają szansę na większą regionalizację, różnorodność, zapewniają też transparentność procedur.

„To, na czym nam zależało, to stworzenie szansy dla organizacji dotychczas pomijanych. Jak ją wykorzystają, to od nich zależy”

— powiedział.

Zaznaczył, że to, jak środki zostaną wykorzystane, zależy od pomysłowości organizacji, które się będą o nie ubiegać.

Dyrektor Departamentu Programów Pomocowych w MR Przemysław Derwich poinformował, że po pozytywnym zakończeniu negocjacji, kolejnym krokiem będzie podpisanie porozumienia, prawdopodobnie do końca roku. To otworzy drogę do tego, by przygotować projekty programów, które będą realizowane przez operatorów. Jego zdaniem pierwsze środki będą dostępne pod koniec przyszłego roku, wtedy ogłoszone będą pierwsze konkursy; większość konkursów będzie zapewne orgaznizowana w 2019 r.

Z kolei jeśli chodzi o konkursy na operatorów, pierwszy ma być przeprowadzony konkurs na operatora krajowego, w pierwszej połowie przyszłego roku. Następnie zostanie wybrany operator regionalny.

„To oznacza, że już należy myśleć o tworzeniu konsorcjów i dobrej ofercie konkursowej”

— podkreślił Kaczmarczyk.

Gliński poinformował, że poza środkami w ramach priorytetu „społeczeństwo obywatelskie” obszar ten zostanie wsparty w ramach Funduszu Współpracy Dwustronnej. Dofinasowane zostaną dwa rządowe programy: Korpus Solidarności (wspierający wolontariat) i Uniwersytety Ludowe. Wicepremier ocenił, że w obu tych obszarach cenne może się okazać korzystanie z doświadczeń skandynawskich. Kaczmarczyk dodał, że na oba te obszary może zostać przeznaczonych po kilka milionów euro.

Derwich przypomniał, że technicznie na Fundusze Norweskie składają się Norweski Mechanizm Finansowy oraz Mechanizm Finansowy Europejskiego Obszaru Gospodarczego. Są formą bezzwrotnej pomocy zagranicznej przyznanej przez Norwegię, Islandię i Liechtenstein nowym członkom UE. W zamian państwa darczyńcy korzystają z dostępu do rynku wewnętrznego Unii Europejskiej (choć nie są jej członkami). Odbiorcami funduszy jest łącznie 16 krajów UE: 12 państw, które przystąpiły do wspólnego rynku w 2004 r. i 2007 r. oraz Hiszpania, Portugalia i Grecja i Chorwacja.

Fundusze Norweskie, jak mówił Derwich, wspierają przedsiębiorców, samorządy, kulturę, zdrowie, sprawiedliwość, sprawy wewnętrzne; jest także fundusz stypendialny i szkoleniowy - w sumie 11 programów w nowej perspektywie. Ich operatorami, poza obszarem „społeczeństwo obywatelskie”, są głównie ministerstwa.

Obecnie zakończono II edycję Funduszy Norweskich na lata 2009-2014, poprzednia dotyczyła okresu 2004-2009. Kolejna, III edycja przewidziana jest na lata 2014-2021.

CZYTAJ WIĘCEJ: NASZ NEWS. Znamy warunki kompromisu ws. Funduszy Norweskich. Polski rząd wynegocjował warunki, gwarantujące wsparcie III sektora. Dziś Norwegia prześle memorandum

PAP/mall