To może być rewolucja i koniec bezkarności handlarzy roszczeń. Patryk Jaki, przewodniczący Komisji Weryfikacyjnej przedstawił założenia projektu tzw. dużej ustawy reprywatyzacyjnej. Nowe prawo zakłada, ze odszkodowania mogą być wypłacone jedynie osobom o polskiej narodowości i jedynie osobom fizycznym. Projekt zakłada wypłatę odszkodowań do 20 lub 25 proc. wartości nieruchomości i to obliczanej na moment nacjonalizacji, a nie opierając się na jej dzisiejszej wartości.

Państwo polskie uznaje, że należy się zadośćuczynienie za znacjonalizowaną własność przez komunistów. (…) Nie może być tak, że jedną krzywdę naprawiamy za pomocą krzywdą innych ludzi, dlatego proponujemy mechanizm, który jest już znany w polskim prawodawstwie i akceptowany również na poziomi instytucji europejskich, ponieważ musimy myśleć kilka kroków do przodu.

– tłumaczył dziś Patryk Jaki.

Chcemy zaproponować prawo, które będzie wysokiej jakości, które spowoduje, że również potencjalne odwołania do różnych instytucji europejskich nie spowoduje, że państwo będzie musiało płacić odszkodowania. Dlatego jako podstawę przyjęliśmy mechanizm, który funkcjonuje, to znaczy „mienie zabużańskie”, mianowicie zwroty w wysokości 20 proc. utraconego mienia - tłumaczył Jaki.

– stwierdził.

Jakie są najważniejsze założenia projektu? Najważniejsze, że są one uniwersalne dla wszystkich przypadków, bez rozróżnienia na indywidualne przypadki.

Zwrot nieruchomości odbywać się będzie w trzech formach:

do 20 proc. w formie pieniężnej do 25 proc. w obligacjach do 20 procent w możliwości zaliczenia na poczet nabycia nieruchomości Skarbu Państwa lub przekształcenia użytkowania wieczystego we własność.

1. Zakaz zwrotu nieruchomości w „naturze”, czyli wyłączone są zwroty żłobków, szkół i nieruchomości użyteczności publicznej w całości.

2. Wnioski o wypłatę odszkodowania można będzie składać tylko przez okres 12 miesięcy (licząc od stycznia 2018 roku)

3. Wypłata odszkodowania będzie się odbywała tylko w ramach możliwości finansowych państwa (minister finansów stworzy listę osób, którym wypłacone będzie odszkodowanie w ustalonym trybie)

4. Indemnizacja zasada obowiązującą. Dotychczas zdarzało się, że z roszczeniami występowali obywatele państw, z którymi PRL podpisywała umowy indemnizacyjne w latach 50. i 60. Te osoby powinny być „spłacone” przez kraje, które nadały im obywatelstwa i podpisały z Polska umowy indemnizacyjne (m.in. USA, Wielka Brytania i Dania)

5. Zlikwidowana zostaje instytucja kuratora.

6. O odszkodowanie mogą ubiegać się tylko osoby spokrewnione w pierwszej linii (wstępni i zstępni) oraz małżonkowie.

7. Zakaz zwrotów na rzecz osób zmarłych.

8. Zakaz zwrotów dla reaktywowanych po wojnie spółek przedwojennych.

9. Zakaz zwrotów kamienic wraz z lokatorami.

10. Wznowienia postępowań zamkniętych, co do których istnieją podejrzenia, ze ich podstawą stało się przestępstwo.

11. Nieruchomości, wobec których nie pojawią się w ciągu roku wnioski zwrotowe, przechodzą na rzecz skarbu państwa.

12. Całkowite zniesienie „Dekretu Bieruta”

13. Sprawy nierozstrzygnięte są umarzane i mogą być rozstrzygnięte wyłącznie w myśl nowych przepisów.

Dziś dziennikarze pytali Patryka Jakiego jaka może być finansowa skala problemu reprywatyzacji. Jaki przytoczył kwotę 15 miliardów złotych, ale przyznał, że całkowite obliczenie nie jest obecnie możliwe.

Nikt nie wie, jaka będzie skala tych roszczeń. Dlatego zaproponowaliśmy mechanizm, który pozwoli to zablokować. Sprawa będzie wyglądać następująco: w 2018 roku składane są wszystkie roszczenia. Potem je podliczymy i dopiero w 2019 roku minister finansów przeznaczy pierwszą kwotę na wypłatę odszkodowań i ją zakomunikuję.

– tłumaczył dziś Patryk Jaki.