Kazachstan jest przykładem tego, w jaki sposób można uczciwie traktować polską społeczność; tego oczekiwalibyśmy także w innych krajach - powiedział PAP szef gabinetu prezydenta Krzysztof Szczerski. Dodał jednak, że ze względów ekonomicznych społeczność ta wymaga troski państwa polskiego.

W czwartek z Polakami mieszkającymi w Kazachstanie spotka się w Astanie para prezydencka Andrzej Duda i Agata Kornhauser-Duda.

Szczerski zapowiedział, że prezydent podczas spotkania będzie mówić o możliwościach repatriacji, jakie dają ostatnie regulacje. Jak powiedział PAP szef gabinetu prezydenta, moralnym obowiązkiem polskiego państwa jest danie możliwości powrotu do ojczyzny wszystkim tym, którzy takiego wyboru dokonają, ale - jak podkreślił - prezydent pozostawia tę decyzję każdej osobie. „To jest decyzja indywidualna każdej rodziny, osoby, to nie są wybory sentymentalne, lecz życiowe” - podkreślił Szczerski.

Według niego prezydent chce rozmawiać z Polakami w Kazachstanie o ich przyszłości i o tym, jakiej formy wsparcia oczekują od Polski.

To jest dyskusja bardzo istotna, w jaki sposób polskie państwo najbardziej efektywnie może im pomóc - poprzez politykę repatriacji czy poprzez politykę wsparcia ich tam na miejscu, a jeśli tak, to jakimi instrumentami; co dzisiaj jest potrzebne tam Polakom żyjącym w Kazachstanie

— zaznaczył szef gabinetu prezydenta.

Podkreślił, że w Kazachstanie dzisiaj żyją już głównie potomkowie wywiezionych, którzy podtrzymują swoją tożsamość narodową i pozostają silnie związani z kulturą polską.

Ze względów ekonomicznych i warunków życiowych to jest jednocześnie wspólnota, społeczność, która wymaga szczególnej troski polskiego państwa

— powiedział.

Jak zaznaczył, Polacy w Kazachstanie powinni czuć, że mogą liczyć na wsparcie i pomoc polskiego państwa „w takich obszarach i formach, jakie im są potrzebne”.

Szczerski powiedział też, że prezydent Duda w rozmowie z prezydentem Kazachstanu Nursułtanem Nazarbajewem mówi o „szczególnym wymiarze wzajemnych relacji, jakim jest obecność Polaków w Kazachstanie”.

Za każdym razem otrzymuje ze strony władz kazachstańskich zapewnienie o tym, że Polacy są traktowani z należytym szacunkiem, a ich sprawy są w pełni respektowane

— zaznaczył Szczerski.

Dodał, że „taka jest też rzeczywistość”, Polacy mają m.in. swoją reprezentację w parlamencie kazachstańskim.

Tego oczekiwalibyśmy także w innych krajach. Kazachstan jest przykładem tego, w jaki sposób można uczciwie traktować polską mniejszość czy Polaków, którzy mieszkają w innym kraju

— mówił Szczerski.

O repatriację Polaków z Kazachstanu pytany był wiceszef MSZ Kazachstanu Roman Wasilenko, który podkreślił, że polscy potomkowie osób deportowanych przed 80. czy 70. laty do Kazachstanu dziś są jego pełnoprawnymi obywatelami.

Ale nikogo nie trzymamy na siłę. Każdy ma prawo wybrać miejsce do życia dla siebie, dla swoich dzieci czy wnuków. Chcę jednak zapewnić, że w Kazachstanie robimy wszystko, co w naszej mocy, by każdy mógł pielęgnować własną kulturę, tożsamość, język

— powiedział Wasilenko, przypominając m.in. o tym, że w Kazachstanie młodzi Polacy mogą uczyć się we własnym języku.

Dla nas ważne jest to, by Polacy tak jak i przedstawiciele innych narodów czuli się w Kazachstanie jak we własnym państwie i mogli się samorealizować

— podkreślił.

Dodał też, że Polacy w Kazachstanie nie są „mniejszością narodową”, ponieważ pojęcie to nie jest zgodne z kazachstańskim sposobem myślenia. Tłumaczył, że w Kazachstanie żyje obok siebie ponad 100 różnych narodowości i wszystkie - według konstytucji - mają takie same prawa.

Polacy są takimi samymi obywatelami jak przedstawiciele innych narodów

— zapewnił i dodał, że tolerancja i poszanowanie praw innych jest priorytetem dla prezydenta Kazachstanu Nursułtana Nazarbajewa. Wskazał też, że w Kazachstanie ocenianie danej osoby na podstawie jego narodowości lub religii jest drugorzędne.

Obecnie w Kazachstanie 34 tys. osób deklaruje polskość, a drugie tyle ma w rodowodach polskie pochodzenie.

Przygotowana przez rząd nowelizacja ustawy o repatriacji została podpisana przez prezydenta Andrzeja Dudę w kwietniu br. Wprowadza nowe formy pomocy finansowej dla repatriantów oraz ułatwia powrót i możliwość osiedlania się w Polsce osobom polskiego pochodzenia.

Chodzi o Polaków zesłanych lub deportowanych przez władze ZSRR do: Armenii, Azerbejdżanu, Gruzji, Kazachstanu, Kirgistanu, Tadżykistanu, Turkmenistanu, Uzbekistanu lub azjatyckiej części Federacji Rosyjskiej, a także potomków tych osób.

Nowe przepisy obowiązują od 1 maja 2017 r.; część regulacji powinna wejść w życie 1 września br.

Para prezydencka przebywa z wizytą w Kazachstanie od środy. W środę prezydent Duda m.in. rozmawiał z prezydentem Kazachstanu Nazarbajewem.

Z Astany Magdalena Cedro i Norbert Nowotnik (PAP)

lw, PAP