Wydaje mi się, że dzisiaj dojrzeliśmy również do tego, żeby w konstytucji przywrócić, to co jest uniwersalnym punktem odniesienia do tożsamości polskiej. Nie tylko tej doraźnej, ale również historycznej, od chrztu Polski do dnia dzisiejszego. Chodzi o zagwarantowanie niepodległości polskiego systemu prawa i granicy, na której musi zatrzymać się ustawodawstwo- czy to UE, czy prawo międzynarodowe- z szacunku dla polskiego systemu prawa i obowiązywania niepodległej decyzji i woli narodu polskiego

— mówi portalowi wPolityce.pl mecenas Piotr Łukasz Andrzejewski, sędzia Trybunału Stanu, współtwórca polskiej konstytucji.

wPolityce.pl: Podczas uroczystości upamiętniających rocznicę ustanowienia Konstytucji 3 Maja prezydent Duda stwierdził, że oczekuje poważnej debaty nad nową konstytucją i chce, by w przyszłym roku odbyło się referendum w tej sprawie. Taka debata jest potrzebna?

Mec. Piotr Andrzejewski: Propozycja prezydenta wpisuje się w tradycję zakreśloną Konstytucją 3 Maja. Była pierwszą w Europie i jedną z ważniejszych, lecz dotąd zbyt mało docenianych na świecie. Konstytucja 3 Maja przewidywała, że po 20 latach obwiązywania ustawy konstytucyjnej nastąpi przegląd jej zapisów, sprawdzenie jak funkcjonowała w praktyce i ewentualna jej korekta. Wydaje mi się, że dzisiaj dojrzeliśmy również do tego, żeby w konstytucji przywrócić, to co jest uniwersalnym punktem odniesienia do tożsamości polskiej. Nie tylko tej doraźnej, ale również historycznej, od chrztu Polski do dnia dzisiejszego. Chodzi o zagwarantowanie niepodległości polskiego systemu prawa i granicy, na której musi zatrzymać się ustawodawstwo- czy to UE, czy prawo międzynarodowe- z szacunku dla polskiego systemu prawa i obowiązywania niepodległej decyzji i woli narodu polskiego. I to jest dzisiaj wyzwaniem.

CZYTAJ WIĘCEJ: Ważna zapowiedź prezydenta Dudy: „Chcę, aby w przyszłym - 2018 roku - odbyło się referendum ws. konstytucji!”

Dlaczego?

Ponieważ konstytucja, którą mamy, pominęła proponowany aspekt uzależnienia stanowionego przez doraźną władzę polityczną prawa uniwersalnym normom, które powinny być respektowane i przestrzegane przy stanowieniu prawa w konkretnych warunkach, konkretniej władzy ustawodawczej jako reprezentacji narodu. Zarazem precyzja samych przepisów konstytucyjnych powinna być większa, nie zarysowywana tylko, z możliwością dopowiedzenia wyjątków od tych zasad stanowionych przez doraźny układ polityczny czy władzę polityczną. Konstytucja jest nienaruszalnym fundamentem i taki powinna mieć charakter w przyszłości.

Jej korekta jest dziś potrzebna?

Wydaje mi się, że jest to potrzebne po tych 20 latach, kiedy nie mieliśmy jeszcze pełnej niepodległości, ani suwerenności i kiedy oddaliśmy cały szereg naszej domeny funkcjonowania państwa polskiego i jego organów międzynarodowej organizacji, jaką jest Unia Europejska. Konstytucja powinna dziś zawierać element, który mówi, że polska klauzula konstytucyjna stanowi nieprzekraczalną barierę dla obowiązywania zewnętrznego prawa wtórnego UE, a także dla naruszających naszą samodzielność i suwerenność legislacyjną, konstytucyjną i narodową zewnętrznych interwencji, wszystko jedno w jakim okresie ustanowionych.

Uważa Pan, że społeczeństwo polskie dojrzało do tego, żeby wypowiedzieć się na ten temat?

Społeczeństwo edukuje się na bazie właśnie takiej dyskusji i jest wezwane do tego, żeby refleksja społeczna nie dotyczyła tylko dnia dzisiejszego, ale też osadzenia w naszej tożsamości historycznej, narodowej i w czynie- nie tylko Żołnierzy Wyklętych, ale całych pokoleń- które o taką Polskę, jak jest, walczyły. Jeszcze nie mamy Polski naszych marzeń, wydaje mi się, że ten cel jest ciągle przed nami. To tak, jak z horyzontem. Im bliżej niego jesteśmy, tym może on bardziej się oddala, co jednak nie zwalnia nas z tej drogi do niego- pełnej narodowej mocy, siły, niezależności i solidarności. Dzisiaj szczególnie, kiedy przed Europą stoi wyzwanie konfrontacji z doktrynami zupełnie innymi, niż te, które były osadzone w naszej tożsamości czy narysowane Konstytucją 3 Maja, konieczna jest taka refleksja, debata i ewentualnie wypływające stąd wnioski.

Debata, która nota bene będzie odbywała się przed 100-leciem odzyskania przez Polskę niepodległości, a więc w czasie wyjątkowo ważnym i podniosłym.

Tak. Już szczególnie dzisiaj ważne jest to, co powiedział pan prezydent i to, co nas czeka w stulecie odzyskania przez Polskę niepodległości. Mam głębokie przekonanie, że będzie miało to charakter nie tylko edukacyjny, ale i sprawczy dla tego, czym Polska będzie w XXI wieku, jako lider zmian w Europie i osadzenia z powrotem tradycji europejskiej na chrześcijańskich, zdrowych zasadach funkcjonowania państwa, prawa i poszczególnych narodów w ramach ich ojczyzn.

Rozmawiał Piotr Czartoryski- Sziler