PSL chce pełnego przywrócenia "czci i godności" premiera Witosa. Ludowcy domagają się przyspieszenia prac nad projektem ustawy

Ludowcy domagają się przyspieszenia prac nad projektem ustawy dot. unieważnienia orzeczeń wydanych wobec Wincentego Witosa i innych polityków w procesie brzeskim w latach 30. - powiedział szef PSL Władysław Kosiniak-Kamysz.

Kosiniak-Kamysz podkreślił na wtorkowej konferencji w Sejmie, że ludowcy domagają się od marszałka Sejmu przyspieszenia prac nad złożonym przez nich w styczniu projektem dot. Rehabilitacji Wincentego Witosa i innych polityków skazanych w procesie brzeskim w latach 30.

Autorzy projektu podkreślili w uzasadnieniu, że jego celem jest „pełne przywrócenie czci i godności ludzkiej i obywatelskiej posłom na Sejm II Rzeczypospolitej, represjonowanym za działalność na rzecz obrony demokracji w Polsce przez obóz sanacyjny”.

Prezes PSL mówił też na konferencji, że o Witosie nie wspomniano podczas poniedziałkowych obchodów 96. rocznicy Bitwy Warszawskiej 1920 r., choć był on w tym czasie szefem rządu i na jego „wezwanie dziesiątki tysięcy polskich chłopów broniły Warszawy (…) przed bolszewicką nawałą”.

Nie usłyszeliśmy z ust głównych aktorów sceny politycznej (…) słów wdzięczności dla tej grupy i dla tego przywódcy

— mówił prezes Stronnictwa.

W nocy z 9 na 10 września 1930 r. na polecenie ministra spraw wewnętrznych gen. Felicjana Sławoja Składkowskiego, bez nakazu sądowego, żandarmeria wojskowa i policja aresztowały 19 przywódców opozycji i byłych posłów. Ich listę osobiście zatwierdził marszałek Józef Piłsudski, pełniący w tym czasie funkcję premiera.

W wyniku aresztowań do więzienia w Brześciu trafili m.in. Wincenty Witos, Adam Ciołkosz i Władysław Kiernik. Celem przeprowadzonej akcji było unieszkodliwienie opozycji antysanacyjnej i zapewnienie wygranej w wyborach do Sejmu i Senatu Bezpartyjnemu Blokowi Współpracy z Rządem (BBWR). W projekcie ludowców zapisano, że za nieważne uznaje się orzeczenia wydane przez polskie organy wymiaru sprawiedliwości wobec byłych posłów: Wincentego Witosa, Kazimierza Bagińskiego, Norberta Barlickiego, Adama Ciołkosza, Stanisława Dubois, Władysława Kiernika, Hermana Liebermana, Mieczysława Mastka, Adama Pragiera oraz Józefa Putka.

Proces brzeski rozpoczął się w Warszawie 26 października 1931 r. Byłych posłów oskarżono o przygotowanie zamachu stanu mającego na celu obalenie władzy. Po wyroku skazującym, który zapadł w styczniu 1932 r., opozycja występowała z wotum nieufności dla rządu. Zostało ono odrzucone przez posłów BBWR. Odbyły się także rozprawy apelacyjne. Ostatecznie Sąd Najwyższy postanowił 5 października 1933 r. o utrzymaniu wyroków.

Formalną amnestię dla więźniów brzeskich ogłosił dopiero 31 października 1939 r. prezydent RP na uchodźstwie Władysław Raczkiewicz.

W stanowisku rządu do projektu PSL podkreślono, że „rozumiejąc intencje projektodawców w dążeniu do pełnego przywrócenia czci i godności byłym posłom”, konieczne jest zwrócenie uwagi na „wątpliwości i zastrzeżenia, w tym zwłaszcza te o charakterze konstytucyjnym”. Wśród nich - jak zaznaczono - jest wątpliwość dotycząca naruszenia konstytucyjnej zasady trójpodziału władzy.

Wyłączność na sprawowanie wymiaru sprawiedliwości posiadają organy władzy sądowniczej (sądy), a powierzenie tej funkcji organom innych władz jest wykluczone

— napisano w stanowisku rządu. Zaznaczono też, że podobny projekt ustawy był już składany kilkukrotnie, w tym - o identycznej treści w poprzedniej kadencji Sejmu.

Mly/PAP