Trybunał Konstytucyjny postawił się ponad Konstytucją RP

Nikt rozsądny nie powinien mieć wątpliwości, że toczący się od kilku miesięcy spór o skład i kształt ustrojowy Trybunału Konstytucyjnego jest sporem o charakterze pozaprawnym. Przepisy Konstytucji RP rozstrzygają sprawę w sposób jednoznaczny, nie pozostawiając miejsca na szerokie dyskusje o ich interpretacji. Na dzień dzisiejszy mamy 15 pełnoprawnych sędziów Trybunału zaprzysiężonych przez głowę państwa oraz obowiązującą ustawę o Trybunale, znowelizowaną a następnie podpisaną przez Prezydenta RP w grudniu. Zgodnie z art. 197 Konstytucji, tryb procedowania przed Trybunałem oraz jego organizację określa ustawa przyjęta przez parlament. Natomiast zgodnie z jej art. 7, każdy organ władzy publicznej, a więc również TK, musi działać na podstawie i w granicach przepisów prawa. W związku z powyższym równie jednoznaczny jest fakt, że wyznaczone na 8 i 9 marca „posiedzenie” TK nie jest prawomocne z uwagi na lekceważenie przepisów obowiązującej ustawy o Trybunale.

Podkreślmy, że w Konstytucji nie znajdziemy przepisu, który dawałby TK uprawnienie do samodzielnego decydowania o kształcie procedury stosowanej przed Trybunałem. Taki przepis musiałby brzmieć analogicznie do odnoszącego się do Sejmu art. 112 Konstytucji, zgodnie z którym organizację prac Sejmu określa regulamin przyjmowany przez Sejm. W przypadku TK, zgodnie z wskazywanym wyżej art. 197, tryb procedowania określa przyjmowana przez parlament ustawa.

W odniesieniu do każdej ustawy możemy mieć wątpliwości odnośnie jej zgodności z Konstytucją. Możemy uznawać, że jej przepisy są dobre, bądź też uważać, że są złe. Opinie kogokolwiek nie mają jednak znaczenia w kontekście stosowania obowiązującej ustawy. Trybunał Konstytucyjny, tak jak każdy organ państwowy, musi stosować obowiązującą ustawę do czasu ewentualnego stwierdzenia jej niezgodności z Konstytucją w odpowiednim trybie.

Niestety, Trybunał zdecydował się nie stosować do przepisów obowiązującej ustawy o TK, procedując „bezpośrednio na podstawie Konstytucji” oraz stosując uchylone przez parlament przepisy ustawy w jej starym kształcie. Takie działanie pozbawione jest jednak jakichkolwiek podstaw prawnych, stanowiąc oczywiste przekroczenie uprawnień organu władzy publicznej. Mówienie, że TK proceduje „bezpośrednio na podstawie Konstytucji” sprowadza przepisy ustawy zasadniczej do absurdu. Konstytucja w art. 8 ust. 2 stanowi, że jej przepisy stosuje się bezpośrednio, chyba że ustawa zasadnicza stanowi inaczej. Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem samego Trybunału, nie wszystkie przepisy Konstytucji nadają się do bezpośredniego stosowania. Do takich przepisów zalicza się art. 188 oraz art. 195 ust. 1, których nie można stosować w oderwaniu od wspomnianego wcześniej art. 197 Konstytucji, odsyłającego do ustawy o TK.

Trybunał nie może twierdzić, że przestrzega Konstytucji, podczas gdy wprost lekceważy jej art. 197, mówiący że tryb procedowania przed TK określa przyjmowana przez parlament ustawa. Obowiązkiem sędziów Trybunału jako podlegających Konstytucji jest poszanowanie dla każdego jej przepisu, łącznie z art. 197. Oznacza to, że brak stosowania obowiązującej ustawy o TK, o której mowa w art. 197, jest naruszeniem Konstytucji RP.

Tymczasem wspomniana ustawa wprowadza wymóg orzekania w składzie złożonym z przynajmniej 13 sędziów Trybunału, orzekanie większością 2/3 głosów sędziów oraz rozpatrywanie spraw w kolejności według wpływu. Dopóki nie zostanie orzeczona jej niekonstytucyjność, stanowi ona obowiązujące prawo według którego Trybunał musi procedować. Podkreślmy, że w polskim systemie prawnym każda ustawa korzysta z domniemania konstytucyjności.

W związku z powyższym „posiedzenie” TK wyznaczone na 8 i 9 marca z punktu widzenia Konstytucji RP nie jest posiedzeniem Trybunału Konstytucyjnego. „Orzeczenie”, które w tej sprawie zapadanie, nie będzie orzeczeniem Trybunału Konstytucyjnego. Oznacza to, że nie podlega ono publikacji w Dzienniku Ustaw i nie będzie rodziło żadnych skutków prawnych.