Do ostrej polemiki między rosyjskimi historykami a profesorem Normanem Daviesem doszło niedawno w Moskwie. Autor „Bożego Igrzyska” wygłosił bowiem w ambasadzie polskiej w stolicy Rosji wykład pt. „Kto wygrał II wojnę światową”. Niezadowolenie miejscowych historyków wywołały zwłaszcza jego tezy dotyczące roli Polski i Związku Sowieckiego podczas ostatniej wojny.

Warto jednak odnotować pewien ciekawy wątek, jaki pojawił się podczas dyskusji. Otóż historycy rosyjscy utrzymywali, że największymi kolaborantami w czasie II wojny światowej byli Ukraińcy. Davies odpowiedział im, że to nieprawda i przypomniał zebranym nazwisko generała Andrieja Własowa. Analiza składu narodowościowego formacji zbrojnych walczących po stronie Trzeciej Rzeszy pokazuje bowiem, że najliczniejszymi kolaborantami nie byli wcale Ukraińcy, lecz… Rosjanie.

Historycy szacują, że pod niemieckimi sztandarami biło się podczas II wojny światowej łącznie ponad 1,2 miliona obywateli Związku Sowieckiego. Rosyjski historyk Mark Sołonin podaje, że trybunały wojenne Armii Sowieckiej osądziły za zdradę aż 994 tys. żołnierzy, z czego skazano na śmierć 157.593 ludzi, a więc zlikwidowano stan osobowy 10 dywizji.

Oblicza się, że wszystkich Ukraińców walczących po stronie Trzeciej Rzeszy było ok. 80 tys. Stanowili oni więc liczebnie ok. 6,5 proc. składu wszystkich formacji zbrojnych złożonych z mieszkańców ZSRS.

Oprócz Ukraińców wspólnie z Niemcami walczyły także jednostki kozackie, tatarskie, azerskie, turkmeńskie, kałmuckie, litewskie, łotewskie, estońskie, a nawet białoruskie (30. Dywizja Grenadierów SS). Najliczniejszą grupą byli jednak Rosjanie. Jej trzon stanowiła Rosyjska Armia Wyzwoleńcza (ROA) generała Andrieja Własowa. Poza tym działała jeszcze Rosyjska Armia Narodowa (RNA) generała Borysa Smysłowskiego, Rosyjska Wyzwoleńcza Armia Ludowa (RONA) Bronisława Kamińskiego, Rosyjska Narodowa Armia Ludowa (RNNA), 1 Rosyjska Brygada Narodowa SS czy Rosyjski Korpus Obrony.

Bez przypominania tego historia II wojny światowej będzie niepełna i zniekształcona. Tak jak bez przypominania jeszcze jednego faktu, o którym wspomniał Davies. Otóż na okupowanych przez Trzecią Rzeszę terytoriach kolaboranckich oddziałów zbrojnych wiernych Hitlerowi nie stworzyli tylko Polacy i Żydzi.