Uwaga! Nauka wyjaśnia Tuska! Cyniczny czy głupi – błędna alternatywa...

Artykuł ukazał się w tygodniku „wSieci”.

No, na razie jeszcze nie cała nauka. Światło na postępowanie Króla Europy rzuca pewna konkretna – nie tylko modna, lecz także bardzo ważna – dziedzina nauki. Konkretnie: neuronauka.

Bada umysł, w tym procesy poznawcze i emocjonalne, jakie w nim zachodzą. Czytam wydaną również po polsku książkę Roberta Kurzbana, psychologa z University of Pennsylvania. Tytuł: „Dlaczego wszyscy (inni) są hipokrytami. Ewolucja i umysł modułowy”. No i Tuska wreszcie rozszyfrowałem. Koncepcja umysłu modułowego nie dotyczy akurat tej osoby, ale ponieważ przez ostatnie lata pan premier wywierał istotny wpływ na sprawy polskie, to psychika naszego władcy nieco mnie frapowała. Zastanawiałem się, czy i w jakim zakresie premier zdaje sobie sprawę ze skali korupcji, klientelizmu i bylejakości w kierowanym przez siebie państwie. Na przykład czy śpi spokojnie, gdy pomyśli, że kombinacja jego przyzwolenia na tandetne działanie kluczowych instytucji państwa (w tym specjalnego pułku lotniczego do transportu VIP-ów) oraz agresywnej polityki wobec prezydenta Lecha Kaczyńskiego najprawdopodobniej przyczyniła się do takiego obniżenia bezpieczeństwa, że mogło dojść do tragedii smoleńskiej.

Cyniczny czy głupi – błędna alternatywa

Nie ja jeden rozważałem to, czy Donald Tusk jest cynikiem, czy raczej manipulowanym przez kogoś (tajne służby, grupy interesów, posiadaczy haków?) na wpół zagubionym figurantem, który osiągnął swój próg niekompetencji. Tymczasem książka amerykańskiego profesora nakazuje spojrzeć inaczej. Kurzban twierdzi, że w świetle badań ostatnich lat należy odrzucić pogląd, iż w ogóle posiadamy jednolity, spójnie działający umysł. Jeśli cokolwiek posiadamy (zresztą być może to mózg bardziej nas posiada niż my jego), to jest to umysł zbudowany z wielu różnych, nie zawsze chętnie z sobą współpracujących modułów. Moduły te nie tylko służą do wykonywania odmiennych zadań, lecz zarazem często nie przekazują jedne drugim pewnych istotnych informacji.

W świetle koncepcji Kurzbana pytanie, czy Tusk wiedział, że wprowadza w błąd swoich wyborców, może być źle postawione. To nie premier jako taki miałby coś wiedzieć. Może pewne moduły jego umysłu pewnych rzeczy się domyślają, ale za to inne mogą zupełnie nie mieć o tym pojęcia. Że co, że premierowi zdarzało się publicznie kłamać? Niektóre moduły jego umysłu mogą to dobrze wiedzieć, ale zarazem nie przekazywać tej wiedzy innym częściom umysłu. Tym, które odpowiadają za treść jego publicznych wypowiedzi. W świetle tej koncepcji nie powinno nas dziwić, gdy ktoś kłamie nam w żywe oczy, zachowując się jak uosobienie niewinności. To, że jakaś część umysłu danej osoby wie, co ma ona na sumieniu, nie znaczy, iż pojęcie o tym mają moduły odpowiadające  za samoocenę tej osoby. Oznacza to, że Donald Tusk może szczerze wierzyć, iż w swych działaniach nie otarł się nawet o cień szkodzenia naszemu narodowemu interesowi.

Nie wiedzieć! Zapomnieć!

By zachować dobre samopoczucie, umysł modułowy ma wiele sposobów. Może nie dopuszczać do siebie informacji o faktycznej kondycji państwa; Bartłomiej Sienkiewicz mówiący w rozmowie z Markiem Belką o podłej kondycji państwa pod tym względem okazał się mniej cwany. A gdy – mimo filtrów – jakieś okruchy, np. na temat skali zaniedbań, do umysłu premiera już się dostawały, to potrafi ł moduł posiadający te informacje jak najszybciej odciąć od reszty umysłu; tak by przeciek zatamować.

Żonglowanie umysłem

Bzdury Ewy Kopacz o jakości prowadzonego przez Rosjan śledztwa oraz sekcji zwłok wskazują na to, że od lat idzie ona pod tym względem drogą Tuska. Czy w żonglowaniu własnym umysłem okaże się podobnie utalentowana? Czas pokaże.

Umiejętny dobór doradców-filtrów, dobrze pojmujących, jaką wiedzą się z panią premier nie dzielić, może tu pomóc. Współcześnie szczególną rolę odgrywa moduł odpowiedzialny za robienie dobrego wrażenia. W warunkach demokracji medialnej, kto ma ten moduł bardziej rozbudowany, zyskuje przewagę nad osobami, które za- inwestowały w rozwój modułów kompetentnego zarządzania kadrami, dobrego projektowania aktów prawnych lub głębokiej dociekliwości. Osobną zaletą jest umiejętność żonglowania modułami swego własnego umysłu – aktywowania jednych (np. związanych z ambicją) i wytłumiania innych (np. modułu przyzwoitości).

PS Neuronauka wyjaśnia także inne postacie życia publicznego. I postacie całkiem prywatne – wraz z Tobą (Czytelniku) i ze mną. Chcesz iść do polityki? Upewnij się, że nie tylko masz dostatecznie dużo modułów, lecz również jest wśród nich moduł troski o dobro wspólne.

———————————————————————————————

Polecam wSklepiku.pl atrakcyjny podręcznik z psychologii kłamstwa napisany przez najwybitniejszego na świecie badacza tej problematyki.

„Kłamstwo i jego wykrywanie w biznesie polityce i małżeństwie”