Jak się w porę nie opamiętamy, to bezpowrotnie zniszczymy piękno naszego Kraju. Przestajemy zwracać uwagę na krajobraz historyczny, za nic mamy ochronę widokową zabytków, nie szanujemy śladów przeszłości.
W czerwcu ub. r. portal wPolityce.pl informował o wybudowaniu ogromnego silosa cukrowniczego przesłaniającego widok na Sanktuarium Maryjne pod Gostyniem w Wielkopolsce.
Niestety, życie przynosi kolejne przykłady. Tym razem z Sieradza i z Szadku.
Wzgórze Zamkowe
W Sieradzu – jednym z najstarszych miast w Polsce, historycznej stolicy dawnego Księstwa - planuje się zamienić Wzgórze Zamkowe w teren rekreacyjno-zabawowy, z lampionami i reflektorami, „masztem-witaczem w nocy rozbłyskającym światłem”, ciągami pieszo-rowerowymi i ciągiem jezdnym dla samochodów z obsługi imprez. Do tego ma dojść „pielęgnacyjne uprządkowanie istniejącej zieleni”, co samo w sobie wzbudza niepokój.
Wzgórze, które znajduje się w strefie ścisłej ochrony konserwatorskiej i strefie ochrony widokowej (sic!), staje się tworzywem do aranżacji przestrzeni miejskiej. O uroku i klimacie zielonego Wzgórza otoczonego fosą porosłą bujnymi trawami możemy zapomnieć. Wizerunek cricolandu, placu zabaw, gry planszowej. Dziedzictwo królów i książąt w stylu pop-kultury.
Co najważniejsze, Zamek i ślady osadnictwa na tym obszarze i w okolicy to pradzieje Sieradza – datowane na VIII-IX w. Wzgórze kryje w sobie średniowieczną rotundę z XIII w., która jest identyfikowana jako zamkowa Kaplica Rozesłania Apostołów – obiekt unikalny, zasypany po zakończeniu prac archeologicznych. Tu mają się odbywać „efektowne imprezy”, dla których przewidziano obok zaplecze magazynowo-socjalno-sanitarne. Zabawy z kaplicą pod stopami? Duchy przeszłości i upiory teraźniejszości.
Jak celnie przypomniał p. Andrzej Ruszkowski („Sieradz i okolice” 2000 r.) - Święto Rozesłania Apostołów przypadające 15 lipca „łączyło się z dziękczynieniem za zwycięstwo grunwaldzkie, było ważnym świętem kościelnym oraz pierwszym świętem narodowym”.
Dawniej Zamek otaczano ogromnym szacunkiem, uważano za miejsce historyczne i święte, wiążące się z chwalebną przeszłością i wielkością Rzeczypospolitej i samego Sieradza. W 1925 r. odrzwia Zamku zostały wykupione przez ks. Prałata Walerego Pogorzelskiego i wmurowane we frontową fasadę sieradzkiej Kolegiaty. Wzgórze obsadzono drzewami, a pośrodku postawiono krzyż. Po odzyskaniu niepodległości w dniu 3 Maja odbywały się pochody na Zamek oraz nabożeństwa polowe.
Wzgórze Zamkowe, dawny Sieradz, tereny nad Wartą i nad Żegliną. Wycieczki, podchody, rodzinne spacery. Ostatnie prawdziwe miejsca, nie te podświetlane, sztucznie „upiększane” wedle „gustu” lokalnych włodarzy.
„Rewitalizowane” w nowym stylu historyczne starorzecze – nieopodal, tu prace już rozpoczęto
ZDERZENIE CYWILIZACJI ???
Kolegiata
Szadek to też miasto z historią. Jego ozdobą jest Kolegiata p.w. Wniebowzięcia NMP i św. Jakuba Apostoła z pierwszej połowy XIV. Jest starsza o 250 lat od zabytków Zamościa, które są na liście Światowego Dziedzictwa UNESCO, o 350 lat od Wilanowa. W Łodzi, gdzie rezyduje Wojewódzki Konserwator Zabytków, takie rarytasy można oglądać tylko w albumach.
Gdy przejeżdżamy przez Rynek, przez który wiodą szlaki komunikacyjne we wszystkie strony, widzimy ją w pełnej okazałości, jest na wyciągnięcie ręki. Wejście znajduje się z drugiej strony, osłonięte od gwaru miasta. Otoczona jest litym murem, co razem z zaciszem okolicy sprawia, że atmosfera przypomina senny spokój klasztorów. I ten wzruszający napis na ścianie zewnętrznej „OD 1335 R. TU CIEBIE +BOŻE+ CHWALIMY”. Metryka urodzenia, świadectwo i wyznanie wiary w jednym prostym zdaniu.
Niestety, cała ta jedność i samodzielność architektoniczno-duchowa zostaje rozbita, a to za sprawą budowy tuż przy murach kościoła – marketu, a właściwie budynku usługowo-handlowego o pow. ok. 800 mkw. W planach jest też szalet miejski.
Przysłonięcie widoku Kolegiaty to jedno, a oświetlenie, neony, ruch, samochody, hałas, muzyka? To zakłócenie spokoju Świątyni, wręcz groźba dominacji funkcjonalnej nowego obiektu.
O sprawie głośno było ostatnio w lokalnych mediach. Część mieszkańców, proboszcz i Rada Parafialna bronią zabytku. Część z burmistrzem na czele popiera budowę. To burmistrz wydał decyzję o warunkach zabudowy, dopuszczającą inwestycję.
Co zwraca uwagę - zwolennicy budowy przedstawiają protest jako sprawę kościelną, sprawę parafii, pomijając to, że ład przestrzenny, ochrona krajobrazu, ochrona zabytków dotyczy wszystkich obiektów: świeckich i sakralnych, tak samo zamków, pałaców, dworów, jak i kościołów, kaplic, kapliczek, i to niezależnie od wyznania. I zgodnie z prawem jest to obowiązek władz samorządowych. I konserwatora zabytków.
Nowy obiekt ma też wg nich dać nowe miejsca pracy. Ale czy obiekt w innym miejscu nie dałby? Można z tego wnosić, iż miejsca pracy przynoszą tylko takie inwestycje, które są usytuowane bezpośrednio przy murach kościołów.
Ze względu na rangę zabytku sprawa wykracza jednak ponad poziom gminy. Dziedzictwo narodowe, a decyzja gminna. Ranga wymaga działania Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. I to nie tylko w tej sprawie. Najwyższa pora ogarnąć całość, zaostrzyć kryteria, wzmocnić ochronę!!!
Bazylika Archikatedralna Św. Jana na Starym Mieście w Warszawie. Wieki historii. A wokół pokora, zaduma i szacunek zwiedzających. We frontową ścianę wmurowana jest tablica z informacją, iż pochodzi z 1370 r. Nie taki to więc zwykły kościółek w Szadku, nie taka to gmina.
Wróćmy na rodzimą Ziemię sieradzko-łęczycką. W Łęczycy, w samym centrum stoi kościół farny Św. Andrzeja Apostoła. Kompozycja przestrzenna godna polecenia. Piękna okolica, zieleń, harmonia, odpoczynek dla oczu.
kościół farny Św. Andrzeja Apostoła w Łęczycy
Sieradz, jeszcze bliżej, ul. Dominikańska, okolice Klasztoru. Gość od razu poczuje, jak można odetchnąć bez zgiełku i wrzawy - brak działalności handlowej czyni wielką różnicę. Pan Konserwator pewnie był nie raz. A zauważył Pan może zniknięcie kamienicy przy ul. Kościuszki 25? Wpisanej do ewidencji zabytków. Została wyburzona przez lokalnego biznesmena, jednocześnie radnego.
„Zleciłem rozbiórkę z dwóch powodów - mówi - Raz, że będzie lepszy wjazd na teren parkingów przy galerii handlowej, a dwa uzyskamy dzięki temu lepszą wizualizację budynku.”
Wypowiedź-klucz. Teraz wszystko jasne. Niepotrzebnie człowiek się denerwuje. Widok na gotycki Kościół – nie przesadzajmy, wizualizacja galerii zwanej ze względów estetycznych „Gargamelem” - jak najbardziej. Gdzie takiej starej 700-letniej Kolegiacie do współczesnej galerii handlowej.
Ale co z Szadkiem? A może Kolegiata będzie psuła wizualizację obiektu handlowego? To nie jest wykluczone. „Są rzeczy na niebie i ziemi, o których się filozofom nie śniło”. Budynek jest niski, jednokondygnacyjny, a przy tym o znacznych wymiarach poziomych. Gdyby był tylko długi, wyglądałby jak barak. Ale do tego jest jeszcze szeroki. Nie zachowuje klasycznych proporcji, a to daje efekt spłaszczenia. Stojąca tuż za nim Kolegiata będzie ten efekt podkreślać. Ratujmy market. Avanti o popolo, alla riscossa, bandiera rossa, bandiera rossa.
Panowie, prezydenci, burmistrzowie, radni, ministrowie, przejrzyjcie się w wiekach historii. Czymże jest w obliczu stuleci ta jedna, czy dwie kadencje przy władzy, te kilka, czy kilkanaście lat „na stanowisku”?
Czym chcecie ująć następne pokolenia? Kostką brukową? Lampionami? Kolejną fontanną?
Mariusz Świerczyński
Publikacja dostępna na stronie: https://wpolityce.pl/polityka/188262-ratujmy-polski-krajobraz-panowie-prezydenci-burmistrzowie-radni-ministrowie-przejrzyjcie-sie-w-wiekach-historii-czym-chcecie-ujac-nastepne-pokolenia-kostka-brukowa-lampionami-kolejna-fontanna
Dziękujemy za przeczytanie artykułu!
Najważniejsze teksty publicystyczne i analityczne w jednym miejscu! Dołącz do Premium+. Pamiętaj, możesz oglądać naszą telewizję na wPolsce24. Buduj z nami niezależne media na wesprzyj.wpolsce24.
