Język się nam mocno zmienia. "Zanika nam rodzaj nijaki. Zmienia się w męski albo w liczbę mnogą"

Kiedy podczas świątecznych zakupów spojrzałam machinalnie na jakieś informacje o produktach, zrozumiałam, że... nic nie rozumiem. Może dlatego, że była to wystawa sklepu z komputerami, z wdzięcznymi reklamami dla wtajemniczonych, sam angielski już nic tu nie pomoże. 15 lat temu zrozumiałam, że plik to nie jest już kupa kartek, a aplikacja to nie kolorowy hafcik na bluzce. Dziś rozumiem dużo, dużo więcej. Prosty tekst:

Do tej pory kolejne specyfikacje popularnego standardu USB były wstecz kompatybilne i wykorzystywały te same formaty gniazd. Wczoraj organizacja XXX ogłosiła rozpoczęcie prac nad nowym złączem, oznaczonym jako USB Type X.

Co to oznacza? Mniej więcej tyle, że

(...) nowe złącze ma być idioto-odporne.

Dobra wiadomość, złącza idioto-odporne to byłoby coś.

No cóż, westchnęłam sobie tęsknie do przaśnej polszczyzny mojej młodości, która od czasu do czasu wybucha nagle podczas wizyt przyjaciół z dalekich krajów. Przenieśli żywcem piękną, staranną polszczyznę w nasze czasy, bo... nie przyjeżdżali tu przez 20, 30, 40 lat. Słucha się ich mowy jak najpiękniejszych piosenek szalonych młodych lat. Na psucie języka i obyczajów jak wiadomo narzekał już ca 2,4 tys. lat temu Arystofanes, ale ja już nie będę narzekać, tylko odnotuję.

Zanika nam rodzaj nijaki. Zmienia się w męski albo w liczbę mnogą. Przeżywał od lat 70. swój wielki triumf, gdy rożen zmienił się w „rożno” na wakacyjnych szyldach właścicieli barków, był to jednak jak się okazuje jego łabędzi śpiew. Od kilkunastu lat w sklepach ogrodniczych można kupić „pnącz”. Na straganach mamy „winogron”. Pisać obok właściwe formy? Chyba nie...

„Badziewie” choć to jędrne, poręczne słowo, nie występuje w słowniku ortograficznym. Ale w wikisłowniku jak najbardziej. To badziewie, tego badziewia. Kiepscy używali jeszcze tej formy. Synonim z wikisłownika: ten badziew, dwa badziewie. I w tej formie zaczyna dziś królować w języku popularnych radiostacji, najbardziej zasłużonych w inkrustowaniu języka dziwactwami i niewiedzą.

Przepisy przedświąteczne przyniosły nam wzmożone użycie ryb. Kawałek ryby to... No co? Kiedyś to było „dzwonko”. Dziś „dzwonek”. Weźmiesz dwa dzwonki karpia itd., ale pamiętaj, żeby nie kroić za grubych dzwonków. W innej radiostacji, z pretensjami, młodzi ludzie z namaszczeniem wypowiadają moralne osądy. „Te dzisiejsze morale są takie...” - narzekają.

Znika świadomość źródła, gra słów, wiedza o odniesieniach literackich. Kiedyś w bajkach wschodnich był dżinn, zły duszek, a sprytny chłopiec zakorkował go w butelce. Potem już w butelce siedział dżin, ale z niej czasem wyskakiwał, zupełnie jak odkorkowany dżinn. Teraz usłyszałam czcigodną personę z neokulturalnych kręgów, która powiedziała, że „ten dżin już się wylał z butelki” (chciał najwyraźniej powiedzieć coś w rodzaju „mleko się rozlało”). Dżin tej nocy lał się zapewne strumieniami, ale... smutno trochę.

Najbardziej denerwuje mnie słowo „ograł”, używane na określenie wygranej w meczu. Tu wątpliwa zasługa przypada Polskiemu Radiu, które konsekwentnie od lat psuje język polski tym użyciem. „Ograł” to synonim słowa „oszukał”. Ktoś, kto zdobył laur w uczciwej walce, nie ograł przeciwnika, tylko z nim wygrał.
No i wesołe użycie idiomów. Lecą „bez zmrużenia oczu” zamiast „ bez zmrużenia oka” (czyli brawurowo), „przymknąć oczy” zamiast „przymknąć oko” (udawać, że się nie widzi nadużycia), „uderzyć się w pierś” zamiast „bić się w piersi” (przyznać się do winy).

Zielone światło w tunelu, krótko mówiąc. Ale dokąd prowadzi ten tunel?

 

 

---------------------------------------------------

---------------------------------------------------

Koniecznie zajrzyj do wSklepiku.pl!

Tylko tam, możesz nabyć unikatowe gadżety z logotypem wPolityce.pl!

Kubek wPolityce.pl

Zestaw toreb zakupowych wPolityce.pl