Rośnie liczba uchodźców ubiegających się o azyl. Które państwa przyjmują ich najchętniej?

Niestabilna sytuacja polityczna w krajach Afryki Północnej, na Bliskim Wschodzie i w wielu innych krajach Azji i Afryki, a także trwająca już dwa lata wojna domowa w Syrii powodują m.in., że zwiększa się liczba uchodźców, którzy starają się o uzyskanie azylu politycznego w krajach zachodnich.

Zwraca uwagę fakt, że uchodźcy ci ubiegają się o uzyskanie azylu politycznego, głównie w najbogatszych krajach, takich jak Stany Zjednoczone, Niemcy, Francja, Szwecja, Wielka Brytania, Szwajcaria i Kanada. Niektórzy politycy niechętni coraz większemu napływowi uchodźców do ich krajów twierdzą więc, że przy wyborze kraju „docelowego” potencjalni azylanci kierują się bardziej motywami ekonomicznymi niż politycznymi. Szereg prawicowych partii politycznych w Europie Zachodniej domaga się więc zaostrzenia ustawodawstwa, które powinno utrudnić uzyskanie azylu politycznego. W tym kierunku idą na przykład postulaty szwajcarskiej  prawicowej Partii Ludowej, która domaga się, aby uchodźcy polityczni mogli ubiegać się o przyznanie im azylu tylko po uprzednim dotarciu przez nich do Szwajcarii, a nie także  na terenie swoich  krajów ojczystych w szwajcarskich placówkach dyplomatycznych . W podobnym duchu formułują swoje postulaty przywódcy innych, europejskich prawicowych partii politycznych, którzy wskazując na trudną sytuację gospodarczą swoich  krajów i domagają się ograniczenia napływu nie tylko uchodźców politycznych, lecz także imigrantów poszukujących w ich krajach pracy i lepszych warunków życia. W 2012 roku najbardziej zwiększył się napływ uchodźców ubiegających się o azyl polityczny do Szwecji, aż o 48% w porównaniu do roku poprzedniego, następnie do Niemiec o 41% i Szwajcarii o 33%. Najwięcej też wniosków o przyznanie azylu politycznego w przeliczeniu na 10 tys. mieszkańców danego kraju docelowo napłynęło w ubiegłym roku też do Szwecji (47) i Szwajcarii (34), a na trzecim i czwartym miejscu pod tym względem znalazły się odpowiednio Austria (21) i Belgia (17) (zob. rys. 1).

Rysunek 1

Liczba ubiegających się o azyl w 2012 roku: (odsetek ubiegających się o azyl na świecie)

Źródło: United Nations High Commissioner for Refugees i „The Wall Street Journal”

23-26.08.2013, s. 4.

Tajemnicą poliszynela jest fakt, że uchodźcy polityczni najchętniej ubiegają się o azyl w tych krajach, które zapewniają im na czas trwania procedury przyznawania tego azylu najlepsze warunki bytowe. Stąd taka popularność wśród osób ubiegających się o azyl polityczny Szwecji i Szwajcarii, do których to krajów usiłują dostać się często nie tyle osoby prześladowane w swoich krajach z powodów politycznych, lecz po prostu „zwykli” imigranci ekonomiczni w poszukiwaniu lepszych warunków pracy i życia. Od dawna funkcjonują też grupy przestępcze wyspecjalizowane w „szmuglowaniu” potencjalnych azylantów i migrantów do Europy Zachodniej. Za odpowiednią opłatą można też wyrobić sobie odpowiednie dokumenty tożsamości czy też dowody potwierdzające fakt bycia prześladowanym z powodów politycznych. Trudno jest oszacować liczbę takich „fałszywych” uchodźców politycznych. Według szacunków Rady Europy ich liczba na razie nie jest zbyt duża. Stanowią oni nie więcej niż 1,5-2% ogółu uchodźców ubiegających się o azyl polityczny w Krajach Europy Zachodniej.

Można jednak założyć, że wprowadzenie bardziej rygorystycznych przepisów utrudniających uzyskiwanie azylu politycznego przyczyni się do wzrostu liczby osób ubiegających się o ten azyl na podstawie podrobionych dokumentów, kupionych od organizacji przestępczych zajmujących się „przerzucaniem” ludzi z krajów biednych do krajów bogatych.