Czy Polska będzie graniczyła z… Niemcami Środkowymi? Inicjatywa trzech landów z terenu dawnej NRD

Czy miasta Drezno, Lipsk, Zgorzelec (Görlitz), Kamienica Saska (Chemnitz, w czasach NRD Karl-Marx-Stadt), Ćwików (Zwickau) itd. leżą w Środkowych Niemczech?

To zależy, z której strony spojrzeć: są już ponadregionalne, środkowoniemieckie związki gospodarcze, handlowe i kulturalne, jest Środkowoniemieckie Biuro Klimatyczne, jest rozgłośnia radiowo-telewizyjna Mitteldeutsche Rundfunk (MDR), powołana po zjednoczeniu Niemiec dzięki fuzji rozgłośni Radia Saksonii, Saksonii-Anhalt i Turyngii, jest wydawana od 1990 r. „Gazeta Środkowych Niemiec” („Mitteldeutsche Zeitung) - w czasach byłej NRD partyjny organ SED pn. „Wolność” („Freiheit”), jest wydawnictwo Mitteldeutsche Verlag z siedzibami w Dobrogórze (Halle) i Lipsku, jest Kościół Ewangelicki Niemiec Środkowych, ba, jest wspólna inicjatywa „Mitteldeutsche Barockmusik”, a nawet Mitteldeutsche Kinderchor, więc właściwie brakuje już tylko jednego: kraju związkowego o nazwie Niemcy Środkowe…

Tak w każdym razie twierdzi chadecki premier Saksoni-Anhalt Reiner Haselhoff z partii kanclerz Angeli Merkel (CDU), który forsuje ideę połączenia swego landu z sąsiednią Saksonią i Turyngią w jeden region, z jednym, krajowym rządem. Może nie tak od razu, ale - jak zaznacza - „na dłuższą metę nie uniknie się tego tematu”.

Jeśli do tego dojdzie, Polska będzie graniczyła z… Niemcami Środkowymi na 198. kilometrowym odcinku Nysy Łużyckiej. Byłby to drugi pod względem wielkości kraj związkowy RFN, z liczbą 9 mln mieszkańców, która plasowałaby go obok Dolnej Saksonii, Bawarii i Badenii-Wirtembergii w czołówce najbardziej zaludnionych landów Niemiec.

Jak przekonują zwolennicy tego pomysłu, fuzja trzech wschodnioniemieckich landów miałaby przede wszystkim wzmocnić ich gospodarkę, infrastrukturę i zagospodarowanie przestrzenne. Nie jest to notabene pierwsza taka inicjatywa, nieformalne scalanie Saksonii, Saksonii-Anhalt i Turyngii w Niemcy Środkowe zapoczątkowali w 2002 r. ówcześni szefowie rządów tych landów. Co prawda nie wszystko poszło po ich myśli, niektóre nowopowstałe, ponadregionalne instytucje nawet rozwiązano, jednak premiera Haselhoffa to nie zraża. Jednym z orędowników tej idei jest też minister finansów Saksonii-Anhalt Jens Bullerjahn, wywodzący się z szeregów współrządzącej w tym landzie z chadekami partii socjaldemokratów (SPD). Jego zdaniem, fuzja jest wręcz „nieodzowna i nieunikniona”. Aby sprawa nie skończyła się na gadaniu, partyjny kolega Bullerjahna, Bernward Rothe wysunął już propozycję zbieranie podpisów pod tym projektem.

Według przeciwników łączenia wschodnioniemieckich landów, nie ma do tego racjonalnych podstaw. Pojęcie Niemiec Środkowych istnieje od przełomu dziewiętnastego i dwudziestego wieku, a więc żadna to regionalna, wielka, historyczna tradycja. „Fuzję uważam za pomysł zły”, wykłada jasno swój pogląd premier Turyngii Christiane Lieberknecht. Podobnego zdania jest premier Saksonii, notabene wywodzący się z mniejszości serbołużyckiej Stanislaw Tillich. Jednym z powodów parcia polityków Saksonii-Anhalt do zjednoczenia z sąsiednimi landami jest jej kiepska sytuacja gospodarczo-finansowa; w 2012r. zadłużenie tego landu na jednego mieszkańca wyniosło 8,8 tys. euro, podczas gdy w bardziej gospodarnej Saksonii tylko 2,9 tys. euro. Szef frakcji liberałów (FDP) w drezdeńskim Landtagu (parlamencie krajowym) Holger Zastrow skwitował na łamach dziennika „Die Welt”, że jest to „idea biurokraty”, który „nie potrafi dojść do ładu ze swym budżetem”.

Dopóty, dopóki inni nie odrobią swych zadań domowych, nie ma potrzeby filozofowania na ten temat

- podsumowuje Zastrow.

Tak, czy siak, dyskusja trwa. Co do jednego wszakże wszyscy jej uczestnicy są zgodni: jeśli nawet okoliczności nie pozwalają jeszcze na konkretyzowanie planu stworzenia Niemiec Środkowych nad Nysą Łużycką, ponadpartyjne hasło na dziś brzmi: „wzmacniać regionalną kooperację”.