HONOR I PRAWDA

Oświadczenie Rady Społecznej przy Biskupie Płockim  z okazji 50. rocznicy śmierci bp. Czesława Kaczmarka

1. Bp Czesław Kaczmarek zmarł 26 sierpnia 1963 roku. Jest jedną z najbardziej tragicznych postaci w dziejach Kościoła katolickiego w Polsce. W tym roku przeżywamy 50. rocznicę Jego śmierci. Niezwykła droga życiowa tego mądrego i bohaterskiego Biskupa może być w pewnym stopniu bardzo wymownym obrazem bolesnej walki chrześcijan o honor i prawdę z ateistycznymi systemami totalitarnymi XX wieku. Mamy moralny obowiązek, aby ocalić tę niezwykłą postać od zapomnienia i przekazać jej duchowe dziedzictwo przyszłym pokoleniom.

2. Bp Czesław Kaczmarek urodził się 16 kwietnia 1895 roku w Lisewie Małym k. Sierpca w Diecezji Płockiej. Jako młody chłopiec pobierał naukę w szkołach w Ligowie i Skępem. Kolejny etap Jego edukacji to studia w Wyższym Seminarium Duchownym w Płocku, zwieńczone przyjęciem święceń kapłańskich 20 sierpnia 1922 roku. W latach 1922-1927 ks. Czesław Kaczmarek studiował nauki społeczne i polityczne na uniwersytecie w Lille we Francji. Po doktoracie powrócił do Diecezji Płockiej i rozwinął na szeroką skalę działalność duszpasterską, społeczną, dobroczynną, wychowawczą, oświatową. Był m.in. profesorem WSD w Płocku oraz dyrektorem Diecezjalnego Instytutu Akcji Katolickiej. 24 maja 1938 roku został mianowany Biskupem Kieleckim.

3. Piękną kartą w życiorysie bp. Czesława Kaczmarka jest okres drugiej wojny światowej. W mrocznym czasie okupacji hitlerowskiej pomagał na wiele różnych sposobów rzeszom potrzebujących ludzi: nauczał odwagi i roztropności, organizował pomoc materialną, pomagał znaleźć dach nad głową ludziom wypędzonym z własnych domów. Niestety, wraz z zakończeniem zniewolenia niemieckiego narodowego socjalizmu nie nadszedł nad Wisłą czas wolności. W 1945 roku rozpoczęła się w Polsce długa i ciemna noc zniewolenia komunistycznego.

4. Dla bp. Czesława Kaczmarka komunizm okazał się o wiele bardziej okrutny niż hitleryzm. Początkiem nieszczęść stał się dla Biskupa-Męczennika tzw. pogrom kielecki. 4 lipca 1946 roku w Kielcach dokonano brutalnego mordu na 37 osobach narodowości żydowskiej i trzech osobach narodowości polskiej. Władze komunistyczne zainteresowały tym wydarzeniem opinię międzynarodową. W ten sposób media w wielu krajach na świecie nie mówiły o sfałszowanym przez komunistów w Polsce referendum z 30 czerwca 1946 roku i przejmowaniu przez nich władzy, ale szeroko relacjonowały wydarzenia z Kielc. Bp Czesław Kaczmarek powołał odpowiedni zespół do wyjaśnienia tej zagadkowej zbrodni. W ten sposób powstał specjalny raport, który wskazywał jej prawdziwych mocodawców oraz zwracał uwagę na kontekst polityczny a nie etniczny tego dramatycznego wydarzenia. Dokument – za pośrednictwem ówczesnego ambasadora USA w Polsce, Artura Bliss Lane’a – trafił do Departamentu Stanu w Waszyngtonie.

5. Na zemstę władzy komunistycznej nie trzeba było długo czekać. Po pewnym czasie rozpoczęto zmasowany atak propagandowy na Biskupa Kieleckiego, który zakończył się Jego zatrzymaniem przez Urząd Bezpieczeństwa 20 stycznia 1951 roku. Wraz z Księdzem Biskupem aresztowano wówczas 20 innych księży tej diecezji. Akcją kierował osobiście płk Józef Światło. Przez prawie dwa lata aresztowania bp Czesław Kaczmarek był poddany okrutnemu śledztwu. Zastosowano wobec niego brutalne metody wymuszania zeznań. Aż 223 razy był brutalnie przesłuchiwany dzień i noc przez komunistycznych katów. Znęcano się nad Nim psychicznie i fizycznie, głodzono, odmawiano pomocy lekarskiej, podawano środki psychotropowe, bito i zastraszano. W ten sposób chciano złamać Jego psychikę i wymusić przyznanie się do absurdalnych oskarżeń o szpiegostwo na rzecz Watykanu i USA. 14 września 1953 roku rozpoczął się sfingowany i pokazowy proces, będący dobrze wyreżyserowanym spektaklem propagandowym. Przebieg procesu transmitowało Polskie Radio. Już 22 września 1953 roku zapadł wyrok. Biskup Kielecki został skazany na 12 lat więzienia, utratę praw publicznych na 5 lat i przepadek mienia na rzecz Skarbu Państwa. Wyszedł na wolność wiosną 1957 roku.

6. Po długich latach przesłuchań, tortur i więzienia bp Czesław Kaczmarek –schorowany, wycieńczony, ale duchem niezłomny – nie przestał być wiernym uczniem Chrystusa, antykomunistą i orędownikiem sprawiedliwości społecznej. Dawał temu szczególny wyraz w swoim kaznodziejstwie. W jednym ze swoich kazań w katedrze kieleckiej nauczał np. o współczesnym dramatycznym męczeństwie katolików w Chinach. Niestety, gdy w tym okresie komuniści w Państwie Środka mordowali ok. 150 milionów niewinnych i bezbronnych ludzi, milczał prawie cały świat. Głos Biskupa Kieleckiego był jednym z niewielu znaków sprzeciwu.

7. 5 czerwca 1959 roku, z powodu głoszonych poglądów, władze rządowe przestały uznawać bp. Czesława Kaczmarka jako ordynariusza kieleckiego i zażądały, aby Episkopat usunął Go z terenu Diecezji Kieleckiej. Ciągle atakowany, śledzony, podsłuchiwany, oszukany i zdradzony przez najbliższego przyjaciela, zmarł w wyniku rozległego zawału serca. Tak odszedł do wieczności Biskup-Męczennik, obrońca honoru i prawdy, dobry pasterz, który oddaje swoje życie za owce.

8. Potrzebujemy dzisiaj w naszej Ojczyźnie głębokiej odnowy duchowej i moralnej. Bp Czesław Kaczmarek może stać się jednym z jej patronów. Dlatego powinniśmy przybliżać Jego postać w naszych domach, szkołach, uczelniach, seminariach duchownych i parafiach. Potrzebujemy rzetelnej wiedzy historycznej o ubiegłym stuleciu i męczeństwie jakże wielu naszych braci i sióstr. Jednym z najważniejszych wymiarów nowej ewangelizacji powinna być troska o właściwe nauczanie prawdziwej historii Kościoła, ze szczególnym uwzględnieniem prześladowania wyznawców Chrystusa przez ateistyczne systemy totalitarne XX wieku.

9. Przed nami obchody 50. rocznicy śmierci Biskupa-Męczennika. Wierzymy, że przygotowane z tej okazji w najbliższych miesiącach nowe publikacje, konferencje naukowe, lekcje szkolne, nabożeństwa, kazania czy rekolekcje przyczynią się do ożywienia naszej pamięci o Bohaterze czasu komunizmu. Bp Czesław Kaczmarek pomaga nam dzisiaj rozumieć naszą przeszłość. Wzywa nas do obrony honoru i prawdy. Mamy nadzieję, że w najbliższych latach pamięć o Jego bohaterskich czynach będzie ożywiać naszą odwagę i umacniać nasze dążenia do prawdy i sprawiedliwości. „Ojczyzna – pisał Cyprian Kamil Norwid – to ziemia i groby. Narody tracąc pamięć – tracą życie.”

Płock, dn. 7 maja 2013 r.

Podpisali:

Ks. dr Andrzej Kobyliński – przewodniczący, mgr Kazimierz Cieślik, lek. med. Hanna Duda, dr Elżbieta Grzybowska, prof. dr hab. Janusz Kempa, p. Tomasz Korga, mgr Anna Kozera, mgr Mirosław Koźlakiewicz, ks. dr Mirosław Milewski, dr Renata Sikora, prof. dr hab. Janusz Zieliński.