Tragiczna rocznica. 26 kwietnia 1986 r. nad ranem o 1.23 doszło do wybuchu w IV bloku elektrowni atomowej w Czarnobylu

Na Ukrainie i Białorusi obchodzono w piątek 27. rocznicę katastrofy w elektrowni atomowej w Czarnobylu, niedaleko od Kijowa, do której doszło 26 kwietnia 1986 roku w wyniku wybuchu czwartego reaktora siłowni.

Obiekt zbudowano na brzegu rzeki Prypeć około 15 km od granicy Białoruskiej SSR. Po wybuchu radioaktywna chmura przemieściła się na północ – 70 proc. liczącego 200 tys. km2 zanieczyszczonego obszaru znalazło się na terytorium Białorusi.

Radioaktywny deszcz

Najbardziej ucierpiały obszary na terytorium obwodów homelskiego i mohylewskiego. Jednak radioaktywna chmura pokryła prawie cały kraj, i tam gdzie w dniu katastrofy spadł deszcz promieniowanie znacznie wzrastało – np. na obszarze na zachód od Mińska w obwodzie brzeskiem 500 km od miejsca katastrofy.

Według oficjalnych danych radioaktywnym cezem zostało zanieczyszczone 20 proc. kraju – strontem 10 proc. W następstwie katastrofy ucierpiało zdrowie ponad 1,5 mln białoruskich obywateli. Z zanieczyszczonej zony wysiedlono 137,7 tys. ludzi. Opustoszało 39 miasteczek i ponad 2300 wsi. Zlikwidowano 54 kołchozy i sowchozy i 9 zakładów przetwórczych. Nadal na mniej zanieczyszczonych terenach mieszka milion osób

Eksplozja doprowadziła do skażenia radioaktywnego około 100 tys. kilometrów kwadratowych powierzchni.

W wyniku katastrofy najbardziej ucierpiała Białoruś. W piątek wieczorem ulicami jej stolicy, Mińska, przeszedł doroczny marsz Czarnobylski Szlak, podczas którego protestowano przeciwko pierwszej białoruskiej elektrowni atomowej, powstającej w Ostrowcu, ok. 250 km na północny wschód od Grodna.

W marszu uczestniczyło kilkaset osób. Prócz haseł na rzecz ochrony środowiska brzmiały tam także apele o uwolnienie więźniów politycznych. Przed marszem milicja zatrzymała kilku aktywistów opozycji i ruchów ekologicznych.

Na Ukrainie w dniu 27. rocznicy tragedii w cerkwiach odprawiano panichidy, czyli msze święte za jej ofiary, oraz palono świece za spokój ich dusz.

Prezydent Wiktor Janukowycz oddał hołd pamięci ratowników, którzy zginęli przy usuwaniu skutków wybuchu, składając wieńce przy poświęconym katastrofie monumencie na terenie elektrowni w Czarnobylu.

Wybuch czwartego reaktora czarnobylskiej elektrowni atomowej doprowadził do skażenia części terytoriów Białorusi i Ukrainy. Substancje radioaktywne dotarły też nad Skandynawię, Europę Środkową, w tym Polskę, a także na południe kontynentu - do Grecji i Włoch.

W 2012 roku w Czarnobylu rozpoczęto montaż nowego sarkofagu, który przykryje stare, betonowe zabezpieczenie zniszczonego przez wybuch czwartego reaktora siłowni. Zabezpieczenie, które buduje francuski koncern Novarka, ma być gotowe w 2015 roku.

gim, Biełsat, PAP